Dominicus Gent

Viering van zondag 10 december 2023

Advent2 – Johannes de Doper – adventsactie welzijnszorg

Een bewogen tijd deze advent: niets ontziende oorlog in Europa, in Gaza, in Afrika, …
Jaarlijks extra 6 miljoen vluchtelingen op de dool door klimaatontwrichting (gegevens VN).
En in deze welvarende stad moeilijk toegankelijke rechten op menswaardig leven en wonen
Meer dan ooit verlangen wij, verlangt de wereld, naar licht.

Jezus van Nazareth,
Wij komen hier samen op Uw uitnodiging
Jaren terug noemde men U Sol Invictus, de onoverwonnen zon.
Moge Uw licht ons samenkomen verwarmen en helder maken.

Steken we met Zijn Licht ook de 2de kaars aan op de adventskrans. Zo versterken we opflakkerende hoop overal waar mensen schouder aan schouder werk maken van vrede en gerechtigheid.

We mogen getuige zijn van opflakkerende hoop op recht voor de drie Vlaamse scheutisten die 40 jaar geleden werden vermoord,

Opflakkerende hoop want ruim 20.000 mensen trotseerden de kou voor een klimaatmars, een rechter wees ook in beroep onze regeringen op hun klimaatverantwoordelijkheid en wereldreligies in Dubai mobiliseren hun geloofsgemeenschappen om klimaatbewustzijn te vergroten, om klimaatrechtvaardigheid te bevorderen. Ze sporen de mensheid aan tot dringende en ingrijpende klimaat-áctie.

In deze adventtijd wachten deze twee lichtjes flakkerende hoop ook op onze ommekeer om schouder aan schouder de strijd te winnen tegen armoede en onrecht dicht bij ons. Bidden we zingend om Gods aanwezigheid.

 

Herschep ons hart, heradem ons verstand…

Herschep ons hart, heradem ons verstand
dat wij elkaar behoeden en doen leven.
Maak ons tot uw gemeente
wees de stem die ons geweten wekt
Verberg u niet,
verberg u niet.

tekst: Huub Oosterhuis; muziek: Tom Löwenthal

WOORDDIENST

Johannes De Doper – Lucas 3: 

‘Addergebroed, wie heeft jullie wijsgemaakt dat je veilig bent voor het komende oordeel?’
Woorden als scherpe messen van Johannes de Doper. Ze tonen de urgentie én de dreiging van de nakende messiaanse tijd. Volgens de bijbelse, late, profeten en Johannes de Doper zal een god-menselijke figuur in die messiaanse tijd goed en kwaad definitief onthullen en scheiden. Hou je dus klaar: ‘de bijl ligt al aan de wortel van de boom’. Voor de jonge jezusbeweging en de evangelies wordt Jezus de vervulling van die messiaanse toekomst.
Lucas noemt exact tijd en plaats van wat hier en nu begint. Zo toont hij het historische belang. Soberder, maar even krachtig vertelt Marcus: ‘Jezus gaat naar Galilea en verkondigt Gods goede nieuws. Dit was wat hij zei: ‘de tijd is aangebroken, het koninkrijk van God is nabij: bekeer u en hecht geloof aan dit goede nieuws’. De gevangenzetting van Johannes de Doper blijkt voor Jezus beslissend: ‘nu moet ik’. Hij belicht de andere kant van de medaille van de messiaanse tijd, niet het onheil, maar het vreugdevolle heil ervan. Het ‘goede nieuws’ over het rijk Gods: ‘het is nabij; bekeer je!’.
Is het inderdaad nabij? Zijn wij klaar?
Is God te vinden? Vertrouwen wij ons toe aan die zoektocht?
Bijbels gezien is dé vindplaats van God een plek waar de verhoudingen onder de mensen rechtvaardig, barmhartig, broederlijk, vredevol en liefdevol zijn.

De evangelies citeren Jesaja.
Gods komst voorbereiden is kloven dichten, bergen en heuvels slechten en kromme wegen rechttrekken. Moeten we dan meteen naar buiten met bulldozers en pletrollen de wereld gaan omkeren? Dat is niet wat Jezus doet. Na zijn doopsel trekt ie eerst de woestijn in. Pas daarna gaat hij naar Galilea en verkondigt: ‘Bekeer u.’
Die kloven, bergen en kromme wegen zitten blijkbaar in onszelf. Ze belemmeren het juiste perspectief op de realiteit. Onze horizon is te beperkt. ‘Ons bekeren’ betekent onze vastgeroeste verhouding met onszelf, met anderen, met de aarde en dus met God loswrikken. Al die verhoudingen vallen in ons samen, ze zijn éénzelfde grond-houding. Onze verhouding met onszelf, anderen en de wereld is tegelijk onze, te vaak dubbelzinnige, verhouding met God. ‘Verbeter de wereld, begin bij jezelf’, staat niet in de evangelies, maar sluit er toch dicht bij aan. En geldt dus ook voor deze predikant.
Mijn ‘zelf’ bekeren, hoe gaat dat?
Heel veel wijzen, ook Jezus, vragen: ‘laat dat zelf los’. Want het is grotendeels fictie, het bestaat niet echt. Natuurlijk: wij zijn zelfbewuste wezens. We zijn ons bewust van ‘iets’ en tegelijk van onszelf. Als ik honger heb, ben ik me bewust van de honger en tegelijk dat ik het ben die honger heb. In die spiegel kijken we naar onszelf: in staat tot reflectie, afstand, na-denken, zelfcontrole.
Waarom zeggen de wijzen, zegt Jezus, dat we dat ‘zelf’ beter loslaten?
Het belet ons de realiteit te zien. Ons ‘zelf’ heeft van nature een beperkt perspectief. Spontaan streeft het naar overleven: voedsel, veiligheid en voortplanting; als kind letterlijk, later ook in symbolische zin. Ondoordacht aan zichzelf overgelaten, worden die affectieve drijfveren grenzeloos. Ongeremd voeden ze onze drang naar dominantie, bezit en eerzucht. De tijdsgeest propageert bovendien een identiteit van krachtige, individuele zelfbepaling. Zo worden we meesters in zelfbedrog die in een schijnwereld leven. ‘Addergebroed’.
Bekering betekent: de ballast uitgooien van wat we denken te zijn, te weten, te willen; dat valse zelf loslaten

Na zijn onderdompeling in de Jordaan ging Jezus naar de woestijn, de leegte in. Zich biddend en denkend toevertrouwen aan Gods Geest in hem. Eerzucht zal nederigheid, machtsdrang zal liefde en bezitsdrang zal armoede worden. Een mens die zich op een andere manier verhoudt tot alles.
Die ommekeer vergt stilte. Stilzitten, tot rust komen, alert luisteren naar onze adem en ons lichaam. Eerst botsen we dan op onze chaotisch bruisende binnenkant: gedachten en gevoelens van het ‘zelf’ in ons. Als we die laten overwaaien, beseffen we dat we er niet mee samenvallen; we zijn niet wat we denken en voelen over onszelf. Luisterend naar stilte, ervaren we dat het leven ons ‘draagt’. We hoeven het niet te ‘maken’. In die stille, innerlijke ruimte groeit openheid, dankbaarheid, verwondering en waardering voor ons gekregen bestaan, voor anderen, voor het Leven.

Ons bekeren tot het rijk Gods is afkeer en toekeer in éénzelfde beweging. Vrij worden vàn machtsdrang, bezitsdrang en eerzucht om vrij te zijn vóór liefde, armoede en nederigheid. Dat andere perspectief leren we op twee onlosmakelijk verknoopte manieren. (1) Stille reflectie, studie en gebed, én, (2) door ons vrijwillig in een concrete situatie te begeven, of, door iets dat ons toevalt, waar we wel moeten ervaren – en leren – wat ‘liefdevol, arm en nederig’ betekenen. In oude woorden: bidden en vasten.
‘Met het rijk Gods is het als met een koopman op zoek naar mooie parels. Toen hij een uitzonderlijk mooie parel vond, besloot hij alles te verkopen wat hij had en die te kopen. (Mt. 13, 45-46;).
Nemen wij dat risico?

 

Lied van de Doper

Kwam van Godswege een man in ons bestaan,
een stem om te getuigen, Johannes was zijn naam.
Man van Godswege, Johannes was zijn naam.

Zo staat geschreven: de heuvel moet geslecht,
geen kwaad mag zijn bedreven, maak alle paden recht.
Zo staat geschreven: maak alle paden recht.

Doper, wat liep je in kemelharen pij,
als een profeet, wat riep je daar in die woestenij?
Doper, wat riep je daar in die woestenij?

‘Dat wij omkeren, verlaten ons domein,
beleven ’t woord des Heren en niet weerbarstig zijn.’
Dat wij omkeren en niet weerbarstig zijn.

Doper, wat moeten wij doen totdat Hij komt?
‘In hoop en vrees doet boete, gelooft in zijn verbond.’
Doper wat moeten wij doen totdat Hij komt?

Deelt met elkander het brood van alledag,
opdat in u de ander Gods heil aanschouwen mag.’
Deelt met elkander het brood van deze dag.

Volk uitentreuren gezeten in de nacht,
Gods woord zal u gebeuren zolang gij Hem verwacht.
Sta te gebeuren, kom, woord, in onze nacht.

Volk uitverkoren om in het licht te gaan:
een kind wordt u geboren Messias is zijn naam.
Kind ons geboren jouw licht zal met ons gaan.

tekst: Huub Oosterhuis; muziek: Bernard Huijbers

 

Wat we zongen vat kernachtig en eenvoudig samen wat Johannes en Jesaja dringend willen zien: omkeren, recht doen, het dagelijks brood met elkaar delen.
Het jaarthema van de solidariteitsactie Welzijnszorg loopt in zelfde spoor: “De strijd tegen armoede winnen we samen, schouder aan schouder”. Daarom staan naast de adventskrans mensen, schouder aan schouder.

We kunnen het niet voldoende herhalen: armoedebestrijding is geen kwestie van liefdadigheid maar een kwestie van rechten. Artikel 23 van onze grondwet -de pijler van ons samenleven- beschrijft dat iedereen recht heeft op een menswaardig leven (…):
• recht op arbeid, (…) billijke arbeidsvoorwaarden en beloning
• recht op sociale zekerheid, bescherming van gezondheid
• recht op behoorlijke huisvesting
• recht op de bescherming van een gezond leefmilieu
• enz.
Die rechten worden voor een flink deel van onze landgenoten geschonden. De overheid moet haar eigen grondwet respecteren, aan sommige burgers extra bescherming bieden en drempels wegnemen: digitale drempels of onnodig ingewikkelde administratie om premies en toelagen te ontvangen.

We staan op drie weken van een nog ongerept 2024, een mega-verkiezingsjaar voor Europese, nationale, regionale en lokale overheden. Welzijnszorg bezorgt hen 25 goed gedocumenteerde aanbevelingen om de strijd tegen armoede te winnen. In een sterk en interessant dossier verheldert Welzijnszorg in welke visie, systemen, diensten en mensen geïnvesteerd moet worden om de strijd te winnen. Ik werd er echt hoopvol van omdat studies zwart op wit aantonen wat werkt en wat niet: 

https://welzijnszorg.be/sites/default/files/inline-files/2023%20Welzijnszorg_dossierA4_digitaal.pdf  

We komen hier samen omdat we geloven in een andere warme samenleving waar iedereen gelukkig mag zijn. Een oeroude droom die het houdt, een droom van wijzen, psalmisten, profeten… én van mensen zoals wij. Die plek van vrede en gerechtigheid heet in de bijbel Jeroesjalajiem (niet te verwarren met de aardse equivalent) en die verhoopte tijd heet ‘Messiaanse tijd’.
We gaan de slogan van WZZ -de strijd tegen armoede winnen we sámen, schouder aan schouder- in ons hoofd en hart prenten door hem telkens te herhalen na een cluster van aanbevelingen (de nummers verwijzen naar de 25 aanbevelingen in het dossier)

In het bijbelse Jeroesjalajiem heeft iedereen een LEEFBAAR INKOMEN – want…
Allen: de strijd tegen armoede winnen we samen, schouder aan schouder
1. er zijn sociale minima waardoor iedereen een menswaardig leven heeft
2. en aanvullende steun waar nodig

In Messiaanse tijd is geen GEZONDHEIDSKLOOF want ….
Allen: de strijd tegen armoede winnen we samen, schouder aan schouder
3. arm maakt niet langer ziek, er zijn geen wachtlijsten,
4. gezondheidszorg is betaalbaar, de eigen bijdrage is beperkt
5. en ongunstige leefomstandigheden worden preventief aangepakt

In Jeroesjalajiem heeft iedereen GELIJKE ONDERWIJSKANSEN – Want
Allen: de strijd tegen armoede winnen we samen, schouder aan schouder
6. op school voelt elke leerling een positief uitdagend verwachtingspatroon – watervaldenken bestaat er niet en ouders krijgen niet langer de schuld omdat men onderzoek leest zoals het is: bv. dat thuis al dan niet Nederlands spreken voor evenveel verschil in leerprestaties zorgt als geboren zijn in januari of in juni.
7. Er is een maximumfactuur in het SO
8. en hogere studietoelagen voor hoger onderwijs

In messiaanse tijd zijn er voor iedereen BETAALBARE WONINGEN – Want..
Allen: de strijd tegen armoede winnen we samen, schouder aan schouder
9. er zijn geen wachtlijsten voor de ruim 170.000 huishoudens bij Sociale huisvesting. Iedereen beseft dat een betaalbare woning dé hefboom is die het verschil maakt tussen leven, overleven of verzuipen .
10. ook de private huurmarkt is betaalbaar en toegankelijk – Huurpremies worden automatisch toegekend
11. en er is woonbegeleiding
men leerde van organisaties als Thope hoe het anders en beter kon.

In Jeroesjalajiem heeft iedereen zinvol WERK – Want….
Allen: de strijd tegen armoede winnen we samen, schouder aan schouder
12. er zijn volwaardige jobs met correcte verloning, arbeidsvoorwaarden en sociale bescherming
13. Drempels naar werk -zoals kinderopvang en vervoer- zijn weggewerkt
14. ook bijzondere doelgroepen vinden gepast werk

In messiaanse tijd is HULP- EN DIENSTVERLENING voor iedereen toegankelijk – Want…
Allen: de strijd tegen armoede winnen we samen, schouder aan schouder
15. Er blijft “fysieke” dienstverlening – digitale drempels zijn weggewerkt
16. en hulpverleners hebben tijd voor hulp op maat

In Jeroesjalajiem kan je zonder zorgen je VRIJE TIJD inrichten – Want
Allen: de strijd tegen armoede winnen we samen, schouder aan schouder
17. Iedereen werkt vlot samen
18. en kortingen krijg je ook voor uitstapjes verder van je woonplaats

In messiaanse tijd is OPENBAAR VERVOER betaalbaar en betrouwbaar – want
Allen: de strijd tegen armoede winnen we samen, schouder aan schouder
19. bereikbaarheid is prioritair aangepakt
20. vooral met haltes aan gemeentediensten, kinderopvang, sociale woonzones, crematoria…

De messiaanse tijd kent een SOCIAALRECHTVAARDIGE KLIMAATTRANSITIE – want…
Allen: de strijd tegen armoede winnen we samen, schouder aan schouder
21.
22.
Creatieve moedige stadsbesturen zetten in op consuminderen en delen. Ze versluizen budgetten voor elektrificering van het wagenpark naar openbaar vervoer en initiatieven die oude stadswijken klimaatneutraal maken.

In Jeroesjalajiem is herverdelen vanzelfsprekend, met EEN EENVOUDIG, RECHTVAARDIG BELASTINGSYSTEEM – want
Allen: de strijd tegen armoede winnen we samen, schouder aan schouder
23.

Jeroesjalajiem is gewoon een SOLIDAIRE SAMENLEVING – want ….
Allen: de strijd tegen armoede winnen we samen, schouder aan schouder
24. We luisteren naar de ervaring van mensen in armoede en gaan ermee aan de slag
25. Er is waardering voor de inzet van vrijwilligers en het middenveld

—-
Welzijnszorg wil ook letterlijk tonen dat veel mensen schouder aan schouder achter de aanbevelingen staan en vraagt om daar foto’s van te nemen (dat doen we tijdens de communie en bij het soep-op-de-stoep-moment na de viering)

Zingen we nu de oude psalm 122 terwijl we die warme stad jeroesjalaiem voor ogen houden waar we schouder aan schouder de strijd tegen armoede winnen. En als we zingen over ‘alle stammen van Israël’, dan mogen we dat vandaag verstaan als alle mensen op deze planeet.

Psalm 122 – Stad van mijn hart…

Stad van mijn hart, Jeroesjalajiem,
met uw huizen schouder aan schouder.
Stad van vrede, in uw midden
mag een mens gelukkig zijn.

Ik was verheugd toen ik het hoorde:
“wij gaan op weg naar het huis van de Heer.’
En nu staan wij voor uw poorten,
op uw grond, Jeruzalem.
Refrein: Stad van mijn hart, Jeroesjalajiem,

Alle stammen van Israël
trekken er heen in karavanen
om uit te roepen de Naam van de Heer,
dat is onze heilige plicht.
Refrein: Stad van mijn hart, Jeroesjalajiem,

Daar staan de zetels van het gerecht,
daar staat de koningstroon van David.
Bid om vrede voor deze stad,
wens haar kinderen alle zegen.
Refrein: Stad van mijn hart, Jeroesjalajiem,

Alle voorspoed wens ik jou,
lieve woning van mijn vrienden,
stad van God, ik wens je vrede,
vrede, vrede voor altijd
Refrein: Stad van mijn hart, Jeroesjalajiem,

tekst: Huub Oosterhuis; muziek: Bernard Huijbers

 

Uitnodiging tot stilte, gebed, inbreng, …

TAFELDIENST

Welkom aan tafel

Samen aan tafel gaan, maakt mensen tot familie. Wat we met woorden nauwelijks gezegd krijgen, drukken we uit met eenvoudige gebaren. Symbolen van vriendschap, van gastvrijheid en broederlijkheid die in ons lichaam zijn gegrift, die ons tot medemensen maken.
Het is Jezus, de Heer van ons leven die ons daartoe oproept. Zo wil hij herinnerd worden en bij ons zijn: in het delen van onszelf in de tekens van brood en wijn. Zoals hijzelf deed. Het is goed te doen wat hij ons vroeg te doen.

Hier aanwezig, weten we ons ook verbonden met allen die hier niet zijn: zieken, vrienden, deze buurt, allen die we in ons hart bewaren. En we denken aan hen die op talloze plaatsen radeloos voor bommen schuilen, die armoede lijden, uitgebuit en bedrogen worden, die gevlucht zijn en rond moeten dwalen.
We bidden samen met alle christenen die zich vandaag rond dezelfde tafel van dankzegging verzamelen.
Verbonden ook met allen die waar ook ter wereld de hoop niet verliezen en zich daadwerkelijk inzetten voor rechtvaardigheid en vrede. Voor hen steken we dat ene kaarsje aan. En de andere kaarsjes wekken de herinnering aan hen die ons voorgingen in dit geloof, onze lieve doden.

En we zingen: Gezegend Eeuwige, Gij reddende God

Gezegend, Eeuwige, Gij reddende God!
In de nacht klonk uw stem, sprak uw hart.
In de nacht brak het donker op uw woord van licht.
Een dag ongeweten, een uitzicht dat wenkt,
roept Gij wakker voor ons.

Opstaan, vertrouwen en gaan zullen wij naar de morgen,
zingen om U het lied van alle reisgenoten:
Heilig, heilig, heilig, zullen wij U zingen.
Heilig, heilig, heilig, moeten wij U noemen,
met heel de schepping mee uw grote daden roemen!
Zingen wij Hosanna, hemelhoog Hosanna!
Zegen van Godswege,
Hij die komt gezegend met de Naam van Hem!
Zingen wij Hosanna, hemelhoog Hosanna!

In de nacht bleef Gij trouw aan het volk van Uw liefde,
aan de Zoon van uw hart.
Uit het geestloze dal van de duizenden doden
hebt Gij hen tot leven gebracht.
Gezegend Eeuwige, Gij, reddende God,
om de Zoon van uw liefde.
Hij, onze geboorte, de nieuwe dag!

De nacht dat hij werd overgeleverd,
heeft Jezus brood genomen,
zijn ogen opgeslagen
naar u, God, Vader van alle mensen,
Hij heeft u dank gezegd,
het brood gebroken
en het uitgedeeld
met de woorden:
neemt en eet
dit is mijn lichaam voor u.
Doe dit om mij te gedenken.

Zo nam Hij ook de beker,
dankte en zei:
deze beker is het nieuwe verbond van liefde,
gesloten door mijn bloed,
voor u en voor allen.
Doe dit, telkens als gij deze beker drinkt,
om mij te gedenken.

Als wij dit brood eten
en deze beker drinken,
verkondigen wij de dood en de wederkomst van onze Heer.

Delen wij samen hier in zijn lichaam,
vinden wij leven eens en vooral in zijn bloed.
Voeg ons bijeen tot één levend lichaam,
een tempel van liefde, oase van vrede, een woning voor U.
Dat onze dagen U zullen aanbidden
en eren Uw naam,
doen wij Gij zijt: Eeuwige, reddende God!

tekst: Sytze de Vries; muziek: Willem Vogel

 

Onze Vader

Vredeswens
Kerstmis nadert, het feest van licht en vrede. We wensen elkaar toe dat ons hoofd, ons hart en onze handen naar Gods vrede staan. Vrede zij met ons allen.
Communie instrumentaal

ZENDING
De woorden van Jesaja en Johannes de Doper weerklinken duidelijk in het lied van Carlos Desoete wat we nu gaan zingen: de paden recht maken en de weg van de Heer bereiden. Een weg naar een wereld waarin vrede geweld verdringt en solidariteit in de plaats komt van elk-voor-zich. Schouder aan schouder ruimen we op wat vrede in de weg staat en trekken we een spoor van hoop naar een nieuwe tijd van vrede, recht en veiligheid. Een blijvende opdracht die nooit af is. Moge Jezus ons blijvend inspireren op dat bevrijdend pad. Moge deze adventsperiode de tijd zijn waarin we hoopvol en in blijde verwachting uitzien naar Zijn komst en actief meewerken aan die betere wereld.

Lied – Elke heuvel moet geslecht, elke bocht moet recht Carlos Desoete

Elke heuvel moet geslecht,
elke bocht moet recht,
gedempt moet elke kuil en elke voor.
Elk-voor-zich wordt ongedaan,
geen geweld zal nog bestaan:
vred’ is onze weg: ga door.

Ga dan op weg in een lange stoet,
breng aan de mensen uw vredegroet.
Trek een spoor van hoop op een nieuwe tijd:
vrede, recht en veiligheid.
Refr.

Ga dan op stap, waag de ommekeer,
weg uit het land van meer en meer.
Leef een nieuw vertrouwen, een morgen daagt,
de minsten worden grootgemaakt.
Refr.

Leef dan de vrede: breek en deel,
roep om de vrede, maak mensen heel.
Waak en bid tegen haat en leed,
opdat wapens worden omgesmeed.
Refr. (x2)

Tekst en muziek Carlos Desoete