Dominicus Gent
Viering van zondag 27 maart 2022
Hoopvol uitkijken

Toen de zon was ondergegaan, en het helemaal donker was geworden, zag Abram een rokende oven en een vurige fakkel. Op die dag sloot Jahwe een verbond met Abram. Hij zei: `Aan uw nakomelingen schenk Ik dit land, vanaf de beek van Egypte tot aan de grote rivier. Deze aarde zelfs vanaf Groenland tot Antartica, van de Nijldelta tot de bronnen van de Amazone. Vurige fakkels roepen op om vol te houden. Vandaag beluisteren we, naast deze oude verhalen, ook verhalen van fakkeldragers uit Gaza en Gent. Als zij en wij hier samen 25% van de mensen kunnen overtuigen om overvloed en passie te delen en herverdelen, dan is dat genoeg om het 100% anders te doen. Vurige fakkels gaan ons in deze veertigdagentijd vooraf naar het licht van Pasen. Het licht dat belofte is en aanzet om de vaste paden van de eigen stam te verlaten. Tom zal met een minifakkel de Paaskaars aansteken. Opdat het aansteken van de Paaskaars ons steeds opnieuw in beweging mag zetten.
> Paaskaars aansteken
Sta op en verlaat de kleine kring van je stam. Vertrouw mij op mijn woord. Sta open. Ga op weg. Ik zal er zijn voor jou. Vertrouw.

Abraham

Abraham, Abraham, verlaat je land, verlaat je stam!
Abraham, Abraham, verlaat je land, verlaat je stam!

Abraham, je moet gaan wonen in het land dat Ik zal tonen.
Tel de sterren in de nacht, zo groot wordt jouw nageslacht.

Abraham, Abraham, verlaat je land, verlaat je stam!
Abraham, Abraham, verlaat je land, verlaat je stam!

Ik zal jou Mijn zegen geven, je geleiden allerwegen,
en de volkeren tezaam vinden zegen in jouw naam.

Abraham, Abraham, verlaat je land, verlaat je stam!
Abraham, Abraham, verlaat je land, verlaat je stam!

Met een woord gaat hij het wagen.
Zonder verder iets te vragenstaat hij op en gaat op reis,
langs de weg die God hem wijst.

T: Hanna Lam
M: Wim ter Burg

Inleiding op de bijbellezing
Vandaag beluisteren we één van de lezingen uit het Eerste Testament, die door de liturgische kalender voorzien wordt. Het is een markant verhaal waarbij we stil staan.
Op een woord van God trok Abram weg uit zijn land. Met een drievoudige belofte: Gods zegen, een nageslacht en een land om in te wonen. Na vele jaren en heel wat wedervaren vraagt Abram zich af wat er van de belofte van God terecht komt.
Hij richt zich tot de Eeuwige en zegt: U hebt mij geen nakomelingen geschonken en een ondergeschikte zal mijn erfgenaam zijn. En dan vervolgt het verhaal zoals we nu lezen in het boek Genesis.

Bijbellezing Gen 15,5-12.17-18
Hij leidde hem naar buiten en zei: `Kijk naar de hemel en tel de sterren, als ge kunt.’ En Hij verzekerde hem: `Zo talrijk wordt uw nageslacht. Abram geloofde Jahwe, en deze rekende hem dat als gerechtigheid aan. Toen zei Hij tot hem: `Ik ben Jahwe, die u uit Ur in Chaldea heb geleid om u dit land in bezit te geven.’ Abram vroeg: `Jahwe, mijn Heer, hoe kan ik weten dat ik het inderdaad zal krijgen?’ Hij zei tot hem: `Haal een driejarige koe, een driejarige bok, een driejarige ram, een tortel en een jonge duif.’ Hij haalde dit alles, sneed de dieren middendoor, en legde de stukken tegenover elkaar; alleen de vogels sneed hij niet door. Er kwamen roofvogels op de dode dieren af, maar Abram joeg ze weg. Bij zonsondergang viel Abram in een diepe slaap; hevige angst en duisternis overviel hem. Toen de zon was ondergegaan, en het helemaal donker was geworden, zag Abram een rokende oven en een vurige fakkel, die tussen de stukken door gingen. Op die dag sloot Jahwe een verbond met Abram. Hij zei: `Aan uw nakomelingen schenk Ik dit land, vanaf de beek van Egypte tot aan de grote rivier, de Eufraat, het gebied van de Kenieten, Kenizzieten, Kadmonieten, Hethieten, Perizzieten, Refaieten. Amorieten, Kanaänieten, Girgasieten en Jebusieten.’

Hoopvol uitkijken 1
In totaal is de Eeuwige zevenmaal aan Abram/Abraham verschenen. De vierde en middelste keer hebben we zonet beluisterd. Het is een heel bijzonder moment want nu sluit de Eeuwige een verbond met Abram. Dat gaat verder dan een belofte. Op het verwijt van Abram dat hij geen nageslacht heeft, antwoordt de Eeuwige:
‘Kijk naar de sterren en tel ze als ge kunt. Zo talrijk wordt uw nageslacht’ (Genesis 15,5)
Kijk naar de sterren: in het tweestromenland waar Abram en Saraï vandaan kwamen meende men dat iemands lot bepaald werd door de sterren. Zo stond het in de sterren geschreven dat Abram en Saraï kinderloos zouden blijven. De belofte van de Eeuwige zet de aanname van een onomkeerbare bestemming, in casu kinderloosheid, op zijn kop. De sterrenhemel tekent NIET hun lot als onvruchtbaar maar wordt precies het teken van hun nageslacht.
En deze woorden van de Eeuwige worden bekrachtigd in een ritueel.
Nu volgt een vrij gedetailleerde beschrijving die niet meteen voor dierenliefhebbers bestemd is.
Twee partijen konden destijds een verbond sluiten door gezamenlijk tussen doorgesneden kadavers, door de zogenaamde bloedstraat, te gaan. Dit bezegelde het verbond tussen hun beiden. Een verbond sluiten is in het Hebreeuws dan ook (letterlijk) ‘een verbond snijden’. Dergelijk ritueel kon bijvoorbeeld een vredesverdrag betekenen: de aanvoerders van de strijdende partijen verbinden zich er op die manier toe mekaar niet meer, niet langer naar het leven te staan, geen bloed meer te vergieten. Het bloed van de geslachte dieren herinnert daaraan.
Abram slacht dus een driejarige koe, een driejarige bok, en een driejarige ram en snijdt die in 2 delen die hij tegenover mekaar legt. Hij slacht ook een tortel en jonge duif maar die versnijdt hij niet.

Hij heeft zijn deel gedaan. Het is nu wachten op God. Maar God komt niet. De aasgieren komen en de hele verdere dag is hij bezig die lijkenpikkers op afstand te houden.
‘Bij zonsondergang valt hij in een diepe slaap en hevige angst en duisternis overvallen hem.’ Zo vertelt het verhaal.
Diepe slaap en hevige angst lijken moeilijk verenigbaar maar als daar nog eens duisternis aan toegevoegd wordt, krijgen we een hint om verder te zoeken. Anders te kijken. Het onvoorwaardelijke vertrouwen van Abram in God wordt zwaar op de proef gesteld. Het is in crisis. De duisternis van de hevige angst tevergeefs vertrouwd te hebben.
En dan in het pikkedonker: een rokende oven en een vurige fakkel lopen tussen de dode dieren door. Ovenrook, fakkel, vuur, daar is de Eeuwige zelf.

In het verbond met Abram sluit de Eeuwige een verbond met een heel volk en op vele plaatsen in de bijbel wordt dit verhaal opnieuw verteld als een verbond met alle mensen.

Het is een kleurrijk verhaal over een God die het kleine, die een gewone mens onvervreemdbaar betekenis geeft, die uitzichtloze situaties perspectief biedt, die onvermoeibaar aanspoort om zich niet bij bestaand onheil neer te leggen, die altijd opnieuw toekomst schept en levensruimte schenkt….een Naam die trouw blijft.

Er zit ook een heel problematische kant aan dit verhaal. Wanneer die, zoals eveneens op meerdere plaatsen in de Bijbel, gelezen wordt als een specifiek voorrecht van een specifiek uitverkoren volk. Een particuliere interpretatie. Dan gelden de beloftes en het verbond van God enkel het joodse volk.
De universele lezing en de particuliere (etnocentrische) zijn beiden in de Bijbel aanwezig.

Dit fragment uit Genesis vormt de basis van de Israëlische (zionistische) vlag, een territoriale aanspraak op alle land tussen Nijl en Eufraat. De Davidsster tussen 2 horizontale blauwe strepen staat precies voor erets Israël: groot Israël, het gebied tussen de Eufraat en de Nijl.
Dan zie we wat voor politieke consequenties een geschrift heeft, en wat voor territoriale en ook militaire aanspraken daar uit voortkomen. God zou 1 volk hebben uitverkoren boven alle andere stervelingen met Abram als stamvader. En degenen die niet tot de uitverkorenen behoren moeten plaats ruimen: de Amorieten, Kenieten, Kanaänieten enz…

En helaas wordt met deze interpretatie de politiek van Israël ten aanzien van de Palestijnen gerechtvaardigd. Een landroof die reeds meer dan 70 jaar voortduurt en met steeds meer geweld opgelegd wordt. Bezetting en kolonisatie van de Westbank en compleet isolement van Gaza aan de zee. Daartussen het grondgebied van Israël, een situatie die oa omwille van die structurele fragmentatie door steeds meer ngo’s Apartheid wordt genoemd. Onlangs nog in een goed gedocumenteerd rapport van A.I. Het Palestijns grondgebied is hopeloos opgedeeld in kleine stukjes die geen contact met elkaar kunnen hebben.

Gaza is het dichtstbevolkte gebied ter wereld en wordt ook wel eens de grootste openlucht gevangenis genoemd. Toch houden Palestijnen, moslims en een kleine minderheid van christenen, in deze catastrofale toestand ook vast aan Abram, aan de belofte, aan het verbond met een God die een gewone mens onvervreemdbaar betekenis geeft, die uitzichtloze situaties perspectief biedt, die onvermoeibaar aanspoort om zich niet bij bestaand onheil neer te leggen, die altijd opnieuw toekomst schept en levensruimte schenkt….een Naam die trouw blijft.

Hier wordt het land gezocht

Hier wordt het land gezocht waar wij gelijken zijn,
niemand apart en geen kleuren die minder zijn.

Hier wordt de tijd verhaast dat wij elkaar verstaan, –
handen die wenken en ogen die open gaan.

Hier wordt de Stem gehoord die nog niet klinken mag:
mensen die hopen op ooit hun bevrijdingsdag.

Hier staat een tafel waaraan ons wordt voorgedaan,
hoe wij genezen van heersen en misverstaan.

Hier is het woord van Hem die ons geschapen heeft:
‘Waar is je broeder, de mens die jou nodig heeft?’

T: Jan van Opbergen
M: Jaap Geraerdts

Hoopvol uitkijken 2
Op die dag sloot Jahwe een verbond met ons. Hij zei: `Aan uw nakomelingen schenk Ik dit land, vanaf Groenland tot Antartica, van de Nijldelta tot de bronnen van de Amazone, het gebied van de Palestijnen, de inheemse volkeren van Noord en Zuid Amerika, de Oeigoeren, Vlamingen, Walen en Brusselaars, de Gentenaren en jongeren in Gaza’ Dit is een parafrase op het einde van de lezing uit Genesis… of wat dacht u?

Om maar te zeggen dat de beperkte wereld van het volk uit Genesis ondertussen haar grenzen verlegd heeft. Niet op de wijze zoals Poetin grenzen verlegd, of Israël, of zoals de Europeanen in de koloniale tijd. De belofte uit Genesis is grensverleggend. En dat is ook waar Broederlijk Delen voor staat. Streven naar een duurzame wereld zonder ongelijkheid. Want er is genoeg voor iedereen. Deze ambitie is grensverleggend en haalbaar. En Broederlijk Delen gaat er mee door tot iedereen mee is.

Als we 25% van de mensen kunnen overtuigen om overvloed te delen en herverdelen, dan is dat genoeg om het 100% anders te doen. De campagne doet een oproep om mede-activator te zijn. Om game changer te worden. Maar wie zijn die game changers vandaag dan wel?
Ik stel er twee aan u voor. Een partnerproject van Broederlijk Delen in Gaza en een Gents project. Er is een mooi verband. Al is het maar omdat de namen Gaza en Gent zo mooi allitereren.
Gaza. Als jongere opgroeien in Gaza is niet makkelijk. Door de Israëlische blokkade heeft een hele generatie Palestijnen nooit vrijheid gekend. Intussen is er heel wat gebeurd in Gaza. Het coronavirus sloeg er hard toe en de oorlog in mei 2021 bracht verwoesting en een groot verlies aan menselijk leven. De beschadigde straten en platgegooide gebouwen zijn pijnlijk om te zien.

Video Theatre Day Productions > Klik op deze link

Gelukkig vinden jongeren een uitlaatklep in de workshops bij Theatre Day Productions. Via dans en theater geven ze uitdrukking aan hun emoties en dromen, en groeien ze op tot mondige en veerkrachtige jongeren. De creatieve ruimte voor jongeren is pas sinds vorig jaar in gebruik. Ze werd beschadigd door een luchtaanval. Bovendien konden geplande voorstellingen niet doorgaan vanwege het coronavirus.

Yassen is één van de hoofdrolspelers in een nieuwe voorstelling. Hij vertelt dat theater hem helpt me om weer tot leven te komen. Hij begeleidt ook de nabespreking met kinderen en jongeren. Ze wisselen uit over het stuk en over theater en de betekenis ervan in het leven. Theater is zijn ding en hij wil er absoluut mee verder. Door zijn ervaring met beweging en spel heeft hij ook de liefde voor sport ontdekt. Hij startte met de opleiding lichamelijke opvoeding aan de universiteit. Hij verdeelt zijn tijd tussen theater en zijn studies.

Creativiteit en verbeelding, in een veilige omgeving, doen wonderen. TDP geeft mensen perspectief: ze vinden manieren om zich uit te drukken, om samen dingen te creëren, krijgen vertrouwen en respect en worden zo sterke actoren voor verandering.

Als zij 25% van de mensen kunnen inspireren, dan kan de revolutie slagen. Zij zetten mee de verandering in gang. Ze sluiten aan bij de 25%-revolutie. Eén op vier, het is mogelijk.
Gent. Als jongere opgroeien in Gent biedt meer kansen dan in Gaza, maar die zijn niet voor iedereen gelijk. Met het project YOUnited9000 richt Victoria Deluxe zich tot alle jongeren, maar in eerste instantie op jongeren met een migratie-achtergrond. Zo wil de sociaalartistieke werkplek een antwoord formuleren op de gebrekkige weerspiegeling van de demografische realiteit in het Vlaamse kunstenveld. We kijken naar een videofragment.

Video Victoria Deluxe > Klik op deze link

YOUnited9000 creëert een open sfeer met ruimte voor gesprekken en zelfontplooiing. Thema’s verbonden aan de leefwereld van de jongeren worden uitgediept. Ze vormen de basis voor artistieke expressie. De kracht van YOUnited9000 is dat het project deze jongeren doet dromen. Door hen te laten ervaren hoeveel ze kunnen, opent Victoria Deluxe onverwachte perspectieven.

Een leerkracht getuigt over het effect van YOUnited9000 op de jonge acteurs. Ze stelt vast dat jongeren met een migratie achtergrond zich soms heel bewust zijn van hun beperkte perspectieven. YOUnited9000 doet hen dromen. Dromen verandert het denken van jonge mensen. En waarom zouden ze niet mogen dromen van een grootse toekomst? Zonder dromen bereiken ze niks.

Het werken met een kwetsbare doelgroep vraagt om een methodiek die gericht is op veiligheid en vertrouwen. Creativiteit en verbeelding doen wonderen. YOUnited 9000 geeft jongeren perspectief: ze vinden manieren om zich uit te drukken, om samen dingen te creëren, krijgen vertrouwen en respect en worden zo sterke actoren voor verandering.

We maakten kennis met de 25% revolutionairen in Gaza en Gent. Zij inspireren mij, en ze overtuigen mij dat verandering kan. Ze maken deel uit van de 25%-revolutie. Eén op vier, het is mogelijk. Grenzen verleggen is mogelijk. Wij zijn grensverleggend ambitieus. We doen mee.

Boek jij bent geleefd

Boek, jij bent geleefd,
zeg ons hoe te leven –
In mijn letters staat geschreven
dat alleen de Geest doet leven.
Licht en adem is de geest.
Daarom ben ik neergeschreven:
dat jij zonder angst zult leven wat je leest.

Boek, jij bent geleefd,
zeg ons hoe te leven –
Wou je leven met zovelen
hier op aarde, moet je delen:
licht en adem, geld en goed.
Wie maar leeft om meer te krijgen
die zal sterven aan zijn eigen overvloed.

Boek, jij bent geleefd,
zeg ons hoe te leven –
Mozes heeft de weg gewezen,
hoor de woorden der profeten:
licht en adem zal er zijn
als je mens wordt zoals Jezus:
liefde als een mens aanwezig,
wijn van liefde, brood des levens, zoals hij.

Boek, jij bent geleefd,
zeg ons hoe te leven –
Niemand weet hoe jij moet leven,
nergens staat het opgeschreven.
Liefde tegen liefdespijn,
vriendschap tegen duizend vrezen,
zoet dat bitter kan genezen,
mens voor mensen, recht en vrede,
licht en adem, heel veel leven mag je zijn.

Vrouw, waar is je broer?
Mens, waar is je zusje?
’t Meeste van een mensenleven
wordt het minste opgeschreven:
hoe zij trouw zijn aan elkaar,
lijden, sterven, liefde leren
zouden wij dat ook proberen,
werd het waar.

T: Huub Oosterhuis
M: Antoine Oomen

We gaan tafel.
En vertrouwen ons toe aan eenvoudige gebaren
Breken van brood, delen van wijn
We doen dit in verbondenheid met de vele mensen,
wereldwijd die zich ook scharen rond een tafel
om eucharistie te vieren
om zich te voeden aan het samenzijn met hem wiens spoor wij willen volgen
Jezus van Nazareth,
De weg die wij gaan.
In verbondenheid met alle mensen die zich inzetten om ook in de meest erbarmelijke situaties broederlijk en zusterlijk te delen en hun zorg en creativiteit inzetten om te helen en om te feesten. In Gent, in Gaza, in Polen, in Jemen, in Congo, in Columbia.

Op deze tocht gaan met ons mee
allen die er vandaag niet bij kunnen zijn.
En steken we de kaarsjes aan voor allen die ons voorgingen
We koesteren hun namen en dragen ze mee
waarheen onze weg ons ook brengt.

Tafelgebed
Uit het Verzameld Liedboek Oosterhuis 671 _ O heer God

O Heer God, erbarmend, genadig, lankmoedig
rijk aan liefde, rijk aan trouw,
bewarend liefde tot het duizendste geslacht.
O Heer God, erbarmend, genadig, lankmoedig
rijk aan liefde, rijk aan trouw,
bewarend liefde tot het duizendste geslacht.

T: Huub Oosterhuis
M: Antoine Oomen

Onze Vader

Vredeswens
Net zoals liefde is vrede een werkwoord. De wereld en daarbuiten is de werkplaats. En wij zijn de arbeiders. Ondernemende arbeiders van de vrede. Een kleine groep moet volstaan om het 100% anders te doen. We geven hier de vurige fakkel van de vrede door aan elkaar. Het vredeslicht dat ons in beweging zet, dat aanstekelijk is.

Gebed voor het slotlied
Gedicht van Mahmoud Darwish voor het slotlied:

Vrede: een lieve, aangename dag,
lichtvoetig, die niemands vijand is

Vrede: een trein die reizigers samenbrengt die terugkeren van
of op weg zijn naar een uitstapje in de buitenwijken van de eeuwigheid

Vrede: het publiekelijk opbiechten van de waarheid:
Wat hebben jullie gedaan met de schim van de slachtoffers?

Vrede: weer gaan werken in de tuin:
Wat zullen we binnenkort zaaien?

Slotlied
Wonen overal

Wonen overal nergens thuis
Aarde mijn aarde mijn moeders huis
vallende sterren de schim van de maan,
mensen die opstaan en leven gaan –
mensen, veel geluk.

Wonen overal even thuis
handel en wandel en huis na huis
loven en bieden op waarheid en waan,
wagen en winnen en verder gaan –
mensen, veel geluk.

Wonen overal bijna thuis
aarde mijn hemel mijn vaders huis
stijgende sterren de lach van de maan
mensen die dromend een stem verstaan –
mensen, veel geluk.

T: Huub Oosterhuis
M: Antoine Oomen

 

 

Blijf verbonden met de gemeenschap van Dominicus Gent:
via de nieuwsbrieven: https://www.dominicusgent.be/nieuwsbrief/
via Facebook ( https://www.facebook.com/Dominicus-Gent-324436994242688/)
Abonneer u nu op ons Youtube-kanaal ( https://www.youtube.com/channel/UCBCXMCRb0cNw8Dd3tMc9elQ)

Indien u meent dat voor een bepaald object het auteursrecht van de auteur of zijn/haar erfgenamen, of het recht op afbeelding geschonden werd, neem dan contact op met ons zodat de situatie kan worden rechtgezet.