DOMINICUS GENT

VIERING van HEMELVAART

donderdag 5 mei 2016

Hartelijk welgekomen in deze viering op deze Hemelvaartsdag, een dag die velen beschouwen als een feestelijke tussendag. Wat vandaag kan gezegd worden: dat de hemelpoorten zijn opengegaan, dat de eerste warmte die is ons toegezegd ons ook bereikt. De aarde wordt een plaats van gedeelde vreugde om de hemel die haar toeschijnt. Daarom nogmaals welkom aan u die ervoor kiest om dit feest van licht, warmte en ruimte met ons in dit uur te vieren.

In deze viering gaat onze aandacht naar de hemel. Het is de plek waarnaar de liefde ons omhoogtilt in dit aardse bestaan, Het is de plek ook van uiteindelijke bestemming waar de muren van lijden en dood doorbroken zijn. Het is de plek waar de kracht van de opstanding de gewone gang van het leven doorbreekt. Het is de plek waar eventjes de wet van de zwaartekracht niet meer geldt.

Onze wereld speelt zich af tussen hemel en aarde. Die is vol van wat niet grijpbaar is, mysterie, zij is vol van wat ontsnapt aan ogen en oren. Zoals dit landschap tussen hemel en aarde meer ruimte is dan te zien is, zo roepen wij uit een wirwar een weg te voorschijn, een lichtgestalte uit dromen en schaduw van dood.
Moge de verwondering op deze feestelijke dag in ons hart doorbreken. Moge het eens een dag zijn waar we niet alleen louter met onze voeten op de grond hoeven te staan.
En moge de gestalte van licht die alles zichtbaar maakt ons in dit uur van samenzijn nabij komen.
Ontsteken we van de paaskaars.

Lezing: Hand. 1, 1-14
Mijn eerste boek, Teofilus, ging over alles wat Jezus heeft gedaan en geleerd, vanaf het begin tot de dag waarop Hij in de hemel werd opgenomen, nadat Hij aan de apostelen die Hij had uitgekozen, door de heilige Geest zijn opdracht had gegeven.
Aan hen heeft Hij veertig* dagen lang herhaaldelijk bewezen dat Hij na zijn lijden weer in leven was. Hij vertoonde zich aan hen en sprak over het koninkrijk van God. Toen Hij bij hen was, drukte Hij hun op het hart:
‘Ga niet uit Jeruzalem weg, maar blijf wachten op de belofte van de Vader die jullie van Mij hebben gehoord; immers, Johannes doopte met water, maar jullie zullen gedoopt worden in heilige Geest, binnen enkele dagen.’
Degenen die daar samengekomen waren, stelden Hem toen de vraag:
‘Heer, herstelt* U in deze tijd het koninkrijk voor Israël?’
Maar Hij zei tegen hen:
‘Het komt jullie niet toe de tijden of momenten te kennen die de Vader in zijn volmacht heeft vastgesteld; maar wanneer de heilige Geest over jullie komt, zullen jullie kracht ontvangen en mijn getuigen zijn in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, en tot het uiteinde van de aarde.’
Na deze woorden werd Hij voor hun ogen omhooggeheven* en een wolk onttrok Hem aan het gezicht.
Terwijl Hij zo heenging en zij nog naar de hemel stonden te turen, stonden er opeens twee mannen naast hen in witte kleren, die zeiden:
‘Galileeërs, wat staan jullie daar toch naar de hemel te kijken? Deze Jezus, die van jullie is weggenomen en in de hemel is opgenomen, zal op dezelfde manier terugkomen als jullie Hem naar de hemel hebben zien gaan.’
Daarna keerden ze van de zogeheten Olijfberg, die dichtbij Jeruzalem ligt, op een sabbatsreis afstand, terug naar Jeruzalem. Toen ze de stad binnenkwamen, gingen ze naar de bovenzaal waar ze gewoonlijk verbleven: Petrus, Johannes, Jakobus en Andreas, Filippus en Tomas, Bartolomeüs en Matteüs, Jakobus van Alfeüs, Simon de Zeloot en Judas van Jakobus. Zij bleven allen trouw en eensgezind in gebed, samen met de vrouwen, met Maria, de moeder van Jezus, en zijn broers.

Drie feesten, drie etappes proberen het onbegrijpelijke en ongrijpbare verrijzenisgebeuren tastbaar te maken: Pasen, Hemelvaart en Pinksteren. Elk feest stelt een aspect in het licht en wil ons zo toegang geven tot een gebeuren dat aan tijd en ruimte ontrokken is. Deze feesten doen dat niet door uit te leggen wat niet uit te leggen valt maar doorheen verhalen waarin we een rol mogen spelen.

De evangelist Lucas richt zich bij het begin van zijn Hemelvaartverhaal tot Teofilus, net zoals hij dat doet bij het begin van zijn evangelie.

Teofilus, er zijn wel wat suggesties voor wie die persoon mag wezen. Ik stel voor dat u dat op deze vrije dag straks eens opzoekt in uw evangelie. Zelfstudie maakt een preek wat korter.
De naam lijkt toch een verwijzing naar veel meer mensen dan die ene historische figuur: Teofilus betekent immers: die door God bemind wordt. Godelieve vertaalt Willibrord. Teofilus en Godelieve zijn ook degenen die Jezus niet persoonlijk hebben gekend en meegemaakt. Zij moeten het hebben van horen zeggen in een tijd die getekend is door angst. Wie is er dan nog te vertrouwen? Soldaten patrouilleren in de belangrijkste steden om over de veiligheid te waken, in hoogste staat van alarm om opstandige politiek–kritische en sociale bewegingen de kop in te drukken. Bendes die via de godsdienst grote massa’s loosers weten te mobiliseren. Populisten die de uitsluiting en armoede aan de kaak stellen en zo de maatschappelijke orde bedreigen.
Een tijd van ontreddering want ook de vreedzame Jezusbeweging werd onthoofd. De leider, bezieler en drijfkracht werd publiek terechtgesteld. Het messiaans project voor een samenleving van sociale inclusie, rechtvaardigheid en vrede werd getorpedeerd.
Het gebeurde 2000 jaar geleden maar het belevingsklimaat van deze leerlingen en van de verteller is niet zo heel ver weg: wat voelen en denken mensen in een periode van ingrijpende veranderingen? Waarop steunen mensen wanneer alles op de helling wordt gezet en de fundamenten van hun samenleven onderuit gehaald worden?
Hoe meer door God verlaten kan een wereld nog worden?
Dan is de aanspreking door Lucas alvast een opsteker: Teofilus, Godelieve. Het is bemoedigend en hartverwarmend te worden aangesproken als vriend van God, door God bemind.
Alleen de solidariteit, de vriendschap verbindt en behoedt ons voor de naschokken van wat zovele levens en het samenleven gewelddadig door mekaar schudt. Alleen de liefde overbrugt de afstand tussen hemel en aarde, breekt door de grens van leven en dood.

In de laatste gesprek dat Jezus met zijn leerlingen voert, vraagt hij hen nogmaals uitdrukkelijk afstand te nemen van de verwachting dat een messias het koninkrijk van Israël zou herstellen. Hij is niet gekomen om de Romeinse bezetters buiten te wippen en een zuiver Joodse staat op te richten. Zijn optreden werd als politiek en religieus gevaarlijk beschouwd, daarom kreeg hij de doodstraf. Maar de idee dat er ooit een staat, een politiek bestel zou kunnen samenvallen met het doen van de Thora, is niet wat Jezus nastreefde. De hoop op zo’n godsdienstige staatsstructuur moeten ze loslaten. Het hart van de Thora, het hart van het evangelie, de Bergrede, ze hebben ongetwijfeld politieke implicaties maar kunnen niet gevat of herleid maar kunnen niet gevat of herleid worden tot een staatshuishouding. Dat onvermogen zien we vandaag nog in theocratieën van velerlei origine. In die ultieme dialoog rekent Jezus af met het politieke messianisme. Jammer genoeg hebben ook veel christelijke leiders deze laatste woorden van Jezus nooit erg ter harte genomen en gemeend een religieuze staatsorganisatie te kunnen opleggen.
Het koninkrijk Gods zal niet door de weg van de machten verwezenlijkt worden. Het zal gebeuren door mensen die zich laten begeesteren en in beweging komen naar allen die geen leven hebben of buiten het samenleven geduwd worden: Wanneer de heilige Geest over jullie komt, zullen jullie kracht ontvangen en mijn getuigen zijn in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, en tot het uiteinde van de aarde. Na deze woorden werd Hij voor hun ogen omhooggeheven en een wolk onttrok Hem aan het gezicht.

Na de laatste woorden en het afscheid valt er nu ook niets meer te zien. Ook dat is voorgoed voorbij. Het lijkt wel heel stil te worden rond wie verweesd achterblijven.
Maar daar laat het verhaal het niet bij. Want terwijl ze nog groggy naar de bewolkte hemel staan te staren klinkt de stem van twee mannen die zeggen:
‘Deze Jezus, die van jullie is weggenomen is in de hemel opgenomen’
Hij is thuisgekomen bij de scheppende bron van leven,
hij is helemaal tot bij zijn bestemming gedragen.
Deze man die zijn hele leven afstemde op grond die hem dragen zou,
deze man die zijn hele leven bewoog op de wondere energie die hem leven deed
deze man die zich toevertrouwde aan de kracht die hem op weg stuurde om iedereen tot leven en liefde te wekken,
deze man, Jezus kon zich precies daardoor openstellen voor bedreigd leven, voor gekwetste mensen.
Jezus die het kruis waaraan hij gedood zou worden zelf moest dragen
wordt nu tot leven gedragen.
Leven waarvoor we geen adequate woorden hebben.
Afwezig en toch heel dichtbij.
Het feest van Hemelvaart doet een poging om de tegenstellingen te overbruggen: aanwezig-afwezig; leven-dood, hemel-aarde,…
Zijn dood is niet alleen een abrupt einde, het is ook een bestemming bereiken.
Misschien is Hemelvaart het feest van de verbindende tegenstelling. De waarheid in de paradox.
En wanneer we vandaag het thuiskomen van Jezus vieren, vieren we ook het perspectief op ons thuiskomen in het nu en in de toekomst die dit eeuwig nu ons belooft.

Dit is het wat we proeven in de liefde. Want alleen de solidariteit, de vriendschap verbindt en behoedt ons voor de naschokken van wat zovele levens en het samenleven gewelddadig door mekaar schudt. Alleen de liefde overbrugt de afstand tussen hemel en aarde, breekt door de grens van leven en dood.

 

Inbreng gemeenschap

Breken van brood en wijn

Vredeswens

Communie

Tekst ter afsluiting: gedenkkaart van Johan 

In de laatste weekendkrant van april (De Morgen, zaterdag 23 april 2016) las ik het verhaal van Johan Van Steen, omgekomen in de aanslag van Maalbeek. De context van het onverwachte en brutale levenseinde van Jezus en dat van Johan Van Steen kunnen op elkaar gelegd worden. Jezus stierf aan het kruis, de leerlingen hadden het niet zien aankomen. Johan stierf bij de aanslag in het metrostation Maalbeek nu iets meer dan 40 dagen geleden. Twee mensen wier leven verre van voltooid waren. Twee mensen die nog veel te doen hadden.

De gedenkkaart uitgedeeld bij de begrafenis van Johan werd in de krant afgedrukt en gaat als volgt:

De keuze is eigenlijk heel simpel.
Of we stappen in de neerwaartse spiraal
van geweld die geweld oproept.
Of we stappen in de opwaartse spiraal van geweld
die liefde ontketent.
Liefde die alles overstijgt.
Het volstaat te herinneren
waar we vandaan komen
en waar we terug naar toe bewegen.
Ons te ontdoen van alle vormen
waarmee wij ons identificeren.
En dan voelen we
waar het eigenlijk om draait.
De aarde draait om zijn as.
Een mensenleven draait om liefde.
Daar begint het, daar houdt het op.

160423 de morgen getuigenis Kristine Verellen over man omgekomen in Maalbeek