Vasten 3: inkeer, ommekeer, bekering…

Dominicus Gent

Viering van zondag 20 maart 2022

Inkeer – ommekeer – bekering

 
Sleutelwoord voor deze derde zondag in de vastentijd is bekering. Bekering doet denken aan herbronning, terug aanknopen bij idealen die wat vervaagd zijn, kritisch kijken naar onze eigen levensstijl. Het betekent ook onze geest openstellen voor de vragen en zorgen die mensen hebben hoe het verder moet met onze samenleving. Bekering vereist het verwerven van inzicht, om te zien waar de uitdagingen liggen vandaag. En dan met goede moed en met de steun van een gemeenschap terug aan de slag gaan. Mogen we daartoe geholpen worden door het licht dat we ontvangen van de paaskaars.

Door Corona viel er veel stil in het leven van de meesten onder ons. Ondertussen hoor ik al weer bij veel mensen dat het druk is. We nemen weer meer engagementen op, vergaderen meer, zien weer meer mensen, we komen meer uit ons kot.

Dat is goed, maar laat ons niet vergeten van af en toe eens stil te staan. Broederlijk Delen nodigt ons al zoveel jaren telkens weer opnieuw uit om in deze vastenperiode tijd te nemen om onze wereld , maatschappij en onszelf eens vanop een afstand te bekijken, te zien wat misloopt. Om ons, samen met anderen te engageren, te werken aan verandering ten goede. Te werken aan een betere, rechtvaardige maatschappij voor iedereen.

Bekeren: velen zijn ons daarin reeds voorgegaan, velen proberen dit vandaag samen met ons.

 

Tekenen van hoop

Als hier of daar een vrouw wordt opgericht
en zich rechtop gekomen warmt in licht,
wordt weer een stukje schepping afgemaakt:
zij is tot haar bestemming aangeraakt.

Als ergens eens een man tot leven komt
en zich niet langer in de strijd vermomt,
dan is weer de levenskracht die wint:
hij durft het aan met zachtheid als een kind.

Als in de buurt twee mensen samengaan
en elk het aandurft niet alleen te staan,
dan wint de liefde weer van angst de strijd:
zo komen mensen tot barmhartigheid.

Als wij hier samen delen onze kracht
en leren hoe de minste wordt geacht,
dan bouwen wij weer verder aan het Rijk
en mogen daarmee zijn aan God gelijk.

T. Gea Boessenkool/ M: Berre van Thielt

 

Bekering

We plaatsen bekering in het licht van Bijbelse figuren. Mensen wier leven getekend is door herhaalde invraagstelling. Door beproeving van hun vertrouwen. Uitdaging in hun godsgeloof. Bijbelse figuren die spreken voor onze tijd vandaag.

Lezing Exodus 32, 7-14.
De Heer zei tot Mozes ‘ Ga terug naar beneden, want jouw volk, dat je uit Egypte hebt geleid, misdraagt zich. Nu al zijn ze afgeweken van de weg die ik hun gewezen heb. Ze hebben een stierenbeeld gemaakt, hebben daarvoor neergeknield, er offers aan gebracht en gezegd:”Israël, dit is je god die je uit Egypte heeft geleid!”
De Heer zei verder tegen Mozes:’Ik weet hoe onhandelbaar dit volk is. Hou mij niet tegen: mijn brandende toorn zal hen verteren. Maar uit jou zal ik een groot volk laten voortkomen.’

Mozes probeerde de Heer zijn God milder te stemmen: ‘ Wilt U dan uw toorn laten woeden tegen uw eigen volk, Heer, dat u met sterke hand en grote macht uit Egypte hebt bevrijdt? Wilt u dat de Egyptenaren zeggen: ‘ Hij heeft hen bevrijdt om hen in het ongeluk te storten, om hen in het bergland te doden en van de aarde weg te vagen’? Wees niet langer toornig en zie ervan af onheil over uw volk te brengen! Denk toch aan uw dienaren Abraham, Isaak en Israël, aan wie u onder ede deze belofte hebt gedaan: “ Ik zal jullie zoveel nakomelingen geven als er sterren aan de hemel zijn, en het hele gebied waarvan ik gesproken heb zal ik hun voor altijd in bezit geven. “
Toen zag de Heer ervan af zijn volk te treffen met het onheil waarmee hij gedreigd had.
Mozes keerde zich om en ging de berg af. De twee platen met de verbondstekst droeg hij bij zich. Aan beide kanten waren ze beschreven, aan de voorkant en aan de achterkant. De platen waren Gods eigen werk en het schrift dat erin gegrift was, was Gods eigen schrift.

 

Het begint al direct bij het open slaan van de Bijbel. Abraham is de eerste mens van vlees en bloed die we tegenkomen. Abraham voelt dat zijn leven niet is wat hij ervan had verwacht. Hij vindt geen vrede met zichzelf. Maar dan hoort hij iets als een stem die spreekt van opstaan. Abraham luistert. “God sprak tot Abraham: Trek weg uit uw land, uw stam, uw familie en ga naar het land dat ik u tonen zal”. Wegtrekken, het roer omgooien: dat bevalt hem wel. Het betekent afscheid nemen van een wereld die hem geen voldoening kon schenken. Nu komt wellicht een nieuw begin. De stem doet beroep op verantwoordelijkheid. Hij moet en mag zelf zijn weg vinden. Abraham wordt niet zonder reden de vader van de gelovigen genoemd.

In het boek Exodus is Mozes de centrale figuur. Opgevoed aan het hof van de farao weet hij aanvankelijk nauwelijks iets van de situatie waarin het joodse volk zich bevindt. Volwassen geworden gaat hij op zoek naar dat volk waartoe hij door geboorte behoort. Hij is getuige van de onderdrukking en de vernedering. Een slavenbestaan, mens onwaardig. Deze confrontatie is als een stem die hem voor zijn verantwoordelijkheid plaatst. Hij weet zich geroepen om zijn volk weg te leiden uit Egypte, het slavenhuis. Niet bepaald een aantrekkelijk project gezien de onvermurwbaarheid van de farao. Met de bescherming van een stem van boven trekken ze weg, de woestijn in. Het is geen sinecure. De tocht is lang en hard. Er is onvoldoende voedsel en geen drinkwater. Het volk mort. Het wil terug naar de vleespotten van Egypte. Daar hadden ze ten minste eten en drinken. Maar hier in deze woestijn is geen toekomst.

Mozes leeft mee met de klachten van zijn volk. Hij gaat de berg op om God om raad te vragen. Het volk is echter ongedurig. Mozes blijft lang weg. Te lang. De ontbering houden ze niet uit. Ze dringen aan bij Aäron, de broer van Mozes : “Maak ons een god, aan wie we offers kunnen brengen zodat we eten en drinken krijgen. Een god die voor ons uit kan gaan, want wat er met Mozes gebeurd is weten we niet”. Aäron verzamelt al het goudwerk dat voorhanden is: oorringen en sierraden die hij smelt in het vuur. Uit de gesmolten sierraden giet hij een gouden stierkalf. Symbool van kracht en vruchtbaarheid. En het volk juicht: “Israël, dit is je god die je uit Egypte heeft geleid”.

JHWH ziet het gebeuren en is vertoornd. Hij had zich toch het leed van zijn volk aangetrokken en Mozes een opdracht van bevrijding gegeven. Hij had de farao tot inkeer gebracht. Hij had de weg gebaand naar een nieuw begin. Maar eenmaal in de woestijn begint het volk te morren. Morren is hun waarmerk. Hij stuurt Mozes naar beneden: Ga terug naar beneden want jouw volk, dat jij uit Egypte hebt geleid, misdraagt zich.

Voor Mozes een echte beproeving. De volgende morgen zegt Mozes tegen het volk: ‘U hebt zwaar gezondigd. Toch zal ik de berg op gaan; misschien kan ik de HEER ertoe bewegen u uw zonden niet aan te rekenen.’ Hierop keerde hij terug naar de HEER. Met loden voeten pleit hij voor zijn volk in de miserie. “Schenk hen toch hun vergeving voor hun zonde.” Mozes dringt aan. En hij doet meer: hij zet God onder druk. “Wilt u dat niet, schrap mij dan maar uit het boek dat u geschreven hebt.” Met andere woorden: als u niet meer mee doet geef ik er ook de brui aan.
Vanwege het pleidooi van Mozes schenkt God vergeving. Maar toch. Hij wil niet meer zelf met het volk meegaan en zegt tegen Mozes dat er maar een engel mee moet gaan om het volk te leiden. Het wantrouwen van het volk heeft hem zo geraakt dat hij niet langer de leiding wil nemen. Mozes laat zich echter niet uit zijn lood slaan. ‘Als u niet Zelf meegaat, laat ons dan niet vertrekken. Want als U niet meegaat, zal niemand ooit weten dat ik en mijn volk genade hebben gevonden in uw ogen’. Daarop zegt de HEER tegen Mozes: ‘Ik zal doen wat u Mij hebt gevraagd, want het is een feit dat u genade hebt gevonden in mijn ogen en dat Ik u als mijn vriend beschouw.’

Een gesprek onder gelijken. Mozes en JHWH staan schouder aan schouder. Beiden geloven ze in de kracht van het goede. En in het erkennen van hun beperkingen.

Lied : Kom in mijn klein bestaan

Kom in mijn klein bestaan, ga niet mijn deur voorbij.
Breng licht en warmte aan, maak mij van doodsangst vrij.
Ontdooi mijn binnenkant, mijn ingevroren geest.
En schep een nieuw verband zodat mijn ziel geneest.

Kom in mijn kleine droom, verbreed mijn horizon.
Dat ik niet langer schroom te zien naar mensen om.
Genees mijn angst voor pijn, mijn vrees voor zelfverlies,
zodat ik mens kan zijn en voor de minsten kies.

Kom in mijn klein geloof, vernieuw mijn fantasie.
Dat ik uw toekomst loof, steeds nieuwe kansen zie.
Zodat ik verder leef voor vrede mettertijd
en mij uit handen geef om Uw gerechtigheid.

T: Jan van Opbergen M/Guido Philippeth

 

Bekering 2

Bekering: in het lied dat we daarnet zongen stipten we een paar belangrijke dingen aan die daarvoor nodig zijn. Want bekering komt meestal niet als een donderslag bij heldere hemel, waardoor je plots het licht ziet (of beter: gevoeld en ervaren hebt wat de levensbelangrijke waarden voor jou zijn). En waarna je nog lang en gelukkig op “het goede pad” leeft.

Bekering vraag een aantal stappen die niet zo makkelijk of vanzelfsprekend zijn. Het begint met licht (zien) en ontdooien van de binnenkant. Daarnet werd dat proces bij Abraham en Mozes gechetst: durven kijken naar wat niet klopt in je manier van leven. Wat je niet voldoet, waar je geen energie uit haalt. Wat je lam legt.
En je laten ontdooien.

Dat kan je verwarren, angstig maken of onzeker. Want het gaat over de consequenties, het ernstig nemen van wat je gezien hebt. Als je dit ernstig neemt, dan moet je het roer omgooien, En dat vraagt het vertrouwde of het comfortabele los te laten om iets anders te gaan doen.
Het kan in kleine dingen liggen: bv ik heb besloten van zo weinig mogelijk plastiek verpakkingen te kopen en zo ecologisch mogelijk. Daarvoor moet ik mijn manier van aankopen veranderen: niet alles meer in dezelfde winkel, meer en verder winkelen. Soms is dat niet evident en heb ik de neiging van “voor een keer” toch maar het gekende parcours te volgen.

Bij die keuze om anders te leven gaat het om twee dingen die je kracht kunnen geven om door te doen als je eenmaal besloten hebt het anders te doen: weten, ervaren dat je consequent leeft, in overeenstemming met wat jij als goed en echt ervaart, en weten dat je daarbij ook zorg draagt voor de anderen, voor de aarde en al haar bewoners. Je verbreedt je horizon, zodat je mens kan zijn, en voor de minsten kiest.

Maar daarmee is de kous niet af. Zo leven loopt ook niet probleemloos. Er zijn allerlei obstakels die je wel eens de moed ontnemen: praktische en financiële zaken, het samenwerken met mensen, zelfs al heb je dezelfde idealen. Wat geeft je de kracht om voort te gaan?

Ook op maatschappelijk vlak is er ommekeer nodig. Al jaren schrijven wetenschappers, filosofen en economen gefundeerde, wetenschappelijk onderbouwde studies over de effecten van ons huidig economisch systeem. Over de grenzen aan groei, over ongelijkheid, over grenzen aan extreme rijkdom en over klimaatveranderingen. Ze laten ons als echte profeten zien dat we op een doodlopende weg zitten die heel veel slachtoffers maakt en uiteindelijk op ieder van ons een negatieve impact zal hebben. Soms lijkt het wel alsof ze roependen in de woestijn zijn.

Gelukkig blijven er mieren aan de eik knabbelen: op zoveel plaatsten verheffen mensen hun stem, bundelen ze hun krachten. Beginnen eraan en doen voort. Ik denk aan de partners van Broederlijk Delen die het maatschappelijk systeem structureel willen veranderen. Met kleinschalige alternatieven brengen ze bewustmaking op gang en werken aan duurzame landbouw, respect voor de natuur, versterking van gemeenschappen, opleiding aan jonge mensen, aan weerbaarheid.
Of zovele initiatieven die op een andere manier aan economie willen doen. Ze schieten als paddenstoelen uit de grond.

Om in Rooms Katholieke boezem te kijken: in Frankfurt heeft “Der synodale Weg” een aantal vergaande hervormingsvoorstellen goedgekeurd. O.a. dat het gelovig aanvoelen van het godsvolk en de tekenen van de tijd ook bronnen van waarheid zijn. Er wordt ook gepleit om getrouwde mannen en vrouwen toe te laten priester te worden, en ook het huwelijk in te zegenen van niet hetero-koppels. Ze voorzien dat deze voorstellen niet zullen goedgekeurd worden door Rome, maar “Verwachten dat de universele kerk problemen oplost die je zelf, plaatselijk in de hand moet nemen. We moeten hier handelen. Niemand kan dat van ons dat afnemen. Zelfs de paus niet” zeggen ze. Een hoopvol teken dat het anders kan. Dat mensen hun verantwoordelijkheid opnemen voor de gemeenschap waarin ze leven.

Voor elk van deze hoopvolle tekenen is het nodig om niet alleen aan jezelf te denken, maar zich naar elkaar, en naar wat wij als gelovigen God, noemen te keren.

 

 

Inleiding tafelgebed

In deze dagen waarin we zo scherp geconfronteerd worden met slachtoffers van zinloos geweld willen we hier een teken stellen dat spreekt van verbondenheid, van een samenleving waar ieder mens gerespecteerd wordt, van inzet voor een wereld waar niemand door wapengeweld wordt getroffen. Ondanks alles blijven we dit teken stellen, in het besef van de broosheid die ons leven draagt. En als teken van hoop, dat de zachte krachten zeker zullen winnen in het eind.
We gedenken ook alle dierbaren die ons zijn voorgegaan en wiens herinnering we in ere houden,
En met alle mensen waar ook ter wereld die vandaag hun hoop op vrede wereldwijd belijden.

Gezegend Eeuwige , Gij reddende God!
In de nacht klonk uw stem, sprak uw hart.
In de nacht brak het donker op uw woord van licht.

Een dag ongeweten, een uitzicht dat wenkt,
roept Gij wakker voor ons.

Opstaan vertrouwen en gaan zullen wij naar de morgen,
zingen om U het lied van alle reisgenoten:
Heilig, heilig, heilig, zullen wij U zingen.
Heilig, heilig, heilig, moeten wij U noemen,
met heel de schepping mee uw grote daden roemen!
Zingen wij Hosanna, hemelhoog Hosanna!
Zegen van Godswege,
Hij die komt gezegend met de Naam van Hem!
Zingen wij Hosanna, hemelhoog Hosanna!

In de nacht bleef Gij trouw aan het volk van uw liefde,
aan de Zoon van uw hart.
Uit het geestloze dal van de duizenden doden
hebt Gij hen tot leven gebracht.

Gezegend Eeuwige , Gij reddende God,
om de Zoon van uw liefde,
Hij onze geboorte , de nieuwe dag! Instellingswoorden

Delen wij samen hier in zijn lichaam
vinden wij leven eens en voorgoed in zijn bloed.
Voeg ons bijeen tot één levend lichaam
een tempel van liefde, oase van vrede,
een woning voor u.
Dat onze dagen U zullen aanbidden en eren uw Naam,
doen wie Gij zijt: Eeuwige , reddende God!

T: Jan Van Opbergen M: gregoriaans

Onze vader

Vredeswens
Het zal een enorme opgave blijken te breken met de oude gewoonte om alles steeds in geld te willen omrekenen en het terug als een middel te beschouwen. Het zal weerstand oproepen. Maar als we zien waar we naartoe gaan, zullen we minder bang zijn het verleden los te laten. Laten we elkaar daarin steunen en elkaar van harte de vrede die daaruit voortkomt toewensen.

Bezinningstekst

Ik weet niet wie – of wat – de vraag stelde.
Ik weet niet wanneer zij gesteld werd.
Ik herinner me niet dat ik antwoordde.
Maar eens zei ik ja, tegen iemand – of iets.
Vanaf dat moment heb ik de zekerheid dat het leven zinvol is
en dat mijn leven, in onderwerping, een doel heeft.

Dag Hammarskjöld

 

Slotlied

Ik zie de hemel opengaan,
de aarde in het licht
van mensen die elkaar zien staan,
Gods eigen aangezicht.

Ik zie de wereld omgekeerd,
het laagste bovenaan,
het ongeziene in het licht,
uit niets groeit Gods bestaan.

Ik zie het lang beloofde land,
waar alles wordt gedeeld,
van grond tot licht, van steen tot brood,
wij zijn Gods evenbeeld.

Ik zie een stad van puur kristal,
de leugens zijn voorbij.
Wij leven in doorzichtigheid,
Gods waarheid leven wij.

Ik zie de aarde vol sjaloom
de ongeest weggeleefd!
Ontmaskerd staan wij voor elkaar
en zie: de vrede leeft.

T: Jan Van Opbergen M; A.R. Reinagie

 

 

Blijf verbonden met de gemeenschap van Dominicus Gent:
via de nieuwsbrieven: https://www.dominicusgent.be/nieuwsbrief/
via Facebook ( https://www.facebook.com/Dominicus-Gent-324436994242688/)
Abonneer u nu op ons Youtube-kanaal ( https://www.youtube.com/channel/UCBCXMCRb0cNw8Dd3tMc9elQ)

Indien u meent dat voor een bepaald object het auteursrecht van de auteur of zijn/haar erfgenamen, of het recht op afbeelding geschonden werd, neem dan contact op met ons zodat de situatie kan worden rechtgezet.