Dominicus Gent

Viering van 1 november 2019

“Ik zie je wandelen over een regenboog…”

 

‘Ween niet

De dood is niets

Ik ben slechts naar de andere kant

Ik ben mezelf, jij bent jezelf

Wat we voor elkaar waren, zijn we nog altijd…

De eerste regels van een gedicht dat geïnspireerd is op woorden van Augustinus en vaak voor rouwvieringen wordt gebruikt. Sterven is stopzetten van alle lichamelijke activiteit waarbij het lichaam voorbestemd is om te vergaan en als stof en as terug te keren naar de natuur, naar moeder aarde. Als christenen zijn we ervan overtuigd dat we ook een ziel hebben die niet materieel en onsterfelijk is en een ander tot nu toe onbekend leven kan leiden. Bij leven laten mensen sporen na. Er zijn herinneringen, foto’s, brieven, anekdotes waarbij we kunnen stilstaan en de verleden tijd naar vandaag kunnen terugroepen.

In de aarde kunnen jullie enkele parabolen, antennes, bij elkaar zien staan. Hun halve vormen kijken verschillende richtingen uit. Dit is een poging tot weergave van een kunstwerk dat ik recent zag en dat mij ontroerde. De auteur is architect en kunstenaar en verloor zijn vrouw. Als eerbetoon en een manier zoekende om met haar  contact te kunnen krijgen ontwierp hij deze parabolen en zette de kapjes vanuit de verschillende windrichtingen naar de hemel. Moet het contact van daar komen… kunnen we ons afvragen? Ik geloof niet dat we het zo ver moeten zoeken, onze geliefden, vrienden, voorbeelden, inspiratiebronnen hebben we in ons hart opgenomen. We dragen hun DNA in ons weefsel en zijn het levend bewijs dat we het leven aan elkaar doorgeven boven de dood heen.

We worden langs alle kanten aangeraden om het leven te leven en er een feest van te maken. Denken we aan Marieke Vervoort, die ondanks haar ziekte de bijna bovenmenselijke kracht had om boven haar pijn en ongemakken prestaties neer te zetten waar we U tegen zeggen. Tot het einde genoot ze van het leven ondanks alle beperkingen. Haar laatste groet aan het leven was een glas bubbels om dit te vieren. Ik weet niet of Wielemie in een hemel en in een bevrijde ziel gelooft maar er zijn heel wat mensen die zij omarmd heeft en bron van inspiratie voor hen is. Zij leeft verder in hun hart.

Het einde van ieder leven is sterven, wie je ook bent en de draad van het leven is voor ieder verschillend in lengte, wanneer hij afkraakt is het gedaan. Die gedachte is moeilijk, beangstigend, we proberen ze  zo ver mogelijk voor ons uit te schuiven. Ik heb altijd heel veel respect en bewondering gehad voor terminale mensen die konden zeggen : ‘ik ben niet bang, ik ben er klaar voor…’ en heel sereen de confrontatie leven naar dood afwachtten en alles konden loslaten….

Laten we eerst de Paaskaars aansteken als teken van die ‘Ene’ die we hier in ons midden een plaats willen geven. Een teken van die ‘Aanwezigheid’ die bron is van alle leven en waar leven naar terug keert, naar een andere wereld waar vrede, harmonie, liefde ons verenigt.

 

Lezing : Apocalyps 21: 1-4

Toen zag ik een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. De hemel en de aarde van vroeger waren verdwenen, en ook de zee was er niet meer. Ik zag uit de hemel een heilige stad naar beneden komen, het nieuwe Jeruzalem. Die stad kwam bij God vandaan. Ze leek op een bruid die zich mooi gemaakt heeft voor haar bruidegom. Uit de richting van de troon hoorde ik een luide stem, die zei: ‘Nu is God zelf op aarde. Vanaf nu zal Hij bij de mensen wonen. De mensen zullen zijn volk zijn, en hij zal hun God zijn. Hij zal al hun tranen drogen. Niemand zal meer sterven, en er zal geen verdriet en geen pijn. Want alles van vroeger is verdwenen. God, die op zijn troon zat, zei: ‘Ik maak alles nieuw’.

 

Overweging                                                                                       

Jaar na jaar staan we hier op 1 november om te gedenken al wie ons dierbaar was en niet meer tastbaar aanwezig is. Hoe ouder we worden, hoe groter de groep mensen wordt die niet langer in ons midden zijn, maar met wie we intens hebben geleefd of van wie we intens hebben gehouden. En dat gedenken zal elk jaar anders zijn. Soms is het heel pijnlijk, soms weemoedig of dankbaar. Hoeveel pijn we ervaren hangt af van hoe dicht iemand bij ons stond, hoe lang het geleden is dat die geliefde persoon overleed, en ook in welke omstandigheden en op welke leeftijd dat was. En van nog zoveel meer dat niet altijd precies te duiden is.

Dit jaar denk ik bijzonder aan mijn vader en aan Marijke Steffelaar die met een maand verschil ons verlieten. Bij de afscheidsviering van Marijke werd een sjamanistisch ritueel uitgevoerd dat me heel erg raakte. Er werd op trommels gespeeld en gezongen en er werd ons gevraagd om ons voor te stellen dat Marijke over een regenboog naar de andere zijde wandelde of danste of liep. De muziek duurde lang en we hadden ruim de tijd om daar een beeld bij te maken. Door dit voor te stellen voelde je ook dat verdriet om het gemis werd opgelicht. De aandacht werd verlegd naar Marijke die zo graag in beweging was en blij over de brug stapte en danste. Felix Timmermans dichtte het als volgt in zijn boekje Adagio:

De kern van alle dingen
is stil en eindeloos.
Alleen de dingen zingen.
Ons lied is kort en broos.

En donker zingt mijn bloed,
van heimwee zwaar doorwogen.
Ik zeil langs regenbogen
Gods stilte tegemoet.

De regenboog als een brug tussen de aarde en een wereld die we niet kennen maar bevroeden.

Dit beeld sluit voor mij aan bij het beeld uit de Apocalyps: een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Mensen wonen in een heilige stad die zich mooi maakt en waar God tussen de mensen woont en hun tranen droogt. Er zal geen dood meer zijn, geen verdriet en geen pijn. Wat een overweldigende belofte!

De regenboog, de nieuwe hemel en nieuwe aarde, het zijn beelden die ons kunnen helpen met het fysieke afscheid van onze geliefden en op een dag ook onze eigen dood.

 

 

Inleiding op het ritueel met de stenen                  

Jij bent onvergetelijk geworden in mijn leven.

Jij zult altijd in mijn gedachten zijn.

Ik zal nog van je dromen en je stem nog horen.

Ik kan niet begrijpen dat jij weg bent, voorgoed.

Jij bent onvergetelijk geworden in mijn leven.

Jij zult altijd met mij meegaan op de levensweg.

Ik zal heimwee naar je hebben.

Ik had je langer willen vasthouden.

Ik had je nog zoveel willen vragen.

Jij blijft een litteken in mijn bestaan.

Jij blijft een teken van liefde

alle dagen die nog komen.

Aan jou zal ik me optrekken.

Jou gedenkend zal ik groeien en krachtig worden.

Ik zal vol levensmoed verder gaan.

Jij onzichtbaar bij mij.

 

(Marinus van den Berg)

 

Jaren terug zijn we er mee begonnen, de naam van een overledene uit onze gemeenschap op een steen te schrijven en in de schaal met het doopwater te leggen.

Elke zondag bij de tafeldienst steken we met het licht van de Paaskaars de drijfkaarsjes aan die in deze schaal tussen de stenen liggen.

We lieten ons hiervoor inspireren door het joodse gebruik om bij het bezoek aan een graf een steentje achter te laten, geen bloemen.

We lieten ons inspireren door enkele mooie stenen meegebracht van een reis en we vonden betekenis in een korte tekst uit het boek Apocalyps:

‘Ik ben de Alfa en de Omega’ zegt God de Heer, ‘Hij die is en die was en die komt, de Alomvattende’. ‘Ik zal geven van het verborgen manna; en Ik zal een wit steentje geven en daarop gegrift een nieuwe naam, die niemand kent dan hij die hem ontvangt.’

We gedenken vandaag de namen van allen die ons in hoop en vertrouwen zijn voorgegaan. Mensen die in de voorbije jaren in de KUC en Dominicusgemeenschap korte of langere tijd onze bondgenoten zijn geweest en niet meer onder ons zijn. Ook de namen van onze geliefden willen wij hier en nu aan de vergetelheid onttrekken.

Hun levens en hun namen leggen we teder in de handen van de Ene die geen mens aan de vergetelheid prijsgeeft.

Mag ik u vragen de naam van de overledenen die u wil gedenken te noemen en een steen in het midden van de cirkel te leggen? Sommigen onder u hebben nu zo’n steen met de naam van uw familie of vriend en vriendin op bij zich. Anderen niet, zij kunnen dan een steen uit de mand nemen, alvorens de naam te noemen.

…..

De laatste steen is er een voor de namelozen, de vluchtelingen, de vergetenen, de oorlogsslachtoffers, de mensen die verdronken ….

 

Ritueel van het licht

Gij licht uit licht
bewaar hen, bewaar ons.
Dat zij die ons in de dood zijn voorgegaan
mogen zijn in uw licht.
Dat uw licht schijnt in de wereld
om onverdraagzaamheid te bannen,
om onrecht en lijden ongedaan te maken.
Dat wij onszelf laten leiden door uw licht
om elkaar tot gids te zijn
om elkaar tot troost te worden.

 

(Theelichtjes worden nu door een paar mensen naast de stenen in de cirkel geplaatst.)