VIERING: Ode aan Maria (15 aug)

Dominicus Gent

Viering van zondag 14 augustus 2022

Feest van Maria

 

1 We vieren een moeder…

Welkom aan iedereen hier aanwezig en zij die met ons van op afstand meevieren.

Vandaag 14 augustus vieren we, een dagje te vroeg, de ‘opneming van Maria bij haar zoon Jezus in de hemel’. Een feestdag bij de katholieken die in de jaren vijftig pas een officieel karakter kreeg. Gevolg was een extra vrije dag in het kalenderjaar. Ik wens alle vrouwen en naamdragers een zalig naamfeest.

De naam Maria is niet onmiddellijk duidelijk maar ik onthoud: ‘gewenst, geliefd aan de ene kant en aan de ander kant rebels en sterk.

Ik herken die trekken die men aan haar toeschrijft in heel wat vrouwen. Maria was een vrouw van vlees en bloed. Ze leefde in haar joodse gemeenschap en werd verondersteld om gewoon als meisje deel te nemen aan de taken van het dagelijkse leven. Ik zie haar werken in de moestuin, zorg dragen voor haar ouders en familie, wassen, plassen, de schapen hoeden, het eten klaarmaken. De harde realiteit van het dagelijks leven was haar deel. Toen gebeurde er iets wat mogelijks maatschappelijk niet onmiddellijk aanvaard werd. Ze werd ongehuwd zwanger. Het verhaal in de bijbel vertelt dat een engel haar komt bezoeken en zegt dat ze de zoon van God draagt. Het moet haar gewone leven dooreengeschud hebben. Ze heeft geen keuze. Ongehuwde moeder worden, een opgelegde netjes uitgestippeld taak krijgen van hogerhand, zelfs voor de naamkeuze heeft ze geen inspraak, die ligt al vast…. En toch neemt ze de boodschap die de engel haar komt brengen in alle eenvoud aan.

‘Hij heeft oog gehad voor mij, zijn vernederde dienares.
Voortaan prijzen alle generaties mij gelukkig,
Want grote dingen heeft de Machtige met mij gedaan.’

Moeder zijn is een speciale rol. In tegenstelling tot Maria hebben wij vrouwen tegenwoordig de keuze wanneer en van wie we zwanger willen worden. Na negen maanden in spanning leven  zet je dan een kind op de wereld en je verwelkomt en omarmt het met al je moederliefde. Kinderen  groeien als kool en kunnen niet zonder hun mama, sommigen dromen er zelfs van om met hun mama te huwen. Vanaf de puberteit krijg je wel eens weerwerk en denk je: wie ben ik eigenlijk voor hen, heb ik hen goed begeleid, zien ze mij wel graag…?  Maar als moeder ga je mee in gelijk wel proces. Is je kind blij, dan ben je ook blij, is je kind droevig, dan ben je het ook. ‘Mams heb je even tijd…?’ Wie herkent die vraag niet? Een moeder kan luisteren en een moederhart is een veilige haven dat een geheim kan bewaren.

Zo is Maria ook de weg gegaan van haar kind. Zijn optreden in de synagoge was vermoedelijk de plaats waar voor haar de tweede keer de navelstreng werd doorgeknipt. Hij stond er alleen, zeker van zichzelf terwijl hij de schriftgeleerden onderrichtte. De ouders waren niet onmiddellijk betrokken. Maria is haar zoon blijven volgen, op afstand maar heel erg betrokken bij wat hij deed en de ideeën waarvoor hij stond. Ze is hem altijd blijven steunen in goede en blije momenten maar ook in droevige. Ze heeft alles meegemaakt tot op het einde. Een kind laat je niet alleen lijden. Ze stond er aan het kruis, machteloos toe te kijken. Wat een pijn moet ze niet gehad hebben. Een kind verliezen…… zoals de ouders die deze week afscheid hebben moeten nemen van hun zoon, doodgereden door een jonge vader van dertig jaar. De aanrijder was onder invloed van drugs en alcohol.

 Maria een sterke vrouw, laten we vandaag speciaal aan haar denken en aan al die andere moeders en vrouwen die vaak met dergelijke keuzes van overgave en aanvaarding worden geconfronteerd.

We steken de Paaskaars en zijn dankbaar dat we Maria vandaag speciaal mogen ontmoeten.

 

2 Lof voor Maria

We kunnen Maria als mens pas ten volle waarderen, als we haar ontdoen van een heleboel kenmerken waarmee de mannelijke kerk haar in de loop der eeuwen heeft aangekleed. Kenmerken waardoor ze steeds kleiner is geworden, tot ze nog alleen gevouwen handjes heeft, en een scheef kopke van onderdanigheid, en wit en blauw omdat ze zo kuis is gebleven. Hier in deze kerk is er ook zo’n voorbeeld van die onzinnige aankleding van Maria: dat kroontje boven haar hoofd toont hoe ze, toen ze in de hemel toekwam, tot koningin van de hemel werd gekroond, sterker nog: tot koningin van de hemel en van de aarde… Ik zou zeggen, knip dat kroontje weg van haar hoofd, en maak er weer een vrouw van vlees en bloed van.

Want dat was ze. Ik persoonlijk denk dat niet de heilige Geest, maar een man van vlees en bloed haar zwanger heeft gemaakt. Die lichamelijkheid van Maria staat zelfs met zoveel woorden in Matteus 1: “Toch had Jozef geen gemeenschap met haar, totdat zij een zoon ter wereld bracht.” Totdat wil zeggen: nadien wel. En in hoofdstuk 15 worden zelfs de namen van zijn broers genoemd: Jacobus, Jozef, Simon en Judas. Dus zo kuis was Maria niet, en waarom zou ze ook… Wie integendeel zich wel herkenden in wat Maria als vrouw meemaakte, dat waren (en zijn wellicht nog altijd) de prostituees van Buenos Aires. De Argentijnse feministische theologe Marcella Althaus-Reid deed opvangwerk in de prostitutiebuurten van die stad en werd geraakt door de bijzondere verering van die vrouwen voor Maria. Toen ze dat ging onderzoeken, ontdekte ze dat die vrouwen Maria zagen als misbruikt, net als zij. Maria als misbruikte vrouw, zwanger gemaakt nog voor ze kon trouwen, wellicht gered van de verstoting door Jozef. Zo koninklijk is dat allemaal niet, maar voor miljoenen vrouwen harde realiteit. Ik weet dat ik diep geraakt was, toen ik dat tijdens een voordracht hoorde vertellen. Want werpt die anekdote niet een nog scherper licht op de woorden die Maria dan in de mond gelegd worden: is er meer verloren menszijn, dan misbruikt zwanger te worden? Maakt dat de evangelische revolutionaire boodschap niet nog groter? En toch ben ik gezien, zegt ze. En dan zegt ze nog iets wonderlijks: kijk, zegt ze, zo’n ervaring als die ik meemaak, zo’n ervaring maakt God groot… Magnificat anima mea… Zij maakt God groot, God maakt haar groot, het is wederzijds, is dat niet wonder?

Maria voorstellen als onderdanige vrouw is met andere woorden van het christendom een leugen maken: ze staat integendeel voor de omkering die ook de profeten al verkondigden: wie niet mag spreken, wie niet gezien is, zichtbaar maken; wie verstoten is, een plaats geven; wie verloren is, redden en weer een leven geven. Maria, dat is het leven zelf. In haar zien mensen wat ze zelf ook ervaren aan vreugde en verdriet, pijn en onmacht. Stabat mater, je zal het maar meemaken je kind zo te zien lijden… Maria, dat is de compassie die in het leven zit. Want ze is moeder, en een moeder is compassie. Dat verstaat iedereen. In het Italiaans is compassie pieta, veel duidelijker kan ik het niet zeggen. Ze was er, tot op het einde. In die zin is Maria onverwoestbaar, hoeveel ontkerkelijking er ook zal gebeuren. In miljoenen kerken branden mensen een kaarsje voor haar beeld. Ik hoorde ooit de jezuïet-pastoor van Lourdes-Oostakker zeggen dat daar, op die bedevaartplek, altijd mensen waren, en van alle slag, oud en jong, gezinnen, of mensen alleen. Maria is een godsbeeld dat iedereen kan begrijpen: er moet een grotere liefde zijn dan deze kwetsende en gekwetste wereld je kan geven… Maria, dat is God op het leven gelegd. Dichter bij het leven van mensen kan een godsbeeld niet komen. Dat is de betekenis van die open armen die het Mariabeeld in deze kerk heeft. In elk mensenleven is er die diepste nood aan aandacht, aan nabijheid, ja zelfs aan een omarming. En als we zelf niets meer kunnen, zelf niets meer kunnen vragen, dat er iemand is die het voor ons doet. Bid voor ons, arme zondaars… Nu, en in het uur van onze dood. Maria zegt: die liefde die goddelijk is, die is er, en ze zal er zijn…

Laten we, denkend aan Maria, en met haar, woorden uitspreken van verlangen en overgave.
Laten we bidden voor de vele tienermoeders, voor de misbruikte meisjes en vrouwen in de oorlogsgebieden van Irak, Congo, Oekraïne, voor de alleenstaande moeders die elke dag moeten zoeken hoe ze hun kinderen eten kunnen geven en grootbrengen, voor de ouders die hun kinderen zien afzien…

 

(beeld van Käte Kollwitz in Vladslo/Diksmuide, Duits Friedhof, waar haar zoon begraven ligt)

 

Blijf verbonden met de gemeenschap van Dominicus Gent:
via de nieuwsbrieven: https://www.dominicusgent.be/nieuwsbrief/
via Facebook ( https://www.facebook.com/Dominicus-Gent-324436994242688/)
Abonneer u nu op ons nieuw online platformhttp://Bijlichten.be 
Ga er in gesprek met de auteurs van de filmpjes!

Indien u meent dat voor een bepaald object het auteursrecht van de auteur of zijn/haar erfgenamen, of het recht op afbeelding geschonden werd, neem dan contact op met ons zodat de situatie kan worden rechtgezet.