Dominicus Gent

Zondag 2 augustus 2020

Over tuinen en tuinieren…

Een zomerse bloemlezing

1 Een tuin voor mijnheer Alleman

Dit is een zomerse dartele overpeinzing over tuinen en tuinieren. En wat dat met een mens doet. Over het spitten, snoeien, zaaien en wieden. Over de tuin als ons eigen paradijsje. En dan denk een mens meteen aan de hof van Eden uit Genesis. Als een oerherinnering aan de plek door God zelf aangelegd. Zo’n tuin die als vanzelfsprekend voorbestemd leek voor de elite, de koningen of de kolonisten. Maar die hof van Eden is bestemd voor Adam. Adam ‘Alleman’. Want dat is de betekenis van die naam. Je zou het anders verwachten, maar ook dat is nu weer een typisch Bijbels ‘tegenverhaal’. De tuin is er voor alleman.

Genesis 2, 8 – 15

Toen boetseerde Jahwe God de mens uit stof, van de aarde genomen, en Hij blies hem de levensadem in de neus: zo werd de mens een levend wezen. Daarna legde Jahwe God een tuin aan in Eden, ergens in het oosten, en daarin plaatste hij de mens die Hij geboetseerd had. Jahwe God liet uit de grond allerlei bomen opschieten, aanlokkelijk om te zien en heerlijk om van te eten; daarbij was ook de boom van het leven midden in de tuin en de boom van de kennis van goed en kwaad. Uit Eden stroomt de rivier die water geeft aan de tuin; hij splitst zich in vier armen. De naam van de eerste is Pison, hij stroomt om geheel Chawila heen, waar goud is; het goud van dat land is voortreffelijk; en ook balsemhars en edelstenen worden er gevonden. De tweede heet Gichon, hij stroomt om geheel Kus heen. De derde heet Tigris; hij loopt ten oosten van Assur. De vierde is de Eufraat. Toen bracht Jahwe God de mens in de tuin van Eden, om die te bewerken en te beheren.

Het verhaal van Adam ‘Alleman’ is geen groot succes. Dat is bekend. Alleman wordt hoogmoedig en waant zich in die tuin niet meer de toegewijde tuinman maar de koning te rijk. Hij schrijdt door de tuin in de waan van de bezitterige elite, de overheerser. De tuin in Eden behoort een gedeelde plek te zijn, ter voldoening en bevrijding van elke bezoeker. Dat bevatten en realiseren, daar zijn we nog steeds mee bezig…

2 Een oogst aan Bijbelse tuinverhalen

We konden het bij dit ene Bijbels tuinverhaal houden. En als u dat wil, dan kan u hier gerust stoppen met lezen en wegklikken. Maar blijven spitten loont. Net zoals bij een spittende tuinier die naast botten en keien ook meer vruchtbare grond opbrengt… en een mooie oogst aan tuinverhalen. Een bloemlezing…

Jesaja 61

Zoals de aarde haar gewassen voortbrengt, zoals een tuin het gezaaide laat ontkiemen, zo laat de Heer gerechtigheid ontkiemen en glorie voor het oog van alle volken.

Jesaja 55

Vol vreugde zullen jullie uittrekken en in vrede zul je huiswaarts keren. Bergen en heuvels zullen je juichend begroeten en alle bomen zullen in de handen klappen. Doornstruiken maken plaats voor cipressen, distels voor mirtestruiken.

Lucas 13

Waarin Jezus het verhaal vertelt over de vijgenboom zonder vruchten en God voorstelt als een geduldige tuinman die plant en snoeit en uitkijkt naar een vruchtbare oogst.

Lucas 22

De vooravond van zijn dood brengt Jezus biddend door in de tuin van Getsemane aan de voet van de Olijfberg.

3 De man met de strohoed in de tuin van Arimathea

In Johannes 20 wordt Jezus begraven in de tuin van Jozef van Arimathea en hij kent daar zijn opstanding… als tuinman. Huilend staat Maria van Magdala aan het lege graf in een omsloten hof. Tussen de tranen en het snikken door hoort ze de stem Jezus, maar ze denkt dat het de tuinman is:

‘Ze hebben mijn Heer weggehaald en ik weet niet waar ze Hem hebben neergelegd!’ Na deze klacht keerde ze zich om en zag Jezus staan, maar ze wist niet dat het Jezus was. Jezus vroeg: ‘Waarom huilt u zo? Zoekt u iemand?’ In de mening dat het de tuinman was zei ze: ‘Heer, als u het bent die Hem hebt weggenomen, zeg me dan waar u Hem hebt neergelegd; dan kan ik Hem laten halen.’ Jezus zei: ‘Maria!’ Ze keerde zich nu naar Hem toe en zei: ‘Rabboeni!’ (Dat is het Hebreeuws voor: meester). ‘Houd Me niet vast’, zei Jezus.

De cirkel is rond. Hier is Jezus als de tweede Adam. In de tuin van Arimathea. Een nieuwe mens voor alleman.

Er is een prachtig schilderij van Rembrandt waarin de ontmoeting van Jezus met Maria van Magdala wordt afgebeeld. Jezus als een potige tuinman met een grote uit stro gevlochten hoed. Met schop en snoeimes. In witte bezwete werkkledij. Wijdbeens, met beide voeten stevig in de grond geplant. Er valt veel over dit schilderij te vertellen. Over het bijlicht van een opkomende zon. De bast van een struise boom. De gelaatsuitdrukkingen van Jezus en Maria. … Zoom in en struin zelf maar verder door dit door dit visuele pareltje.

4 Van een bloempot op de vensterbank, een kleine stadstuin tot groter…

Of je nu aperitieft in de tuin van de buren, de pas geplante boompjes in je eigen stadstuin koestert, wandelt in het park om de hoek of de kruidenpotten op je vensterbank toegewijd verzorgt, zet dan zeker ook zo’n strooien hoed op en bedenk dan dat ook jij een tuinier – tuinvrouw of tuinman – bent. Met al die Bijbelse tuinverhalen in je hoofd. En wat tuinieren met je doet. Dat lees je hier verder.

Honderd bloemen

Honderd bloemen mogen bloeien.
Grond en lucht genoeg voor alle
zaden knollen anjelieren.
Stenen moeten stenen blijven.
Mensen vliegen hoog als goden.
Maar de zuring en de klaver
mogen bloeien honderdvoud.

Korenbloemen, flarden blauwe
hemel, vlijmende papaver,
morgensterren aan de dijken
flemend om gezien te worden
woekerend in de populieren
als een nest de maretak,
de bloem der zoenen bitterzoet.

Op zijn stekelige stengel
bloeit en treurt de kale jonker
en geen vlinder zal hem vinden.
Tronken zullen twijgen dragen,
varens op bevroren ruiten
zullen wuiven, bloeien mogen
honderd rozen van papier.

Broos op stelen ongebroken,
wild en blindelings verstrengeld,
in spelonken, op de vaalten,
tussen schotsen ijs en boeken,
op de graven, mogen bloeien,
alle ongelijk eenzelvig,
honderd bloemen zonder naam.

In een woud van droomgewassen,
stenen wortels, stalen webben,
tochtig labyrint van woorden,
woont een mens, op brekebenen,
lelie van het veld, met ogen
tranend bijna blind van zoeken
naar een plek die water geeft.

Huub Oosterhuis

5 Een verslag uit de tuin

Vanaf 14 maart werden alle vergaderingen, afspraken, ontmoetingen en bezoekjes afgelast. De agenda’s vertoonden lege witte vlekken. Corona had toegeslagen en er werden maatregelen genomen om de verspreiding van het virus te voorkomen. Wat nu gedaan?

Ieder moet zijn eigen tuintje (laten) wieden

In onze tuin ligt al lang een verloren stukje grond, met woekerende braambessenstruiken en welig tierend zevenblad. Welke bestemming kon dit krijgen? Een moestuin, een bloementuin? Mijn echtgenoot trok ten strijde tegen het onkruid en was dagen bezig met het verwijderen van wortels, prikkende takken, stenen en opschietende scheuten van de esdoorn. Al die moeite omdat ik beloofd had om deze keer zeker groentjes te planten.

Het land bewerken

We schrijven 1 mei: een groot grijs-zwarte aardepartij ligt er veelbelovend bij. Het geheim zit onder de grond, zaadjes die je in de aarde hebt gestoken vergezeld van een wens dat die mogen groeien.

Een zalige bezigheid: aarde bemesten, plantjes en zaadjes kopen, planten, water geven en elke morgen nieuwsgierig gaan kijken of er groen leven te zien was dat opschoot vanuit de aarde.

Ik heb zoals elke goede tuinvrouw elke morgen en avond de groei van mijn werk gevolgd: van pietluttig klein stukje groen van de sjalotjes die boven kwamen tot eerste bloemen op de tomatenplanten. Fier als een gieter werd elke groeispurt bijgehouden en deelde ik de vooruitgang met huisgenoot.

Zoals men zaait zo zal men oogsten

Ik had een doel: ik wou van mijn eigen groenten genieten, ze bereiden, delen en opeten.

Het was warm en droog. Het nieuws bracht elke dag de nood aan water voor land, mens en dier. We begonnen na te denken hoe we water als een kostbaar goed konden recupereren en gebruiken zonder het verloren te laten gaan in de riolering… Twee vaten van 1000 liter moesten onze waterhuishouding voor de tuin op peil houden. De tonnen zijn aangekomen en geïnstalleerd. De regen liet nog even op zich wachten.

Door actief om te gaan met de moestuin, voedsel en waterrecuperatie werd ik mij nog sterker bewust van de invloed van de milieuproblematiek en de gevolgen ervan. Ook in mijn eigen kleine moestuin. Al doende leerde ik bewuster omgaan met voedsel, met water, met bemesting, met de keuze van het zaaigoed. Als beloning voor het zaaien, zorgen, proeven en experimenteren met recepten oogstte ik grote voldoening.

De vruchten plukken

Het zaad dat je in de grond legt is een teken van hoop en dat je vertrouwen hebt in de natuur. Een teken dat zaaien, geduld, wieden en zorg beloond worden. En dat de natuur gul is dankzij de samenwerking tussen regen en zon. Het geeft een gevoel van eigenwaarde. Ik heb iets klaargemaakt voor iets groter. Het dankgevoel om dat gratis groeien van sla, prinsessen, tomaten, radijzen… het trotse gevoel om met je eigen oogst naar de keuken te gaan en kunnen zeggen: “voilà een courgette uit mijn tuin, weten jullie wel dat de sla die jullie nu opeten zelfgekweekt is (en niet bespoten). Puur natuur…”

Is een strohoed echt nodig?

Ik draag geen strohoed zoals Jezus op het schilderij van Rembrandt en ook niet zoals de tuinier in het schilderij Jenny Montigny in het MSK. Maar als ik in de tuin ben dan kom ik dichter bij mezelf en ook dichter bij Hem. Het lijkt dan wel op een vorm van mediteren. Of is het bidden? Dan denk ik aan de hof van Arimatea. En dat Hij daar plots staat… met een strohoed.

De tuinier – Jenny Montigny

Lied: Ik wandel door Gods seizoenen

Ik wandel door Gods seizoenen,
het leven een nieuw begin,
een zegening niet te noemen.
Ik wandel, ik leef en ik zing.

Om alles wat wordt geboren,
het lied en het mensenkind
en niemand weet van te voren:
hoe ver waait het zaak op de wind?

Om alles wat wordt geschonken,
het leven de nacht, het licht.
Het water welt uit de bron en
ik open mijn handen en drink.

Wij wand’len door de seizoenen,
vervulling een leven lang,
een zegening niet te noemen.
Wij zingen en zeggen dank.

Filip van de Wouwer/Vic Nees

Blijf verbonden met de gemeenschap van Dominicus Gent:
via de nieuwsbrieven: https://www.dominicusgent.be/nieuwsbrief/
via Facebook ( https://www.facebook.com/Dominicus-Gent-324436994242688/)
Abonneer u nu op ons Youtube-kanaal ( https://www.youtube.com/channel/UCBCXMCRb0cNw8Dd3tMc9elQ)

Indien u meent dat voor een bepaald object het auteursrecht van de auteur of zijn/haar erfgenamen, of het recht op afbeelding geschonden werd, neem dan contact op met ons zodat de situatie kan worden rechtgezet.