Dominicus Gent

Viering van zondag 9 september 2018 

Jezelf voorbijlopen (gevraagd/overvraagd)…

 

 

Hartelijk welkom allemaal op deze eerste viering van het nieuwe schooljaar.
Jan en ikzelf vonden het interessant om even, vanuit de rust die we hopelijk allemaal hebben mogen ervaren op één of andere vakantieplek, stil te staan bij onszelf. Stilstaan om vierend te bezinnen over hoe we ons gevraagd en ook wel overvraagd voelen in al onze engagementen. Het evangelieverhaal van Lucas over de roeping van de apostelen zal ons hierbij helpen.

Laten we het stil maken in ons, en beseffen waarom wij hier samengekomen zijn: om weer de woorden te horen en de gebaren te zien waarmee een wereld van gerechtigheid wordt gedeeld. Laten we daarom de Paaskaars aansteken, symbool van bevrijding, rust en vrede.

Ik kan alleen woorden ontmoeten, u niet meer.
Maar hiermee houdt het groeten aan, zozeer
dat ik wel moet geloven dat gij luistert,
zoals ik, omgekeerd, uw stilte in mij hoor.

(Gerrit Achterberg)

 

 

Bijbellezing Lucas 6,12-19

In die dagen ging Hij naar het gebergte om te bidden en bracht de nacht door in gebed tot God. Bij het aanbreken van de dag riep Hij zijn leerlingen bij zich en koos er twaalf leerlingen uit, aan wie Hij tevens de naam van apostel gaf: Simon, aan wie Hij de naam Petrus gaf, diens broer Andreas, Jakobus, Johannes, Filippus, Bartolomeüs, Matteüs, Tomas, Jakobus de zoon van Alfeüs, Simon met de bijnaam ‘IJveraar’, Judas de broer van Jakobus en Judas Iskariot, die een verrader werd.
Samen met hen daalde Hij af, maar bleef staan op een vlak terrein. Daar bevond zich een talrijke groep van zijn leerlingen en een grote volksmenigte uit heel het joodse land, uit Jeruzalem en uit het kustland Tyrus en Sidon; zij waren gekomen om Hem te horen en van hun kwalen genezen te worden. En die gekweld werden door onreine geesten vonden genezing. Heel die menigte deed pogingen Hem aan te raken, want er ging van Hem een kracht uit die allen genas.

 

Eerste overweging

Jezus ging ons voor in het opzoeken van de stilte. Dat hoorden we zonet bij Lucas.
Voordat Jezus zijn leerlingen uitkoos, ging hij de stilte in. In die stilte ervaarde hij de liefde en de ondersteuning van de Vader. Vanuit die stilte haalde hij zijn kracht en nam hij zij engagement op. Daarop volgde de vlakterede met de zaligsprekingen.
In Matteüs 4 lezen we dat Jezus veertig dagen de woestijn in trok, voor hij in het openbaar aan de slag ging. Het voedde zijn vertrouwen in zijn Vader en in zijn engagement.
Jezus zocht ook de stilte op voordat hij een massa zou voeden met brood en vis. Zelf gevoed door de stilte kon hij mensen voorzien en verzadigen. Dat lezen we in Matteüs 14.
En in Lucas hoofdstuk 21 lezen we dat als Jezus het accent van zijn optreden verlegt naar Jeruzalem Hij regelmatig de stilte buiten de stad opzocht.

Vandaag staan we aan het begin van een nieuw werkjaar. Tijd om even stil te staan bij het opnemen van onze engagementen. Zowel beroepsmatig als in het vrijwilligerswerk. De vergaderingen. De vele samenkomsten. Het voorbereidend werk. De successen en de ontgoochelingen.
De schrifttekst van vandaag sprak mij aan omdat de stiltemomenten heel belangrijk waren voor Jezus. Die stilte-ontmoetingen met de vader waren voor hem een voedingsbodem voor het ervaren van vertrouwen en het opnemen van zijn engagement. In een paar regels vat Lucas hier het leven van Jezus samen: gebed, onderricht aan zijn leerlingen, prediking, genezing.

Ik lees daarin een oproep naar mezelf om één en ander in een betere balans te brengen. Een balans gekenmerkt door openheid naar mijzelf en naar de engagementen die ik opneem. Ik ervaarde de voorbije maanden dat die balans er niet was. Er was of is een tekort aan die stiltemomenten, aan rust en ruimte. Mensen benoemen dit wel eens als jezelf voorbijlopen.

Hoe komt dat toch? Elke Van Hoof is klinisch psychologe aan de VUB. Zij schrijft in een boekje over stress en burn-out dat streven naar perfectie in deze samenleving hoog staat aangeschreven. Het nastreven van hoge doelen zou tot grote tevredenheid leiden… zogezegd. Het zou je vooruit helpen in je carrière of in het verwerven van aanzien. Ze stelt dat realistische en onredelijke doelen soms dicht tegen elkaar liggen. En als je onredelijke doelen combineert met een hoge mate van zelfkritiek, kom je op gevaarlijk terrein. Nooit is het goed genoeg. Je bent bang om fouten te maken. Mensen met perfectionistische neigingen en met een groot verantwoordelijkheidsgevoel blijken dus in het nadeel te zijn. De kans is groter dat ze sneller opbranden.
Via de opgenomen engagementen groeit je netwerk. Dat is interessant maar je wordt al eens gevraagd om bij te springen in een andere organisatie of een ander project. En al snel wordt je overvraagd. Dit is een pleidooi om al eens nee te durven zeggen. Juist omwille van de kwaliteit van ons engagement in ons professioneel werk en vrijwilligerswerk. Dit is een pleidooi om een goede balans te zoeken tussen gevraagd en overvraagd worden.

Elke Van Hoof adviseert om je niet voor de volle 100% te geven. Daar is niets mis mee, schrijft ze. Dat klinkt vreemd, want we hebben altijd geleerd om ons uiterste best te doen, de lat hoog te leggen, ons helemaal te geven, ons op te offeren. We kunnen beter op 80% van ons vermogen opereren, dan blijft er voldoende energie over om eens plankgas te geven als dat uitzonderlijk nodig is. Als de motor constant aan 120% van van de capaciteit draait, dan verbrand die. Je houdt beter steeds een slag om de arm om jezelf te beschermen tegen uitputting.

Johannes schrijft in hoofdstuk 21 dat het volk Jezus koning wilde maken. Maar Jezus maakte zich los uit de massa om opnieuw de stilte te zoeken. Tegen het opnemen van dat engagement zegt hij nee. In die stilte en het contact met de Vader vond hij vertrouwen. Het maakte hem vrij en onafhankelijk in de keuze van zijn engagement.

Dat is wat ik jullie en mezelf toewens. Een goede balans en ook de moed om jezelf en de ander daarin te ondersteunen en te beschermen. Een oproep om elkaar de ruimte te geven en te steunen in onze keuzes. En al eens neen durven zeggen. Een neen aan het koningschap was voor Jezus dus een juiste keuze.
Laten we bidden dat we ons gedragen mogen weten op adelaarsvleugels en opgevangen worden door zijn wieken. We zingen het samen uit.

Die mij droeg, op adelaarsvleugels
Die mij geworpen hebt in de ruimte
En als ik krijsend viel mij ondervangen
Met uw wieken en weer opgegooid
Totdat ik kon vliegen op eigen kracht …

(Oosterhuis)

 

Tweede overweging

Jezus stond voor een belangrijke beslissing: de keuze van 12 apostelen. De 12 die Hij daar op die vlakte aanstelt worden immers Zijn gevolmachtigde vertegenwoordigers.
Ook wij staan in ons leven dikwijls voor belangrijke beslissingen. We worden veel gevraagd en soms ook overvraagd. Als ik terugdenk aan mijn actieve beroepsfase in de zorgsector dan moet ik vaststellen dat ook ik samen met velen, veelal onwetend, in een web zat van persoonlijke overbelasting. Daar werden de zorgvragers absoluut niet beter van.
Medewerkers en managers zijn soms alleen maar bezig om zelf het hoofd boven water te houden. Daardoor is er weinig ruimte voor de ontwikkeling naar zelfredzaamheid. Is er te weinig ruimte voor de eigen regie van patiënten of cliënten. En is er al helemaal geen tijd voor een werkelijk luisterend oor.
Ik heb deze uitspraak van Einstein in gedachten: ’als je doet wat je altijd doet krijg je wat je altijd kreeg’. In de plaats van naar anderen te wijzen ga je dus beter zelf aan de slag door aan de basis de krachten te bundelen. Dat is een goede manier om uit dat web te komen.
We waren aangenomen om onze focus te houden op menswaardig zorgverlenen. En om op basis van onze ervaringen de directie te adviseren. Zo zou duidelijk worden wat de afdeling, het personeel en het management op lange termijn te bieden zou hebben. En wat daarvoor allemaal voor nodig is. En wat dan de meerwaarde zou zijn voor de zorgvragers en de organisatie.
Evident was dat allemaal niet en ik heb daardoor af en toe wel een slapeloze nacht gehad. Heb ik, zoals Jezus ons het voorbeeld gaf, de stilte opgezocht? Heb ik mij in gebed bezonnen om te groeien in het begrijpen van hoe Onze Moeder/ Vader met ons in liefde bezig is waardoor mijn alledaagse keuzes gevormd en veranderd konden worden? Veel te weinig!

Ik vond en vind nog steeds rust in de stilte van mooie muziek. Ik vind vrede met mijzelf in de vele ontmoetingen en gesprekken met vrienden. Ik put kracht uit de Dominicusvieringen en voel hier hoe ik door Haar/Hem samen met zovelen over de hele wereld gekozen ben, in al mijn zwakheid en beperkingen, om apostel te zijn in mijn eigen kleine wereld. Ik bid hier in de warmte van deze zoekende gemeenschap om het vermogen om Jezus als één van mijn vrienden te kunnen zien. Ik bid in verwondering en dankbaarheid om genade. Maar buiten het beroepsleven en zeker als je ‘op rust‘ bent speelt het thema vandaag nog steeds even sterk mee.
Tijdens mijn vakantie met mijn 21-jarige zoon en zijn maat in Zuid-Spanje stelde Ik hen deze vraag: wat betekent het voor jullie om gevraagd en overvraagd te zijn? Hun antwoord klonk als volgt: ‘Gevraagd’ zijn is heel leuk en belangrijk (tussen haakjes ik vind dat ook). Stel je voor dat niemand je vraagt om mee te doen of te helpen. Of dat niemand je uitnodigt voor een feestje. Dat niemand je vraagt om samen naar de film te gaan. Of dat niemand interesse heeft in je mening of gevoel. Dan pas ben je eenzaam en ongelukkig.
Wat ‘overvraagd zijn’ betreft, moesten ze eerst even goed nadenken. Daar hadden ze nog nooit bij stilgestaan. Het was voor hen gelukkig nog niet echt een probleem. Maar de ervaring van een dagje aan zee zonder smartphone had hen toch tot en gesprek gebracht. Hoe anders het was om eens enkele uren niet op ‘hun bakje‘ te moeten kijken of tokkelen. Hoe ze op die manier hun ervaringen hadden gedeeld over wat ze zagen en voelden. En hoe ze hadden afgesproken om elkaar te stimuleren zich minder te laten overvragen door die stomme media.
Digitaal detoxen en offline tot rust te komen noemt men dat de dag van vandaag. Onthechten van die snelle en meeslepende technologie om ECHT in contact te komen met de natuur met jezelf en met anderen.
In diezelfde context vond ik in de krant een titel: ’Werknemers van Lidl zullen na 18 uur geen e-mails van collega’s ontvangen.’ Het doel is om een betere werk-privé balans te vinden en om niet overvraagd te worden. Ik ga hier niet dieper op in maar wil wel nog meegeven dat ik verder in dit artikel nog dit las: ‘belangijker dan mailverkeer reguleren is een werkcultuur creëren waarin loslaten mogelijk is.’
Loslaten, de onrust in jezelf leeggieten, een stapje terug mogen zetten, op adem komen.

Laat ons hier samen biddend over zingen met het klein leergebed.

 

 

Klein leergebed

Geef mij vrede, zet mij open, giet de onrust uit mij leeg,
dat de grote adem mij verovert, grote adem van wat leeft.

Geef mij vrede, laat mij stromen, samen met wat stromen moet
laat uw grote schoonheid komen, leer mij zeggen: het is goed.

(Guido Vanhercke)

 

*

foto G.Vanhercke, Oostende