Witte Donderdag

29 maart 2018

 

Goedenavond en welkom allemaal aan deze bijzondere feesttafel. Maak het u gemakkelijk. Zelfs al is het midden in de week, dit is geen doordeweekse viering. Op weg naar Pasen, verlangend naar voedsel dat ons volledig vrij kan maken, komen we vanavond voor het eerst samen tijdens de Goede Week.

We willen in bezinning en gebed stilstaan bij de gebeurtenissen van 2000 jaar geleden, de kracht van de tekens tot ons laten spreken, ze in ons laten doordringen en diep in ons laten rusten.

We steken nu nog één keer de oude Paaskaars aan opdat de aanwezigheid van de Eeuwige, zijn kracht, zijn licht ons moge begeleiden. Opdat we ons zouden herinneren dat we de weg niet alleen moeten gaan, maar dat we allen samen geroepen zijn om zelf een lichtpunt te zijn in deze wereld zal Paule ook alle kaarsen op de tafel doen branden.

Net zoals op het laatste avondmaal, zoveel jaren geleden, zullen we straks het brood breken en het samen delen, hopend dat het wonder geschiedt, hopend dat wij op Hem gaan gelijken die ons dit teken als spijs achterliet.
Zingen we ons vertrouwen en verlangen uit met lied ‘Wij zoeken U als wij samenkomen’

 

Evangelie : Lucas 22 : 7,13 : Voorbereiding van het paasmaal

Toen brak de dag van de ongedesemde broden aan, de dag waarop het paaslam geslacht moest worden.
Jezus stuurde Petrus en Johannes eropuit met de opdracht: ‘Ga ons paasmaal voorbereiden.‘
‘Waar wilt U waar dat we het voorbereiden?‘ vroegen ze Hem.
Hij zei hun:
‘Meteen als je de stad inkomt, treffen jullie iemand die een kruik water draagt;
Volg hem naar het huis waar hij binnengaat, en zeg tegen de heer des huizes:
“De Meester laat u vragen : ‘Waar is de kamer waar Ik met mijn leerlingen het paasmaal kan houden? “
Hij wijst je dan een ruime bovenzaal, die al is ingericht, maak het daar klaar. ‘
Ze vertrokken, en troffen het zo aan als Hij hun gezegd had, en ze maakten het paasmaal klaar .

 

Eerste overweging: Klaarzetten van de tafel

Geen plaats waar mensen dichter bij elkaar zitten en elkaar kunnen aanvoelen dan zitten aan een tafel waar een maaltijd klaarstaat om samen te nuttigen. Een tafel : een ronde, vierkantige, rechthoekige, trapeziumvorm, maakt niet uit.

Onze tafel is een grote rechthoekige tafel en is een tafel van solidariteit. Denken we maar aan de verschillende soorten hout die gebruikt zijn uit verschillende delen van de wereld. De souvenirelementen die erin verwerkt zijn om mensen niet te vergeten die pijlers waren voor deze gemeenschap. Aan de rechte, gebogen, hoekige, oude en nieuwe elementen die erin verwerkt zijn.

Aan zo een tafel zijn wij vanavond uitgenodigd om een eeuwenoud ritueel te voltrekken. Namelijk brood en wijn delen als herdenking van de moeilijke momenten die Jezus moet doormaken voordat zijn echte lijden begint. Maar eerst wil hij een teken stellen, een teken voor zijn naaste vrienden die binnenkort wees zullen zijn want hun vriend en meester moet zijn lot ondergaan en de doortocht maken van leven naar dood.

De Israelieten kennen de geschiedenis van de uittocht uit Egypte. Zij verlaten hun oude leven van slavernij en onderdrukking voor een leven van vrijheid na de doortocht door de Rode Zee. Dit vieren ze als ‘Pesach’ Om deze doortocht te vieren moet al het oude gezuurde brood opgeruimd zijn en alles schoongemaakt worden: het oude wordt afgelegd. Naar het nieuwe leven verwijzen ingrediënten die speciaal tijdens dit feest op tafel staan en de zogenaamde sederschotel vormen. Platte ongezuurde broden verwijzen naar de overhaaste vlucht uit Egypte, er was geen tijd om deeg te laten rijzen. Op de sederschotel bevinden zich bittere kruiden als verwijzing naar de bittere tijden van het volk, zout water herinnert aan de ‘zoute tranen‘ en aan het duurzame verbond van God met zijn schepping. Charoset, een zoet mengsel van appelen en noten, is oorspronkelijk bedoeld om de scherpe smaak van de mierikswortel te verzachten. Charoset heeft een leemachtige kleur die herinnert aan de piramides die hun voorouders in Egypte moesten bouwen. Een geroosterd botje herinnert aan het paaslam, de eerstgeborene uit de kudde die als offer naar de tempel werd gebracht. Het ei op de schotel symboliseert de blijvende hoop op nieuw leven.

Een tafel geassocieerd met het woord ‘voedsel‘. Een Italiaanse volkskundige, Maria Jacobelli, begrijpt als vrouw en moeder het geheim van de maaltijd vanuit de menselijke liefde:
Zij zegt : Welke moeder, welke liefhebbende persoon die nauw verbonden is met het lichaam van een pasgeborene of met haar eigen man, heeft er nooit sterk naar verlangd om eten voor het geliefde wezen te maken?
Welke moeder heeft er nog nooit naar verlangd om dit lichaam dat uit haar afkomstig is, opnieuw op te nemen?
Als ik mijn kleinkinderen knuffel en ze heel dichtbij voel dan gebeurt het dat ik zeg :….je bent zo lief en schattig, ik zou je kunnen opeten …
Dat betekent zich met de persoon die je graag ziet, in een allesverslindende eenheid verbinden, voedsel worden, je tot leven transformeren, elkaar voeding worden om samen te leven in een volkomen eenheid….

 

Tweede overweging: Aan tafel met de twaalf… Instelling van de Eucharistie  

‘Mens is dorst en mens is honger, mens is leven van verlangen…’ zongen we.
Ook Jezus sprak een vurig verlangen uit! We lezen dit in het evangelie van Lucas 22,14-20

Toen het uur gekomen was, ging Hij met de apostelen aan tafel. Hij zei tegen hen: ‘Vurig heb Ik ernaar verlangd om dit paasmaal met jullie te eten voor mijn lijden.
Want Ik zeg jullie dat Ik het niet meer zal eten tot de vervulling ervan in het koninkrijk van God.’
Hij nam een beker, sprak het dankgebed en zei: ‘Neem deze beker en laat hem rondgaan: want Ik zeg jullie dat Ik van nu af aan niet meer zal drinken van de vrucht van wijnstok totdat het koninkrijk van God gekomen is.’
Hij nam een brood, sprak het dankgebed , brak het brood in stukken en gaf het hun en zei: ‘Dit is mijn lichaam; het wordt voor jullie gegeven. Blijf dit doen om Mij te gedenken. ’Na de maaltijd zei Hij zo ook van de beker: ‘Deze beker is het nieuwe verbond door mijn bloed; hij wordt voor jullie leeggegoten.

Dit verhaal over die laatste avond dat hij met zijn leerlingen samen was, kunnen we lezen als zijn testament, als datgene waarvan hij absoluut wilde dat het niet verloren zou gaan. Als was het om te zeggen: dit is het allemaal. Hij gaat met zijn vrienden aan tafel op die bewuste cederavond, een avond waarin gevierd en herdacht wordt dat de Israëlieten het slavenhuis van de Farao konden ontvluchten met de steun van JHWH, de vrijheid tegemoet. Samen aan tafel gaan, samen eten, staat zo symbool voor de kracht van solidariteit, voor bevrijding uit verdrukking. Zo moet het ongetwijfeld ook aangevoeld zijn door al die mensen met wie Jezus aan tafel ging: mensen verguisd door de maatschappij, door het establishment aan de kant geschoven, uitgerangeerd, die nu wel door iemand gezien en erkend worden. Een mens die samen met hen at, tijd maakte om ook eens naar hun kant van het verhaal te luisteren en op die manier het signaal gaf: niemand verdient het uit de boot geduwd te worden,onder de voet gelopen te worden. We zijn gelijken, we zijn allen kinderen van de vader, geschapen naar zijn beeld. Als was het om te zeggen: Wees je bewust van het goddelijk bevrijdende dat in je eigen wezen ingegroefd zit, vertrouw erop dat in ieder de kracht huist om op te staan en te kiezen voor het leven tegen alles wat doodt en klein houdt.
Elkaar daarin ondersteunen, dat is samen tafelen,dat is samen brood breken. Niet het hoge woord voeren, maar in de eerste plaats dienst doen aan elkaar, om bij elkaar dat visioen dat bevrijding mogelijk is levend te houden. En om dat visioen op te wekken, door te geven, kracht te geven. Om elkaar de verhalen te vertellen van hoe door de geschiedenis heen ‘Ik zal er zijn‘ geen hersenspinsel is geweest, maar steeds opnieuw realiteit is geworden.

Sterke beelden, een indrukwekkend testament!

Ja,maar laten we ons toch ook afvragen of Jezus op dat moment niet compleet de wanhoop nabij moet geweest zijn. Alles lijkt mislukt. De machthebbers staan hem naar het leven en zijn vrienden lijken het nog steeds niet te snappen. Heeft hij te hoog gemikt? Heeft Hij zijn vrienden overschat ? Of had Hij toch het geloof dat het uiteindelijk wel goed zou komen ?
Hij zal het wellicht met dat laatste moeten doen hebben, het geloof dat ze het wel zouden verstaan als de tijd daarvoor gekomen was. Ik stel me voor dat het wellicht geen onwrikbaar, onverwoestbaar maar eerder een twijfelend geloof geweest zal zijn. Een geloof waaraan ook Hij zich moest overgeven,want welke keuze was er anders? Wat was het alternatief? De totale mislukking, de finale capitulatie ? Was die hele boodschap, zijn manier van leven die levens van mensen veranderd had, die mensen gered,genezen had, van geen enkel waarde geweest ?

De verhalen over mensen van 2000 jaar geleden, over mensen in alle eeuwen daarna, de verhalen over mensen van vandaag vertellen ons het tegendeel, tonen dat ommekeer gebeurt.
Maar ze vertellen ons ook dat het geen gedane zaak is, dat breken en delen nog steeds opnieuw moet gebeuren, dat de kracht van de Liefde soms machteloos is en op geweld geen ander antwoord heeft dan zichzelf, maar dat het wel verschil maakt of ze er wel of niet is.
De geschiedenis toont ons dat we elkaar week na week moeten blijven herinneren aan het visioen, aan Zijn testament. Dat we in elkaar de hoop moeten levend houden dat lijden en dood nooit boven het leven zullen staan. En dat we zelfs in momenten waarin ons grote verlatenheid overvalt, mogen leven met het gegeven woord van JHWH die met ons een verbond gesloten heeft : ’Ik ben je bondgenoot, je lotgenoot, Ik zal er zijn ‘.

Uit dankbaarheid voor dit fantastische testament zal Bernard samen met mij nu ‘Het lied van de Mensenzoon‘ zingen.

 

Inbreng : rondgeven van de microfoon

Voorbereiden van het tafelgebed

We willen het eenvoudige beeld dat Jezus van Nazareth ons gaf in gedachten brengen. Hij die alleen maar wat brood en wijn nam en het uitdeelde en daarmee zei: dit is het allemaal, hierin zit de waarheid over mijn en jullie bestaan.
Die zei: ‘Als je zoals Ik nu, samen met elkaar aan tafel gaat, kijk dan voorbij het verleden en voorbij de maatschappelijke status, maar raak de mensen aan met een buitengewone aandacht en liefde. Laat je liefde het weerwoord zijn waar haat regeert, je protest hoorbaar waar mensen worden gekrenkt, wek vertrouwen waar vertwijfeling is. Daardoor maak je de bron van goed doen in elke mens vrij. Telkens wanneer dit gebeurt, wordt een nieuwe, hoopvolle toekomst mogelijk. Telkens wanneer je je eigen zoeken naar geluk kan laten doorkruisen door het beeld, het gelaat van de vreemde, kwetsbare en weerloze andere, wordt nieuw leven mogelijk.
Een eenvoudig beeld, wat brood en wijn, een gebaar dat we week na week herhalen om niet te vergeten, om onze verbeelding steeds nieuwe kracht te geven. Maar we doen dit nooit alleen, we zijn samen met hen die er vanavond niet bij kunnen zijn, met allen waar ook ter wereld die deze avond rond de tafel zitten om Jezus’ laatste maaltijd te herdenken. Wij zijn verbonden met een lange keten van mensen die ons graag zagen, die ons leven richting gaven, maar die er niet meer zijn. Voor hen allen steken we de kaarsjes aan.
De laatste avond dat Jezus met zijn vrienden aan tafel zat ,
Gaf hij hen een teken dat zijn hele leven samenvatte in een simpel gebaar :
Ten volle mens zijn is medemens zijn voor de ander.
Is breken en delen van wat je hebt ,
Van wie je bent ,
Is ontvangen en geven.
Dan pas is er leven mogelijk zoals God het heeft bedoeld .

Hij nam daarvoor brood in zijn handen ,
Zegende het en brak het .
Neem hiervan zei Hij ,
Neem en deel dit brood met elkaar .
Dit is mijn lichaam, dit is de essentie van mijn zijn .

Daarna nam hij een beker met wijn ,
Ga hem rond en zei :
Drink hiervan ,
De vreugde van het delen is als mijn bloed die je adem en zuurstof geeft.
Zo kan je leven zoals ik he heb voorgedaan ,
Verbonden met mijn bloed ,
Met mijn leven .

Telkens je deze tekenen stelt zal ik bij je zijn .

 

Onze Vader

Vredeswens 
Wij hebben rond deze tafel van verbondenheid herdacht hoe Jezus zijn verantwoordlijkheid opnam en niet wegliep van de doortocht die Hij moest maken van leven naar dood. Laten we elkaar steunen en kracht toewensen om de doortocht van oude naar nieuwe inzichten te laten bloeien in alle vrede.
Geven wij elkaar daarvan een teken.

Communie

Gebed
Onnoembare , Eeuwige,
In de stilte van deze avond
Blijven de vragen vragen.
Als er een antwoord op bestaat
dat naar U verwijst,
is het dat van het leven zelf.
Laat in ons het beeld nog spreken
van die enige mens Jezus,
dat de dingen die Hij deed
opnieuw gebeuren,
dat Hij opstaat in ons hart.
Ent op ons de liefde,die Hij was.
(Kris Gelaude)

Matteus beschrijft het vervolg van deze maaltijd als volgt ‘Nadat ze de lofzang hadden gezongen, vertrokken ze naar de Olijfberg.’

Stilte

We weten wat dit vertrek naar de Olijfberg betekende: Jezus gaat bidden in diep besef van wat hem te wachten staat…

Zijn leerlingen vallen in slaap… de eenzaamheid die Hij daarbij moet ervaren hebben… de gevangenneming… de vernedering… de spot.. Kan een avond als deze opwegen tegenover de ellende die komt?
Wij hopen het, wij hopen dat een maaltijd als deze steun kan geven. Dat het ervaren van verbondenheid over grenzen van tijd en ruimte ons weerbaar mag maken tegenover het lijden dat hoe dan ook op onze weg komt. Dat dit samenzijn ons sterkt om lijden van anderen mee te dragen.

Stilte

We doven nu de Paaskaars en zoeken wat warmte bij elkaar terwijl we het lied zingen ‘Om warmte gaan we een leven..’

 

Einde met een kop ‘ Apostelsoep ‘