Pinksteren 2018

Dominicus gent

Zondag 20 mei 2018

Pinksteren

 

Allen hartelijk welkom op dit feest van Pinksteren. Gij die hier elke zondag mee gestalte geeft aan de viering. Maar zeker ook gij die,even losgehaakt van het vertrouwde, op deze hoogdag, als een parel tussen ander dagen, bij ons aanwezig wilt zijn.
In taal en toon en gebaar willen wij uitdrukking geven aan de Geest die ons doet leven, die ons bijeenbrengt, één van hart en hoop.
Nooit heeft iemand God gezien maar in Zijn liefde die ons maakt tot gemeenschap kunnen we allen wonen en Zijn oplichtende Geest aanschouwen.

Steken we nu eerst het licht van de paaskaars aan. We staken de kaars precies 40 dagen voor ’t eerst aan op het Paasfeest. Vandaag bereikt het paasgebeuren de volheid van zijn betekenis.
Pasen, Hemelvaart, Pinksteren: het is een beeldende manier om te zeggen dat het feest van de opstanding zijn volle betekenis pas krijgt wanneer die opstanding ook gebeurt bij de volgelingen van Jezus.
En dat is vandaag op Pinksteren.
De paaskaars staat vandaag speciaal symbool voor de warmte en begeestering die we hier zoeken
en mogen doorgeven.

Laten we nu biddend zingen: Vervul dit huis…

*

Pinksteren – een heel bijzonder feest. Na Kerstmis en Pasen het belangrijkste feest in onze christelijke traditie. Het laatste grote feest in het kerkelijk jaar.
In tegenstelling tot Kerstmis en Pasen zien we echter geen kleurrijke versieringen in de stad die verwijzen naar Pinksteren. Naar analogie met de kerstbomen, de kerstlichtjes en de paaseieren zien we vandaag geen vlammetjes, brandende tongen of pinksterduiven in straten en winkels.
Het pinksterfeest is voor christenen soms al moeilijk te plaatsen, laat staan dat de vrouw/man in de straat er een betekenis aan geeft.

Begin de jaren ’70, de tijd van de jeugdclubs, was er in Gent een christelijke jongerengemeenschap Oase, gehuisvest in de Zwarte Zustersstraat – pal in het centrum. Jongeren van 16+ vonden er een gevarieerd programma: een wekelijks stilte-uur, bezinningsgroepen, een kelderbar, ontspanning op zaterdagavond, weekends en reizen, telebouworde, … De hele werking was uitgebouwd op drie pijlers: gebed/bezinning – engagement – ontspanning. Taizé, en het eerste jongerenconcilie in 1974, was er de grote motor. Voor mijzelf was het de eerste kennismaking met verdieping en engagement vanuit geloof. Een plek waar je vragen mocht stellen, kritische bedenkingen bij wat maatschappij en kerk ons voorhield. Maar evenzeer een plaats waar ongedwongen plezier werd gemaakt, waar we zonder veel regels en voorschriften mochten zorg dragen voor elkaar en voor anderen. Een oefenplek ook waar we kansen kregen om verantwoordelijkheid op te nemen, om iets te organiseren, om te schrijven en te spreken.

Daar in Oase, de jongerengroep, heb ik iets met Pinksteren gekregen. Pinksteren was er een belangrijke dag van ontmoeting, van feestelijk samenzijn. Het feest van de Geest die ons aanvuurt en op weg zet… In die tijd leerde ik het verhaal in Handelingen kennen (hevige windvlaag, vurige vlammen, mensen die elkaars taal verstaan) en ook de brief van Paulus aan de gemeenschap in Korinthe, over de gave van de Geest – over slaven en vrijen, Joden en Grieken. Het zijn de gekende lezingen in de Pinksterviering.

Die ‘Geest’ vond ik best wel eens een moeilijk ding. Tijdens het stilte-uur bidden opdat ‘de Geest’ aanwezig mocht komen – ons leiden – in ons mocht werken (Vervul ons van heilige Geest). Alsof ik moest uitkijken naar iets tastbaars – iets dat ik kon voelen en waarnemen.

De derde lezing op Pinksteren kan voor mij iets wezenlijks toevoegen aan wat ‘Geest van God’ wil zijn. Deze lezing komt uit het Evangelie van Johannes. Johannes die minstens 70 jaar na datum beschrijft,of is het eerder ‘oproept’, wat er gebeurde met de leerlingen na Pasen – het feest van de overwinning van het leven op de dood.

Lezing, Johannes 20,19-30

In de avond van de eerste dag van de week, toen de deuren van de verblijfplaats der leerlingen gesloten waren uit vrees voor de Joden, kwam Jezus binnen, ging in hun midden staan en zei:
“Vrede zij u.”
Na dit gezegd te hebben, toonde Hij hun zijn handen en zijn zijde. De leerlingen waren vervuld van vreugde toen zij de Heer zagen.
Nogmaals zei Jezus tot hen: “Vrede zij u. Zoals de Vader Mij gezonden heeft, zo zend Ik u.”
Na deze woorden blies Hij over hen en zei:
“Ontvangt de heilige Geest. Als gij iemand zonden vergeeft, dan zijn ze vergeven, en als gij ze niet vergeeft, zijn ze niet vergeven.”

Kunnen deze verzen van Johannes een verhelderend licht werpen op de vraag wie of wat die Geest van God wil zijn?

Johannes of de schrijver(s) van het evangelie leefden in moeilijke omstandigheden. Zijn messiaanse gemeenschap moest zich staande houden onder het bewind van Romeinse keizer. Er was de confrontatie met het rabbijnse Jodendom, dat voor een andere politieke strategie koos in haar relatie met de Romeinen. En er was het conflict met andere christelijke groepen.
Dit alles speelt een belangrijke rol in de wijze waarop Johannes het verhaal over Jezus neerschrijft.
De leerlingen hadden zich opgesloten, durfden de straat niet op. Bang, ontredderd én verlaten. Jezus, in wie ze al hun vertrouwen hadden gelegd, was er niet meer. Niemand meer om op te steunen, niemand die hen op sleeptouw nam, die hen op weg stuurde.

Dan was er die bijzondere ervaring: in hun midden leefde de herinnering aan Jezus weer helemaal op, komen de woorden van Jezus opnieuw tot leven.
Tot tweemaal toe horen ze “Vrede zij u”. Vrede, Sjalom. Geen vrijblijvende groet, maar ‘sjalom’: ik wens je goed – vol leven – goed leven voor alle mensen, toen en nu. Goed leven voor de Romeinen en de Joden, goed leven voor Israëli én Palestijnen.
De gemeenschap rond Johannes wordt herinnerd aan het leven en de dood van Jezus, Messias. Ze zien de pijn, de wonden maar toch breekt iets door van vreugde. Een nieuw elan?
Ze worden zich in elk geval bewust van hun opdracht, van wat hen te doen staat. Ze worden uitgestuurd. En hoe …

Ik vind het bijzonder verwoord:
Jezus blies over de leerlingen.
Adem, als een stille bries, … Het lijkt mij iets broos, breekbaars én tegelijk iets heel krachtigs, levengevends. Diezelfde adem kennen we uit Genesis, het tweede scheppingsverhaal, waarin God levensadem blies in Adam.
Het is geestkracht die mensen in alle tijden op weg helpt.
Jezus zegt tot de leerlingen: heb vertrouwen, wees niet bevreesd.
Jullie kunnen het! We hebben een belangrijke weg samen gegaan, nu is het jullie beurt. Vooruit mensen!

Ze worden niet alleen zwaar aangemoedigd, ze krijgen ook nog eens voor ogen wat ze in hun mars hebben. Die geestkracht zal hen ook de gave des onderscheids voorhouden: zij zullen vergeving schenken aan zondaars.
In het commentaar op het Johannesevangelie van Egbert Roose en Paul De Witte “De Messias en de macht van Rome” vind ik een mogelijke uitleg hierover. Zij stellen:
Het gaat hier niet over het sacrament van de biecht. Het gaat niet over de individuele zonde maar over de dwaling van de wereldorde. De leerlingen zijn bij machte de dwaling, de onderdrukking door de machthebber op te heffen. En ze moeten het onderscheid maken tussen zij die zondaar gemaakt worden en zij die zich wentelen in de toestand, door geloof in de macht, zij die meeheulen.
De vluchteling, het gezin zonder dak boven het hoofd: zij worden tot zondaar gemaakt. Illegaal, zonder papieren, transmigrant …
De opdracht toen en nu lijkt mij dezelfde: eens je de mistoestand onder ogen gezien hebt kan je niet meer doen alsof er niets aan de hand is.

De adem, die geestkracht die Jezus over zijn leerlingen blies: het mag ook ons in beweging zetten en van dwaling behoeden.
Ik denk terug aan de viering vorige week, een viering rond gerechtigheid. Daarin werd verteld over een aanzet, een pril initiatief: enkele mensen gingen bij elkaar zitten en leggen hun krachten bijeen om woonst te zoeken. Een dak boven het hoofd voor hen die gevlucht zijn uit ellende en hier hopen op een betere toekomst. Bij het aperitief willen Els, Luc, Ria, Guido hier zeker en vast een woord uitleg geven.

Zingen we over de Geest van God, die adem die ons vleugels geeft, die ons leven doet.

 

De Geest van God waait als een wind
op vleugels van de vrede,
als adem die ons leven doet,
deelt ons een onrust mede
die soms als storm durft op te staan,
geweld en kwaad durft tegengaan,
een koele bries die zuivert.
De Geest van God is als een vuur,
als vlammen fel bewogen,
verterend wat aan onrecht leeft,
een gloed vol mededogen.
Een vonk van hoop in onze nacht,
een wenkend licht dat op ons wacht,
een warmte in hart en ogen.
In stilte werkt de Geest van God,
stuwt voort met zachte krachten,
een wijze moeder die ons hoedt,
een bron van goede machten.
Zij geeft ons moed om door te gaan,
doet mensen weer elkaar verstaan,
omgeeft ons als een mantel.

Marijke de Bruijne, uit de bundel Eva’s lied.

 

Luc Maes schreef een mooi Pinkstergebed. Ik wil het graag met jullie bidden.

Geest van God,
levensadem,
wind en vuur,
bewogenheid,
kracht tot leven
in verscheidenheid,
in gemeenschap,
in engagement,
in tijd,
in eeuwigheid,
leven in al zijn volheid,

doe ons opstaan
uit onze luie zetel,
doe ons leven
en leven mogelijk maken,
krachtig,
hartverwarmend,

en laat ons
af en toe ook
tot rust komen,
op adem komen,
ontvankelijk
voor wat komt,
voor wie komt
op onze weg.

Begeesterd opstaan uit onze luie zetel, maar ook af en toe tot rust komen om ons te laten begeesteren.
We moeten onze angsten, woede en verdriet niet begraven maar juist tot bron maken van een vreugdevolle,geëngageerde en doorleefde missie in deze wereld.
Zo mag ik het telkens ervaren als ik samenkom met de vrijwilligers van onze wereldwinkel aan het station van Gent. Onze winkel bestaat al 27 jaar maar nu is het tijd voor een nieuw project.
We blijven ageren met partners in Noord en Zuid voor eerlijk internationale handelsregels .
Wij blijven producten verkopen van kleinschalige producenten in het Zuiden, maar willen eveneens plaats geven aan lokale en faire initiatieven.
Wij, de vrijwilligers van OWW Gent St. Pieters nemen deel aan het veranderingsproces in het Gents Ecologisch Centrum, een coöperatieve vennootschap. We willen samen een ontmoetingsplaats
creëren waar eco-bio-eerlijke handel geproefd en gekocht kan worden. We gaan voor een plek waar de acties van Oxfam WW een grotere zichtbaarheid krijgen, een plek waar we heel graag verscheidene burgerbewegingen een platform willen geven.
Een hele boterham! En het doet deugd dat reeds 10 begeesterde vrijwilligers bereid zijn te komen meewerken .
Allen zijn ze samen met ons overtuigd dat iedereen in het Noorden en het Zuiden recht heeft op een
menswaardig inkomen, een gezonde omgeving en een duurzame toekomst .
De Geest werkt onder ons, denk ik dan, en samen gaan we ervoor met vallen en opstaan.