Dominicus Gent

zondag 28 juni 2020

Zomerviering

(in corona-tijden)

 

 1 Welkom

 Welkom aan iedereen op deze online-viering. We hopen dat u, ondanks de afstand, toch een gevoel van verbondenheid ervaart. Normaal zouden we vandaag anderhalf uur samen de ziel uit ons lijf en in deze kerk zingen, met een groot uur samenzang van liederen die de zomer willen vieren. Maar u weet hoe zingen vandaag in het verdomhoekje is geraakt… Dus zullen we de zomer op een andere manier vieren en hopen dat deze liederen en woorden u op afstand toch kunnen raken…

Maar laten we het eerst stil worden in ons, en ons keren naar dit kleine Paaslicht, dat symbool staat voor redding voor iedereen, de verlorenen het eerst; dat beloofd heeft dat niemand zal achterblijven. En we steken de kaarsjes aan die ons verbinden met onze lieve doden…

En we bidden:

Grote Hand die leven geeft, in overvloed van kleur en nabijheid:
vang op wie wankelt en valt…
Grote Warmte in groei en bloei:
maak los wie verstard is, wie het wil opgeven…
Grote Stem die ons roept:
geef moed en kracht aan ons, kleine mensen,
om voor onszelf en voor elkaar te zorgen…

 

2 We lezen uit het evangelie van Matteus

25Daarom zeg Ik u: Weest niet bezorgd voor uw leven, wat ge zult eten en wat ge zult drinken, en ook niet voor uw lichaam, wat ge zult aantrekken. Is het leven niet meer dan het voedsel en het lichaam niet meer dan de kleding?  26Let eens op de vogels in de lucht: ze zaaien niet en maaien niet en verzamelen niet in schuren, maar uw hemelse Vader voedt ze. Zijt gij dan niet veel meer dan zij?  27Trouwens, wie van u is in staat met al zijn tobben aan zijn levensweg een el toe te voegen?  28En wat maakt gij u zorgen over kleding? Kijkt naar de leliën in het veld: hoe ze groeien. Ze arbeiden noch spinnen.  29Toch zeg Ik u: Zelfs Salomo in al zijn pracht was niet gekleed als een van hen.  30Als God nu het veldgewas dat er vandaag nog staat en morgen in de oven wordt geworpen, zo kleedt, hoeveel te meer dan u, kleingelovigen?  31Maakt u dus geen zorgen over de vraag: wat zullen wij eten of wat zullen wij drinken?  32Want dat alles jagen de heidenen na. Uw hemelse Vader weet wel dat gij al deze dingen nodig hebt.  33Maar zoekt eerst het Koninkrijk en zijn gerechtigheid: dan zal dat alles u erbij gegeven worden.  34Maakt u dus niet bezorgd voor de dag van morgen, want de dag van morgen zorgt voor zichzelf. Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen leed. 

 

3 LIED: Lichaam van zon

Liefde. Liefde.
Liefde, lichaam van zon
zachtheid van de sterke
liefde, ziel van ontferming.
Woord, lankmoedig en trouw
fijner dan fijn goud
zoet als de zoetste honing.
Tienvoud in ons midden
water uit de rots
vogels uit de hemel
land ons beloofd
wijnstok oogst van tarwe
brood der armen.
Woord in ons vlees
rots van erbarmen-
Sterk als de dood ben je
Liefde, liefde.

(T Oosterhuis – M Tom Löwenthal)

 

4 Overweging over het lied

Een liefdesliedje, dacht ik. Zie je wel, dacht ik: liefde, lichaam van zon. Wat een heerlijke ervaring in het lichaam van een geliefde geborgen te zijn net zoals je door de behaaglijke warmte van de zon omhuld wordt. Of het vertederende gevoel als je kijkt in de ogen van een stralende baby die je op je arm wiegt. En je krijgt daarbij de inleidende wiegende pianomuziek van het lied cadeau, met de aanduiding van de componist ‘dolce, cantabile’, zoet en zangerig. Ja, een liefdesliedje, dacht ik. Heel lijfelijk. Even wegdromen en ontroerd worden met de hulp van je eigen romantische gevoelens – warm in je hart, kippevel op je huid. Je zou kunnen zeggen dat na de versoepeling van de corona-maatregelen er weer volop plaats is voor dergelijke deugddoende lijfelijkheid.

Zoals steeds ben ik benieuwd welke Bijbelteksten Oosterhuis bij dit lied heeft laten noteren. Hij doet dat dikwijls: de inspiratie die hij voor een lied uit de Bijbel haalt, staat onderaan het lied vermeld. Ik verwacht zoiets als het Hooglied, je weet wel: ‘je bent zo mooi, mijn lief’. Maar neen, Exodus 20 en Numeri 11 en 20 lees ik hier, twee verhalen uit de Tora. Mijn aanvankelijke romantische invulling van het lied als liefdesliedje is meteen verdampt. Want de verhalen uit Exodus en Numeri gaan over een bittere werkelijkheid. Het volk is uit de verdrukking van Egypte bevrijd, het is op weg door de woestijn naar het beloofde land. Maar de euforie van de bevrijding slaat vlug om, want tijdens de woestijntocht doen zich allerlei problemen voor. Mensen lijden honger en dorst, en idealiseren hun vroeger bestaan. Was het wel zo verstandig de vleespotten van Egypte achter ons te laten? Waar is God nu? En waar we heen gaan is tenslotte onzeker.

Het verhaal gaat dat Jahwe zijn lastige en morrende volk liefdevol nabij blijft. Hij zorgt voor hen. Hij stuurt manna en kwartels, brood en vlees. Jahwe was, is en zal zijn: nabijheid, ik-zal-er-zijn-voor-jou. Sint Jan zal veel later zeggen: God is liefde. Daar gaat blijkbaar het lied over. Op dezelfde wiegende beweging van de inleiding wordt Jahwe bezongen in diens liefdevolle toewending naar ons. Zachtheid van de sterke, ziel van ontferming. Maar vooral is Jahwe lankmoedig en trouw. Twee mooie omschrijvingen die elkaar versterken. Wie lankmoedig is, is dat precies vanuit de trouw. Lankmoedig is een prachtig oud Nederlands woord dat van het Latijn ‘longanimis’ komt, en dat betekent: dat je niet vlug verstoord bent, dat je veel kunt verdragen. Jahwe blijft trouw ondanks alles. Bovendien is Jahwe fijner dan fijn goud, hij overstijgt elk gouden afgodsbeeld dat wij mensen ons dromend fabriceren. Jahwe is zoet als de zoetste honing. Manna was zoet als honing, In het zoete brood geeft Jahwe zich in overtreffende trap. Waar zullen we later in de tijd iets dergelijks nog horen?

Plots maakt de wiegende beweging plaats voor een 4/4 maat: tienvoud in ons midden. Het gaat over de tien leefrgels. Wij zeggen: de tien geboden. Die worden in de woestijn aan de mensen gegeven, opdat ze zich nu al in deze moeilijke omstandigheden zouden oefenen. Als het volk zich nu al houdt aan die woorden ten leven, zal het beloofde land een paradijs blijken. Zonder moord, zonder leugen, zonder afgoden, zonder al wat mensen van elkaar vervreemdt en wat verslaaft.

En in dezelfde beschrijvende maatsoort worden nog eens Gods wonderen opgesomd. Het is alsof de liedschrijver er niet genoeg van krijgt, van de uitingen van echte geduldige liefde. Water uit de rots, vogels uit de hemel, de belofte van het land. En als samenvatting van dit alles: wijnstok, oogst van tarwe, brood der armen. Hier wordt de overgang gemaakt naar degene die levend vanuit de Tora ons geleerd heeft onszelf weg te schenken. Zonder Jezus van Nazareth bij name te noemen, wordt hij hier getekend als Gods levende nabijheid bij de mensen. Gebroken brood, gedeelde wijn. En zowaar komt de wiegende beweging in de muziek terug om bij Jezus te blijven stilstaan: hij is het woord in ons vlees, de rots van erbarmen. Hij is Gods liefde in persoon. Daarom kozen we als Schrifttekst vandaag de uitspraak van Jezus over de zorgen die mensen zich maken over eten, drinken en kledij. Jezus kende door en door zijn traditie. Hij kende de tien levenswoorden en het verhaal van het manna en de kwartels. Ze vormen de achtergrond van zijn uitspraak dat we eerst het koninkrijk en zijn gerechtigheid moeten zoeken.

Op het einde van het lied wordt van de liefde gezegd dat ze sterk is als de dood – toch nog een stukje uit het Hooglied. Tenslotte wordt de mijmerende romantische beginzin als slot hernomen. Want die mag er altijd ook wezen.

Ook hier kunnen we een parallel trekken met de tijd die we recent hebben beleefd en misschien in de toekomst nog eens door moeten – hopelijk niet! In de woestijn van de lockdown moesten we ons oefenen in geboden en verboden. Het was en blijft een daad van liefde ons daaraan te houden. Doen we dat, dan gaan we naar een land van belofte zonder smet en vrees voor elk mensenkind. Alles hangt aan mekaar. Elk van ons is een deel van het ondeelbare geheel. In elke inspanning, hoe klein ook, wordt het hele gezonde leven van oud en jong gedragen. De dichter vergelijkt het met een kus. Hoe kort die ook is, hij drukt het hele leven uit.

 

5 LIED:  Er is in ieder deel  

Er is in ieder deel een deel
van het ondeelbare geheel
gelijk in elke kus, hoe kort,
het hele leven meegegeven wordt.

(T Abel Herzberg – M: Bernard Huijbers)

6 Overweging 

Even kort terugkomen op het evangelie. Dat is geen oproep tot naïeve zorgeloosheid, tot blind blijven voor de zorgen van mensen. Want zonder zorgen is het leven nooit. Ik zie hoe die vogels dag in dag uit insecten zoeken, nesten bouwen, kleintjes uitbroeden. Zwaar werk. En die prachtige grote leliebloemen zijn er ook niet vanzelf gekomen, zo rechtop gaan staan uit zo’n kleine bloembol. Zware arbeid is er elke dag, is het niet voor jezelf, dan toch uit solidariteit met de mens die naast je het wel zwaar heeft.

Waar Jezus wel toe oproept, is een soort dieper vertrouwen. Er is meer diepe verbondenheid tussen al het levende, zegt Jezus, dan we soms zelf beseffen. We hebben daarvan net een voorbeeld gezongen: er is in ieder deel een deel van het ondeelbare geheel, zoals in iedere kus, hoe kort, het hele leven meegegeven wordt. Sommige voorbeelden hoef je niet uit te leggen, daar is Jezus sterk in: wie een kus krijgt, wie een goed woord krijgt, wie beluisterd wordt, wie geholpen wordt, hoe klein ook, voelt soms weer dat zij of hij leeft.

Moeilijk is het allemaal niet, die diepe verbondenheid. We moeten ze alleen zien, er ons aan overgeven. Misschien is dat de les van de zomer: kijk meer, verwonder je meer, zie de schoonheid voorbij komen, zie hoe sterk de levenskracht is in mens en dier en plant. Zelf ziet Jezus er de gevende scheppende hand van degene die hij zijn Vader noemde. En als we ons laten raken door het kleine wonder in zoveel aanwezigheid rondom ons, dan zullen we ons ook laten raken door de kleine vraag om hulp die er soms uit spreekt, hoe stil ook. Ook daarin zijn mensen met elkaar verbonden. Zoek eerst het Koninkrijk en zijn gerechtigheid…

Dat er zoveel is, dat wat is zo intens kan groeien en bloeien, dat zou in ons een diep vertrouwen moeten wekken, waarop we steunen kunnen als we even wankelen of de ellende in de wereld niet meer zien zitten. Al dat kleine dat leeft en streeft, en groeit en bloeit, en dat niet alleen doet maar samen, al dat kleine is een grotere kracht dan de vernietiging.

Het is een klein geloof, ik weet het, maar de man uit Nazareth zegt dat we het kleine mogen vertrouwen. Dat er een grote Belofte in werkzaam is die door niets kapot te krijgen is. En die ons, als een goede moeder en vader, nooit alleen laat…

 

7 Inbreng gemeenschap

 

8 Slotgebed en zegen

Laten we bidden om kracht en zegening

voor allen die onder de corona-crisis

geleden hebben en nog steeds lijden,

hier en in de erg getroffen landen.
Voor wie gebukt gaat onder toenemende angsten,
voor wie zijn werk kwijt is,
voor wie zich opgesloten voelt in eenzaamheid,

voor wie het verlies van een geliefde

zonder deftig afscheid niet te boven komen.

Moge het grote Mysterie van Goedheid hen en ons zegenen
ons behoeden
ons leiden op onze wegen.

De Levende zegene en behoede u
De Levende doe zijn aangezicht over u lichten
en zij u genadig
De Levende verheffe zijn aangezicht over u
en geve u vrede.

 

Als uitsmijter het prachtige lied over het wonder van Gods seizoenen, van nieuwe geboorte, van geschonken natuur, van geluk en vervulling. Daarom kunnen we niet anders dan danken en zingen…

9 LIED: Ik wandel 

Ik wandel door Gods seizoenen,
het leven een nieuw begin,
een zegening niet te noemen,
ik wandel, ik leef en ik zing.

Om alles wat wordt geboren,
het lied en het mensenkind –
en niemand weet van te voren:
hoe ver waait het zaad op de wind?

Om alles wat wordt geschonken,
het leven, de nacht, het licht.
het water welt uit de bron en
ik open mijn handen en drink.

Wij wand’len door de seizoenen,
vervulling een leven lang,
een zegening niet te noemen,
wij zingen en zeggen dank.

(T Filip Van de Wouwer, M Vic Nees, uit de CD De scala van de vrede, Pax Christi)

 

 

foto’s G.Vanhercke

Blijf verbonden met de gemeenschap van Dominicus Gent:
via de nieuwsbrieven: https://www.dominicusgent.be/nieuwsbrief/
via Facebook ( https://www.facebook.com/Dominicus-Gent-324436994242688/)
Abonneer u nu op ons Youtube-kanaal ( https://www.youtube.com/channel/UCBCXMCRb0cNw8Dd3tMc9elQ)

Indien u meent dat voor een bepaald object het auteursrecht van de auteur of zijn/haar erfgenamen, of het recht op afbeelding geschonden werd, neem dan contact op met ons zodat de situatie kan worden rechtgezet.