Dominicus Gent

Sta op, wees niet bang…

Tweede zondag van de vasten, 5 maart 2023
 

De 40-dagen tijd is een tijd van grote intensiteit in ons geloof en van sterker meeleven met de zorgen van de wereld. We maken een stevige tocht met Pasen als einddoel. We zij al 2 weken onderweg van halte naar halte. Regelmatig staan we stil om ballast weg te gooien en om bij te tanken. Nu en dan klimt de weg en moet er een tandje bijgestoken worden. Onderweg komen we mensen tegen: we kruisen ze of we trekken samen op. We roepen elkaar op tot soberheid, heroriëntering, verinnerlijking, solidariteit, en tot luisteren naar je hart en naar de woorden van het evangelie die ons inspireren om de weg op een zinnige manier uit te lopen.

Vorige week luisterden we naar het verhaal over de Geest die Jezus naar de woestijn bracht om door de duivel op de proef gesteld te worden. We stonden stil bij de gedachte dat het verlangen naar een andere wereld ons uitnodigt om te kiezen, meer nog: ons doet kiezen! Vandaag bespreken we het verhaal over de roeping van Abraham en lezen we het evangelie van Matteus over hoe de leerlingen op de bergtop tot inzicht komen over de weg van lijden en dood die Jezus gaan moet .

 

Bidden we:

Laten we wegtrekken zoals Abraham
aangesproken door uw stem, roepende God.
Weg uit wat mensen vasthoudt,
uit wat ons dagelijks wordt ingedramd.

Het oog gericht op een land dat U zult laten zien.
Het vergezicht waarvan profeten droomden.
En dit in het volle licht
dat Jezus uitstraalde.
Moge het ook nu gebeuren.

 

Zingen we de viering open:

Wij zoeken U als wij samenkomen,
Hopen dat Gij aanwezig zijt,
Hopen dat het er eens zal van komen
Mensen in vrede vandaag en altijd

Wij horen U in oude woorden,
Hopen dat wij uw stem verstaan,
Hopen dat zij voor ons gaan verwoorden
Waarheid en leven, de bron van bestaan

Wij breken het brood en delen het samen
Hopen dat het wonder geschiedt
Hopen dat wij op hem gaan gelijken
Die ons dit teken als spijs achterliet

Wij vragen U om behoud en zegen
Hopen dat Gij ons bidden hoort
Hopen dat Gij ons adem zult geven
Geestkracht die mensen tot vrede bekoort

 

Abraham

Jahwe sprak tot Abraham: “Trek weg uit uw land, uw stam en uw familie naar het land dat ik u aan zal wijzen. Ik zal een groot volk van u maken. Ik zal u zegenen en uw naam groot maken, zodat gij een zegen zult zijn. Ik zal zegenen die u zegenen, maar die u versmaadt zal ik vervloeken. Door u zal zegen komen over alle geslachten op aarde”.

Zo luidt de ouverture van het verhaal van Israël. Aan het begin van de joodse geschiedenis staan enkele cruciale woorden. “God sprak tot Abraham”! God sprak!!  Er is dus een stem, van iets of iemand die het woord neemt en zich tot iemand richt. Dat is veelzeggend. Dat betekent dat er relatie is. Over en weer. En het gaat verder. “trek weg uit uw land, uw stam en uw familie”. Trek weg: uit alles wat tot nog toe je leven uitmaakte: je land, je stam en je familie. Zo staat het er: in drie stappen worden alle vorige banden onderuit gehaald. Wegtrekken is het sleutelwoord. Neem je leven zelf in handen. Laat je niet bepalen door je voorgeschiedenis. Trek weg en ga naar het land dat ik je zal wijzen. Alleen de richting wordt je gewezen. Het vinden van het land waar het goed leven is moet je zelf ontdekken, met vallen en opstaan.
Het valt op dat het niet Abraham alleen is die in beeld komt. Er is ook een betrokkenheid op alle volkeren. “Alle volkeren op aarde zullen wensen gezegend te zijn als jij”. Van in den beginne is de blik gericht op alle mensen. De zending van Abraham is niet enkel tot Israël gericht. Met een zegen die voor allen bestemd is wordt de geschiedenis op gang getrokken.
Die woorden willen we ter harte nemen, want wereldvrede is ver weg. De weg naar gerechtigheid voor allen lijkt een hopeloze zaak. Je krijgt het gevoel dat onze wereld geklemd zit in een uitzichtloze concurrentiestrijd. Wat moeten we beginnen met die woorden: trek weg! Ga op zoek naar een land waar het goed leven is voor allen. Het klinkt als holle retoriek. Misschien denk je: omdat toch niemand een oplossing ziet of kent moeten we het dan maar zelf een beetje proberen. Het klinkt wellicht wat kneuterig maar er zijn stemmen waarin we enige ondersteuning vinden. Ik denk aan Caroline Pauwels met haar pleidooi voor het geloof in eigen kunnen: dat we focussen op wat we wél kunnen en ons daarvoor inzetten: meer kunnen we niet. Of aan Hanna Arendt die ons wil bewust maken van de macht die we hebben. Het woord “macht” klinkt wat verdacht, maar dat is niet het geval wanneer het begrepen wordt als het besef dat we wél iets kùnnen en niet met de handen in de schoot blijven zitten. Hoe uitzichtloos de situatie ook is, we willen niet opgeven. Ook dat is een levenskracht waardoor we gedragen worden.
Abraham wordt de vader van alle gelovigen genoemd. Hij trekt weg uit een uitzichtloze situatie. Alleen een woord is hem gegeven. Verder enkel een zoektocht. Het is geen toeval dat het labyrint als symbool voor Dominicus gekozen werd. Want ook voor ons geldt: een tocht door de woestijn, een woord dat gààt, een spoor van licht tegen de zwarte hemel aan geschreven. Hij schept voor ons een nieuwe dageraad. Hij roept ons aan Ik zal jou niet begeven

 

Hij die gesproken heeft een woord dat gààt,
Een tocht door de woestijn, een weg ten leven
Een spoor van licht dat als een handschrift staat
Tegen de zwarte hemel aan geschreven:
Hij schept ons hier een nieuwe dageraad
Hij roept ons aan “ik zal jou niet begeven”

Hij die ons in zijn dienstwerk heeft gewild
Die het gewaagd heeft onze hand te vragen
Die ons uit angst en doem heeft weg getild
En ons tot hier op handen heeft gedragen
Hij die verlangen wekt, verlangen stilt
Vrees niet, hij gaat met ons een weg van dagen.

Van U is deze wereld, deze tijd
Gij hebt uw stem tot op vandaag doen klinken
Uw naam is hartstocht voor gerechtigheid
Uw woord de bron waaruit wij willen drinken
Gij die tot hiertoe onze toekomst zijt
Dat wij niet in vertwijfeling verzinken.

 

Overweging: wees niet bang…

“Dat wij niet in vertwijfeling zinken.” Laat ons opstaan en niet bang zijn. Er is een nieuwe toekomst voor mensen die recht doen. Het is een lange weg om er te geraken maar laat ons medestanders zoeken; het mag zelfs meer zijn dan 25%.
Broederlijk Delen neemt ons mee naar Guatemala in Midden-Amerika, een land met vruchtbare gronden, overvloedige waterbronnen en een grote diversiteit aan gewassen. Toch leeft drie kwart van de bevolking in armoede. Hoe dat komt? Grond en water zijn er ongelijk verdeeld. Grote bedrijven palmen de grond in voor exportgewassen, kapen de watervoorraden weg of vervuilen ze met pesticiden. De 51-jarige Doña Irma Guinac Alvarado vecht al meer dan 25 jaar tegen de manier waarop bedrijven het water uit de Pacaya-rivier opeisen en vervuilen. Overstromingen en een tropische storm zetten in 2005 haar huis onder water en vernietigden de oogst. Sindsdien begon de gemeenschap van La Blanca aan een lange juridische strijd om hun rechten en een vergoeding voor hun geleden schade te eisen. De kennis en het inzicht van Doña Irma en haar mede-activisten groeien elk jaar. Samen staan ze sterker, ook als ze bedreigd worden omwille van hun engagement en doorzettingsvermogen. De 25%-revolutie leeft al lang in Guatemala. Doña Irma maakt het verschil op haar eigen manier. Ze is niet bang, wat haar sterk maakt is haar geloof in de collectieve kracht van haar gemeenschap. Ze tonen zich solidair en laten hun stem horen. Ze motiveren anderen om hetzelfde te doen.
Ook wij, ook onze gemeenschap, hoeven niet bang te zijn maar samen sterk. De Stem zal ons blijvend de richting wijzen maar we zullen zelf onze verantwoordelijkheid moeten opnemen en ervoor gaan. Verbonden in ons geloof in rechtvaardigheid; verbonden in onze wil om impact te maken; verbonden in de stappen die we zetten hoe groot of hoe klein die ook mogen zijn, hoe divers en uiteenlopend ook. Bijvoorbeeld: een petitie tekenen, duurzaam proberen leven, buurtwerk ondersteunen, samen eens burgerlijk ongehoorzaam zijn, solidaire maaltijden organiseren of eraan deelnemen, vrijwilligerswerk, koffiestop, babbelsoep, poëzieavonden, gespreksavonden… alles in het licht van duurzaam delen en herverdelen. Broederlijk Delen zoekt naar hardcore activisten, naar ons. Week na week brengen we deze kanteling in beeld ; hoe de 25% in staat is om tot herverdelen van de macht te komen. Dat wij niet in vertwijfeling verzinken…

 

Lezing Mt 17,1-9

Zes dagen later nam Jezus Petrus, Jakobus en diens broer Johannes met zich mee en bracht hen boven op een hoge berg, waar zij alleen waren. 2Hij werd voor hun ogen van gedaante veranderd: zijn gelaat begon te stralen als de zon en zijn kleed werd glanzend als het licht. 3Opeens verschenen hun Mozes en Elia, die zich met Hem onderhielden. 4Petrus nam het woord en zei tot Jezus: “Heer, het is goed dat wij hier zijn. Als Gij wilt zal ik hier drie tenten opslaan, een voor U, een voor Mozes en een voor Elia.” 5Nog had hij niet uitgesproken of een lichtende wolk overschaduwde hen en uit die wolk klonk een stem: “Dit is mijn Zoon, de Welbeminde, in wie Ik mijn behagen heb gesteld; luistert naar Hem.” 6Op het horen daarvan wierpen de leerlingen zich ter aarde neer, aangegrepen door een hevige vrees. 7Maar Jezus kwam naar hen toe, raakte hen aan en zei: “Staat op en weest niet bang.” 8Toen zij hun ogen opsloegen zagen zij niemand meer dan alleen Jezus. 9Onder het afdalen van de berg gelastte Jezus hun: “Spreekt met niemand over wat ge hebt aanschouwd, voordat de Mensenzoon uit de doden is opgestaan.” 10Toen stelden de leerlingen Hem de vraag: “Waarom zeggen de schriftgeleerden toch dat eerst Elia moet komen?” 11Hij gaf hun ten antwoord: “Inderdaad, Elia zal komen om alles te herstellen. 12Ik zeg u zelfs: Elia is reeds gekomen, maar zij hebben hem niet erkend, doch naar willekeur met hem gehandeld, zoals ook de Mensenzoon van hen te lijden zal hebben.” 13Nu begrepen de leerlingen dat hij hun over Johannes de Doper gesproken had.

 
Ik vind in dit verhaal een grote troost. Het zijn de groten uit de joodse traditie die ons voor ogen worden gehouden. Mozes, Elia, Jezus. Geen van hen is in staat om vrede of gerechtigheid te realiseren. En toch plaatst het verhaal hen boven op de berg in een schittering van licht. Jezus in het spoor van Mozes en Elia. Geen van hen is het gelukt Gods zegen voor alle volkeren waar te maken. Zelfs binnen het eigen volk lukt het niet.
Mozes, die nochtans de woorden van leven ontvangen heeft op de berg van Go, heeft ontzaglijk veel last om enig vertrouwen te wekken bij het volk tijdens de tocht door de woestijn. Het is één en al gemor en opstandigheid. Liever terug naar Egypte dan te creperen in de woestijn. Dààr hadden we ten minste eten en drinken.
Elia heeft zich kapot gewerkt om de Baalgoden, de vruchtbaarheidsgoden, buiten te krijgen, maar moet dan toch de duimen leggen voor de macht van Izebel, de vrouw van koning Achab.
Beiden hebben vooral veel meer tegenkanting en wantrouwen ervaren dan geloof en vertrouwen. Mozes is nooit het beloofde land binnen gegaan. Elia is op de vlucht moeten slaan om zich te verstoppen, doodmoe van het politiek geruzie waar hij niet tegen op kon. Nuchter bekeken twee mislukkelingen.
Ook Jezus is niet bepaald een succes. Hij mag dan verontwaardigd zijn over de commerce die hoogtij viert in de tempel van Jeruzalem waar hij zelfs de handelslui naar buiten jaagt. Uiteindelijk eindigt hij zelf buiten de stad en wel met een schandelijke kruisdood. En toch worden ze voorgesteld als lichtende gestalten in een geschiedenis op gang getrokken door de enige stem die het verdient gehoord te worden.
In het verhaal van vandaag breekt het licht door in de duisternis. De leerlingen laten bij monde van Petrus weten hoe goed het daar is. Het blijft echter niet duren, hoe graag ze dat ook zouden willen. Uiteraard willen we graag blijven op de plekken waar het goed is. Maar de schittering op de berg is van korte duur. Misschien is dat de uitdaging waar wij moeten leren mee leven. Er zijn plekken waar het goed leven is.
Maar wanneer spreek je van goed leven? Wat is daarvoor nodig? Het lijkt wel dat daarvoor de wereld ondersteboven moet. Dat gevoel krijg je toch wanneer je de hele geschiedenis bekijkt. Paulus heeft het er ook over: wat klein is in de ogen van de wereld heeft God groot gemaakt. Wat nietig en onaanzienlijk is heeft hij uitverkoren. Moeten we het daarmee doen? Is er inderdaad geen uitzicht op een rijk van gerechtigheid? Mozes moet het doen met enkel een blik op het beloofde land. Er binnen gaan is hem niet gegund. En Elia moet zich uit de voeten maken om niet gelyncht te worden en in leven te blijven.
Waarom is dit verhaal dan een grote troost? Is het niet eerder een zelfkwelling? Er is geen sprake van wereldvrede. Geen visioen van alle volkeren die toestromen naar de berg van God waar een maaltijd aangereikt wordt waar allen deel aan hebben. Moeten we het echt houden bij een “tegen beter weten in”, “ondanks alles”, “en toch”. Is dat geen Sisyfusarbeid: telkens opnieuw herbeginnen zonder ooit een blijvend resultaat te bereiken? Alleen maar nutteloze inspanningen die niets opleveren? Zo lijkt het wel.
Wanneer de schittering voorbij is, keren Jezus en zijn leerlingen terug naar het dal van het alledaagse leven. Ze moeten zwijgen over wat ze gezien hebben. Het klinkt somber. Jezus legt zijn leerlingen het zwijgen op over wat ze gezien hebben tot de mensenzoon uit de dood is opgewekt. Tot we zijn geest ontvangen hebben.
Moge Abraham ons voorbeeld zijn om aan die geest vertrouwen te schenken. Een geest van geloof in de groeikracht van het zaad, onaanzienlijk maar niet te stuiten.
Laten we dit biddend uitzingen:
 

Herschep ons hart, heradem ons verstand
Dat wij elkaar behoeden en doen leven
Maak ons tot uw gemeente
Wees de stem die ons geweten wekt
Verberg u niet, verberg u niet.

 

Gebed

Bidden wij om meer inzicht
in wat ons doen en laten bepaalt,
in het visioen dat ons doet voortgaan.
We hebben Zijn en elkaars ondersteuning nodig.

We vragen ,Schepper God, hoor het zuchten van Uw schepping in nood:
dieren in handen van mensen,
de bomen van het woud
de vruchten van de aarde
vergooid langs onze wegen,
de mensen, verstrooid door elkaar.

Bescherm de gemeenschappen:
woestijngangers en pelgrims
die niet meegaan op de grote stroom.
Dat zij Uw stem horen .
Dat zij Uw licht zien.

 

 

 

Foto: Helvetas

Blijf verbonden met de gemeenschap van Dominicus Gent:
via de nieuwsbrieven: https://www.dominicusgent.be/nieuwsbrief/
via Facebook ( https://www.facebook.com/Dominicus-Gent-324436994242688/)
Abonneer u nu op ons nieuw online platform: http://Bijlichten.be 
Ga er in gesprek met de auteurs van de filmpjes!

Indien u meent dat voor een bepaald object het auteursrecht van de auteur of zijn/haar erfgenamen, of het recht op afbeelding geschonden werd, neem dan contact op met ons zodat de situatie kan worden rechtgezet.