Dominicus Gent

Viering van zondag 3 november 2019

Baanbrekers aan het woord…

 

Welkom in deze zondagsviering. We willen vandaag, als op zovele zondagen, samen uitkijken naar de oude droom van een gerechtigde wereld, waarin het goed leven is voor ieder. De Godsdroom, zeg maar, een diep uitgesleten spoor in deze wereld, waarin wij meestappen, en waarvan we hopen dat het sterker zal zijn dan vernietiging en dood…

Maar soms moeten mensen even naast het spoor lopen, om nieuwe wegen te banen, om het spoor nog breder te maken. Over die nieuwe wegenmakers gaan de komende vieringen, op weg naar Kerstmis. We noemen de reeks ‘baanbrekers’ en kregen inspiratie van het thema van 11.11.11, dat changemakers heet. Vaak zijn die changemakers niet zo bekend, moeten ze veel tegenwind incasseren, veel harde tegenwerking. We zullen een aantal van hen voorstellen. Daarna hebben we Mia Anna, iemand van bij ons, die probeert op haar manier het pad te verbreden door haar engagement in de beweging die zich grootouders voor het klimaat noemt…. En tenslotte laten we ons troosten door de woorden van de profeten.

Maar steken we eerst de Paaskaars aan, plaatsen we ons onder de hoede van de Stem die roept en richting geeft…

 

1

Nu ons huis vervuld is met hart en geest en met aandacht voor de kleinen…zijn we helemaal klaar om te luisteren naar de verhalen van Esperanza, Lucie ,Dr.Moshiur. Drie baanbrekers, sterke figuren, die door de Aktie 11 11 11 van dit jaar op een voetstuk gezet worden. Omdat ze meer dan ooit onder druk staan en meer dan ooit volhouden om verandering te brengen.

Bijna 33jaar geleden stond Esperanza mee aan de wieg van Accion Ecologica in Ecuador. Inmiddels  is de beweging uitgegroeid tot de bekendste milieuorganisatie in Ecuador. Kenmerkend voor de organisatie is dat ze de bescherming van het milieu koppelt aan de bescherming van de mensenrechten. Zo steunt ze de gemeenschappen die zich verzetten tegen de petroleumontginning en de grootschalige mijnbouw in het Amazonegebied. Accion Ecologica  heeft er grotendeels voor gezorgd dat de rechten van de natuur werden opgenomen in de Ecuadoriaanse grondwet. Met radicale standpunten, opmerkelijke campagnes en een moedige houding speelt de organisatie een belangrijke rol in het maatschappelijk debat en zelfs wereldwijd .

Voor Esperanza ligt vooral de bescherming van het Yasuni-gebied haar nauw aan het hart. Ze is al  25 jaar zeer betrokken bij het verzet tegen de ontginning van petroleum in dit gebied.

De Ecuadoriaanse overheid is niet te spreken over het werk van de organisatie. Zo probeerden de beleidsnemers reeds tweemaal de organisatie op te doeken. Met behulp van juridische acties en internationale solidariteit slaagden Esperanza en Accion Ecologica er beide keren in om te pogingen te dwarsbomen. Hun internationale connecties, veerkracht en doorzettingsvermogen maakten dat de regeringen uiteindelijk hun pogingen moesten staken.

Baanbrekend werk van Esperanza!

*

Dokter Moshiur werkt voor de Bengaalse gezondheidsorganisatie GK (Gonoshasthaya Kendra) Samen met anderen is hij een baanbreker die elke dag levens redt. De organisatie verleent basisgezondheidszorg aan meer dan 2 miljoen mensen, produceert generische en betaalbare geneesmiddelen, en leidt lokale vrouwen op tot paramedici. Als grootste organisatie in Bangladesh heeft GK speciaal oog voor moeders, baby’s en ouderen. Elke dag voert Dr.Moshiur strijd om uitbraken van tbc of cholera tegen te gaan. Dr. Moshiur benadrukt dat niet enkel epidemies een gevaar vormen. Maar vooral  depressiviteit! Het verlies van huis en land, het geweld in Myanmar, de verveling in de kampen en het gebrek aan goede voeding en vrijheid leiden tot een neerwaartse mentale spiraal.

Baanbrekend werk van Dr . Moshiur !

*

Lucie en de Senegalese vrouwen doen het acro-ecologisch. Lucie is een jonge boerin die overloopt van kracht, praat vol passie en helemaal overtuigd is van wat ze doet .Na een grootschalige regionale campagne over landbezit voor vrouwen, kreeg Lucie samen met 45 andere vrouwen grond in bezit. Lucie werd de voorzitster. Aangezien de vrouwen in een rurale zone met velen in voedselonzekerheid leven, zijn velen analfabeet. Om die reden werden een secretaris, penningmeester en een animatrice aangenomen om de groep te alfabetiseren. Dankzij de alfabetisering kunnen de vrouwen meer doen dan enkel ‘aanwezig zijn’.Ze  worden geactiveerd, nemen verantwoordelijkheden op en beslissen mee.

Lucie is ook lid van de overkoepelende vrouwenfederatie van Toubacouta. Daar komen vrouwen uit 35 lokale groepen samen om hun economische, sociale, culturele en politieke impact te vergroten. De federatie bereikt een slordige  2500 dames en via hen hun families. Zo zorgt ze voor een regio  vol duurzame ontwikkeling. Dankzij de aan- en verkoop van ajuinen, een mini-marktplaats en de mogelijkheid tot het verlenen van microkredieten  verhoogt  de federatie de financiële zekerheden en de mogelijkheden van de vrouwen aanzienlijk .

 Baanbrekend werk van Lucie !

*

Dat waren verhalen over 3 baanbrekers maar er zijn er oneindig veel meer. De campagne 11.11.11 wil duidelijk voor iets zijn en niet tegen. Samen gaan we voor een krachtig en dynamisch middenveld dat voor elkaar in de bres springt. We gaan voor een overheid die baanbrekers ondersteunt. Het is cruciaal dat sterke stemmen blijven opstaan en het is nog crucialer dat ze gehoord worden. Laten we zonder schroom of schrik onze ruimte claimen, ook hier in Vlaanderen, voor de boodschap van solidariteit.

 

2

Getuigenis:  Mia Anna  : Een beschouwing over De Grootouders voor het Klimaat.

Toen me gevraagd werd, waarom ik deelneem aan de acties  van de burgerbeweging GROOTOUDERS VOOR HET KLIMAAT, kwam ik bij kernovertuigingen die voor mij levengevend zijn.Als het waar is dat liefde onvoorwaardelijk mijn vader en mijn moeder is, de bron van waaruit ik leef, mijn leefomgeving en mijn erfenis.  Als het waar is dat liefde onvoorwaardelijk de vader en moeder is van elk mensenkind dat er ooit was, is en zal zijn en van al wat leeft. Dan zijn wij met z’n allen in diepste wezen: liefde. Als ik deze boodschap doorleef en doorvoel, zijn dat momenten van pure genade. Dan wéét ik niet alleen, maar dan voel ik: ik ben, ik besta en ik ben nooit alleen. 

Als eilandjes van gloeiend liefdevol bewustzijn duiken deze momenten  op aan de oppervlakte van een woelige zee. Als een zee  vol onrust, gevaren, bedreigingen, dood en vernieling die onze buiten-en binnenwereld  lijken te kenmerken.

Maar die woelige zeeën vertonen wereldwijd steeds meer heldere alarmlichtjes van de miljoenen jongeren die ongefilterd de gevolgen van onze industriële consumptiemaatschappij durven onder ogen zien en een radicale koerswijziging voorstaan.  Kinderen blijven niet onberoerd bij de berichten dat zoveel soorten wezens  uitsterven. Hun beleving is geen goedkope, kinderachtige sentimentaliteit. Hun verdriet is echt, ze hebben nog niet geleerd om niet te voelen, om niet mee te voelen met het leed van ander leven. Met veel moed brengen ze de harde boodschap van de wetenschappers,  tot ze au sérieux wordt genomen.  Greta Thunberg roept glashelder de wereld toe: de feiten zijn gekend, de oplossingen zijn er…spreek er niet langer over. Doe iets. En Zr. Jeanne Devos en Dr. Herman Kuppers, beiden Ambassadeurs van de Grootouders voor het Klimaat:  door hun werk in India, weten ze maar al te goed hoe kinderen kansloos zijn om menswaardig te leven, als er wereldwijd niet wordt samengewerkt.

Dr. Kuppers schrijft: Wat we hier al ervaren van de opwarming van de aarde en de vervuiling van de lucht, is maar een kuchje vergeleken met de zware hoestbui in India. Het klimaatprobleem knaagt aan mijn ziel, het belachelijk maken  van onze kleinkinderen en de klimaatjongeren knaagt aan mijn hart. Daarom steun ik hen met hart en ziel. Dit is wat de Grootouders voor het Klimaat  willen doen. De jongeren nemen de rol van kanariepietjes op zich en slaan alarm. Gelukkig niet alleen door ziek te worden maar door hun springlevende solidariteit te tonen.

Mensen tijdens hun tweede levenshelft, grootouder of niet, kunnen er voor kiezen om de jongeren daadwerkelijk te steunen, door hen te tonen dat ze er niet alleen voor staan. Op www.grootoudersvoorhetklimaat.be vind je info hoe je dat kunt doen. Door mee te doen met de marsen bv. Deze beleef ik  telkens als blik- en hartverruimend. Al wandelend door de straten, contact maken met leeftijdsgenoten, de jongeren of met de franstalige Grandparents pour le Climat: Daar is geen generatiekloof, geen verbrokkeld Belgiëgevoel! 

Vorige donderdag, op de 23ste Jongerenmars,  hoorde ik voor het eerst over de JAIJAGAT: Een mondiale mars voor vrede, armoedebestrijding en klimaatbewustzijn, een mars van mensen die willen gaan voor niet-gewelddadige verandering. DE JAIJAGAT is  op 2 oktober van start gegaan  in India om aan te komen    op 2 oktober 2020 in Genève.   Het voorbeeld van Ghandi achterna. 

Vanaf 1 juli 2020 starten de marsen ook vanuit verschillende Europese steden.   

Doen of niet doen wat je hart je ingeeft, gaan of staan waarheen je hart je roept,  luisteren naar de stem namens de liefde, elk volgens de eigen mogelijkheden,  is actie verbinden met hoop,  is hoop verbinden met actie  op weg naar een levenondersteunende samenleving

 

3

Schriftlezing: uit de profeten + commentaar op de schriftlezing

Ik moest bij de reeks ‘Baanbrekers’ denken aan de profeten. Baanbrekers hebben iets van profeten: ze verheffen hun stem, blijven koppig wijzen op de verkeerde weg die bewandeld wordt, op het onrecht dat woekert, op de mensen die er het slachtoffer van zijn. Een aantal weken geleden vierden we hier ook rond de profeten. En bij de fragmenten die we toen hoorden voorlezen, dacht ik: waw, wat is dit toch grote literatuur. Hoe krachtig, hoe beeldrijk, hoe fel is dit spreken. Maar ook hoe troostrijk klinken ze, deze woorden. Ik denk dat baanbrekers ook die dubbele stem hebben: fel en vasthoudend in hun aanklacht, maar ook troostrijk. Want eindelijk is er iemand die de woede begrijpt van de slachtoffers, en hun wanhoop. Eindelijk is er iemand die een deur openzet, die weer hoop binnenlaat, die uitzicht biedt op verandering…

Omdat ik zo aan de profeten dacht, heb ik voor deze viering een beetje zitten lezen in de profeet Jesaja. En weer dacht ik: waw, wat een literaire kracht. In hoofdstuk 40 laat Jesaja de Eeuwige over zichzelf spreken. En zo klinkt dat dan: “Wie heeft het water gepeild met de palm van zijn hand en de hemel met de handspan gemeten, wie in een maatje het stof van de aarde afgepast, de bergen in een weegschaal gelegd, en de heuvels in een balans afgewogen? 13Wie kan de geest van Jahwe meten, en wie heeft Hem raad en onderricht gegeven? 14Met wie heeft Hij beraadslaagd om inzicht te krijgen, om de weg van het recht te weten, om de weg van het inzicht te verstaan? (…)  21Weet gij het dan niet? Hoort gij het soms niet? Werd het u niet verkondigd vanaf den beginne? Hebt gij het niet begrepen sinds de grondvesting der wereld? 22Hij troont op het gewelf dat de aarde overhuift, Hij, voor wie haar bewoners als sprinkhanen zijn; Hij spreidt de hemelen als een sluier uit, en spant ze als een tent waarin men kan wonen, 23Hij maakt notabelen tot niets, de rechters dezer aarde tot een nietigheid.”

De ongrijpbaarheid van de scheppende kracht in deze wereld, die voor de profeten en voor de ervaring in de bijbel een kracht van het goede is… Want in een en dezelfde beweging klinkt ook de troost onmiddellijk weer op: “28Weet gij het niet of hebt gij het niet gehoord? Jahwe is een God van eeuwigheid, hij heeft de verste hoeken der aarde geschapen. Hij wordt niet moe noch uitgeput, zijn inzicht is niet te doorgronden. 29Hij geeft aan de vermoeide weer sterkte, aan de onvermogende een overvloed van kracht.”

Heel Jesaja is een samengaan van die twee stemmen: woedend, scherp, zeer confronterend, én tegelijk zo troostrijk. Het is goed dat de woede woorden vindt, woede en onmacht kunnen mensen verstikken. En als iemand zijn stem kan verheffen, in naam van anderen, is dat levenreddend. Maar nog meer raakt mij dat troosten. Als de profeet spreekt over de onvermogende die weer overvloed van kracht heeft, dan doorbreekt hij, in naam van zijn God, de hiërarchie die tot op vandaag mensen gevangen houdt: het is de schuld van de armen, de zwakken dat ze zwak zijn; wie in een kaste geboren is, kan maar beter in die kaste blijven; wie een andere kleur heeft, kan maar beter zwijgen en dankbaar zijn; wie slaaf is, verdient niet beter, er zijn die gediend moeten worden en er zijn er moeten dienen… Nee, roept de profeet: “Uit mijn ogen met uw misdaden! Houdt op met kwaad doen. 17Leert liever het goede te doen, betracht de rechtvaardigheid, helpt de verdrukten, verschaft recht aan de wezen, verdedigt de weduwen.”

Onderschat de kracht van woorden niet. Zoals verdrukkende woorden een mens blijvend kunnen onderdrukken, zonder dat hij het beseft soms, zo kunnen bevrijdende woorden zaad planten van opstand, van verzet, van opstanding.

Ik lees nog wat prachtige, troostrijke, sterke woorden uit Jesaja: “Laat de woestijn en het dorre land zich verheugen, de wildernis jubelen en bloeien, 2weelderig bloeien als de krokus; laat zij uitbundig juichen en jubelen. Zij wordt getoond met de glorie van de Libanon, de luister van de Karmel en de Saron. Dan zal men de glorie van Jahwe zien, de luister van onze God. 3Geeft de zwakke handen weer kracht, maakt sterk de bevende knieën. 4Zegt tot allen die radeloos zijn: `Houdt moed, weest niet bang, hier is uw God, Hij brengt de wraak mee, de goddelijke vergelding, Hij brengt u redding.’ 5Dan worden de ogen van de blinden ontsloten en de oren van de doven geopend. 6Dan danst de kreupele als een hert en juicht de tong van de stomme. En water welt op in de woestijn, rivieren in het dorre land. 7Het verschroeide land wordt een meer, de dorstige grond een waterrijke fontein.”

“Als de koning rechtvaardig regeert, en de bestuurders besturen naar recht, 2is ieder van hen een beschutting tegen de wind, een schuilplaats tegen de stortregen, een waterloop in een dorre streek, de schaduw van een zware rots in een uitgedroogd land. 3De ogen der zienden zijn dan niet langer dichtgestreken, de oren der horenden zijn weer gespitst. 4Onbezonnen geesten komen tot inzicht en krijgen begrip, en de tong van stotteraars spreekt vloeiend en klaar. 5Een dwaas wordt niet meer edelachtbaar genoemd en een bedrieger heet niet langer aanzienlijk. 6Want een dwaas vertelt maar dwaasheid en zijn hart zint op kwaad; snode daden begaat hij en predikt afval van Jahwe. Hongerigen geeft hij niets te eten en dorstigen weigert hij een dronk. 7De middelen van de bedrieger zijn bedrieglijk, hij broedt op plannen, om de armen door leugens om te brengen wanneer de behoeftige opkomt voor zijn recht. 8Maar de edele mens maakt edele plannen en streeft naar edele dingen.”

 

(foto: bedroefde profeet, Musée Chagall, Nice)