Dominicus Gent

Viering van zondag 26 februari 2023

Veertigdagentijd 1/5 – kiezen voor een ander leven…

 

Welkom op deze eerste viering van de veertigdagentijd.
Liever dan enkel te focussen op vasten, zoals de kerk vroeger deed, is het goed dat we nadenken over welke keuzes we maken, vooral als wij met woestijn en uittocht en bekoringen te maken krijgen.
Daarover gaat het dus vandaag: over kiezen, voor een ander leven…
En ook dat het verlangen naar een andere wereld ons helpt te kiezen…, ons uitnodigt te kiezen…

Maar laten we het stil maken in onszelf, en ons openstellen voor de oude Belofte van nabijheid, en zeggen:
Wees hier aanwezig, woord ons gegeven
Wees hier aanwezig, verlangen dat met ons uitkijkt naar recht en licht
Wees hier aanwezig, adem die ons dragen wil

En we zijn niet de enigen met dit verlangen, dat vertelt ons de Paaskaars, duizenden jaren al stappen mensen moedig verder op die weg naar een wereld waar het goed leven is voor allen…

Vrede voor jou

Vrede voor jou, hierheen gekomen,
zoekend met ons om mens te zijn.
Jij maar alleen, jij met je vrienden,
jij met je last, verborgen pijn:
vrede, genade, God om je heen,
vergeving, nieuwe moed, voor jou en iedereen

Niemand komt hier, vrij van het kwade.
Niemand gaat hier straks weer vrijuit.
Niemand te veel, niemand te weinig,
niemand te groot, geen een te klein.
Dit wordt verbeeld in woord en gebaar,
tot ooit en overal wij leven van elkaar

Jij die ons kent, jij die ons aanvoelt,
jij die de hele wereld draagt,
kom naar ons toe, leer ons te leven,
help ons te zien wat ieder vraagt:
tijd om te leven, kans om te zijn,
een plek om nu en ooit gezien, aanvaard te zijn.

T: Jan van Opbergen / M: Com nu met sang – Valerius 1626

 

WOORDDIENST
 

1 Kiezen voor een ander leven

Waar kunnen we op deze eerste zondag van de veertigdagentijd beter beginnen dan bij Jezus zelf?

Mattheüs schrijft voor Joodse toehoorders. Hij linkt Jezus’ optreden voortdurend aan de Joodse bevrijdende traditie, o.m. door vaak te citeren uit de Thora en de profeten. Alleen bij Mattheüs vlucht baby Jezus met zijn ouders naar Egypte na de dreiging van Herodes. Zo kan de evangelist Jezus nog scherper als de Nieuwe Mozes voorstellen die ook uit Egypte komt, die ook door het water van de Jordaan gaat én een periode van 40 (dagen ipv 40 jaren) in de woestijn is… Kan het nog duidelijker dat Jezus wel de verhoopte joodse Messias moet zijn?

Laten we naar het verhaal luisteren dat ook op Aswoensdag klonk.

Evangelielezing Mt 4, 1-11
1Toen werd Jezus door de Geest naar de woestijn gebracht om door de duivel op de proef gesteld te worden. 2Na veertig dagen en veertig nachten vasten kreeg Hij tenslotte honger. 3De beproever kwam naar Hem toe en zei: ‘Als U de Zoon van God bent, zeg dan dat deze stenen brood worden.’ 4Hij antwoordde: ‘Er staat geschreven: De mens zal niet leven van brood alleen, maar van ieder woord dat uit de mond van God komt.’ 5Toen nam de duivel Hem mee naar de heilige stad, zette Hem op de rand van de tempel, 6en zei: ‘Als U de Zoon van God bent, spring dan naar beneden. Want er staat geschreven: Zijn engelen zal Hij bevelen U op hun handen te dragen, zodat U aan geen steen uw voet zult stoten.’ 7Jezus zei hem: ‘Er staat ook geschreven: U zult de Heer uw God niet op de proef stellen.’ 8Weer nam de duivel Hem mee, nu naar een zeer hoge berg. Hij liet Hem alle koninkrijken van de wereld zien met al hun pracht, 9en zei: ‘Dit alles zal ik U geven, als U voor mij in aanbidding neervalt.’ 10Toen zei Jezus hem: ‘Ga weg, satan. Want er staat geschreven: De Heer uw God zult u aanbidden en Hem alleen dienen.’ 11Toen liet de duivel Hem met rust, en er kwamen engelen om Hem van dienst te zijn.

 

De Geest (!) brengt Jezus naar de woestijn om er door de duivel beproefd te worden. Dat doet denken aan een vertrouwd bijbelboek waar JHWH en de duivel de beproeving van Job bedisselen. Alweer verankert Mattheus Jezus binnen de traditie.

Veertig dagen en nachten verblijft Jezus in de woestijn. Onze veertigdagentijd duurt effectief 40 dagen, zondagen niet meegerekend. Maar voor de joodse toehoorders is 40 een vertrouwde symbolische periode, als het ware een tijd buiten de tijd: Noah drijft 40 dagen in de ark, Jona zit 40 dagen in de buik van de vis, Elia’s reis duurt 40 dagen, de Israëlieten trekken maar liefst 40 jaar door de woestijn om slavernij te ontvluchten, enz. Na elk van die moeilijke ’40-s’ komt iets nieuws, iets beters, iets om naar uit te kijken.

Ín de woestijn vast Jezus. Als Jood is hij – net als de toehoorders van Mattheüs – vertrouwd met vasten. Vóór de twee grote feestdagen 24u niet eten, drinken of gemeenschap hebben, zich niet wassen of zalven en geen sandalen dragen; vóór de vier kleinere feestdagen vasten van zonsopgang tot zonsondergang. Gedurende zo’n vastendag leest en bestudeert men de geschriften.

Na Jezus’ woestijntijd komt de test. Jezus is gesterkt door het vasten, zijn keuze is gemaakt. Met teksten uit de Thora zegt hij ‘neen’ tegen de verlokkingen van persoonlijke macht, aanzien en bezit. Hij kiest voor een heilzaam leven van genezen en onderrichten. In en met Hem breekt iets nieuws door, iets anders, …

—
In ons taalgebruik verwijst vasten vooral naar gedrag van individuen die bepaalde zaken niet of minder gaan doen: eten, drinken, TV-kijken… om aan het eind van de weg een gezonder, fitter, sterker individu te zijn. Voor gelovigen ligt de klemtoon in de veertigdagentijd niet op zichzelf, maar op de ander en God.
Vasten wordt als tegen-natuurlijk ervaren. Maar misschien kunnen we vasten beter zien als boven-natuurlijk: een periode die in staat stelt tot iets onvoorspelbaars, tot meer dan we menselijk mogelijk achten?

Elke tijd en elke situatie heeft haar eigen verleidingen die afhouden van een zinvol en leven gevend samenleven… en dan hebben we het niet over ‘snoep laten staan’, hoe heilzaam ook voor lijn en tanden.

We denken bv. aan de keuze ‘neen’ te zeggen tegen de verleiding mee te gaan in oorlogstaal ten aanzien van de situatie in Oekraïne en Rusland en ‘ja’ te zeggen, mee op te staan om internationale dialoog te eisen, vredeswoorden te laten klinken en vredesstreven te bevorderen…
We denken aan de keuze om ‘neen’ te zeggen tegen de verleiding tot doemdenken en wanhoop. De bijbelschristelijke traditie roept ons tot leven, niet tot wanhoop. In die lijn kunnen we kiezen om mee te werken aan verbindende initiatieven: een buurtfeest, een actie van burgerlijke ongehoorzaamheid, kiezen voor een bank die niet investeert in oorlog en fossiele brandstof, deelnemen aan de betoging voor vrede in Oekraïne en Rusland.
Kiezen voor grote en kleine stappen die mensen verbinden en hoop geven, maakt van onszelf hoopvolle mensen. die keuze laat ons aan den lijve ervaren hoe goed en deugddoend samenleven en samenwerken kan zijn.

Al ruim 60 jaar trekt Broederlijk Delen ons doorheen de veertigdagentijd. Dat is dit jaar niet anders. Bij BD ligt de klemtoon niet op delen van ons teveel, wel op systeemverandering die mogelijk maakt dat iederéén zijn/haar leven kan uitbouwen.
‘Ons economisch model is belastend voor mens en planeet. Dat is geen mening, maar een feit. Met individuele overtuigingen kom je niet dichter bij veranderingen of het Rijk Gods’, stelt Lieve Herijgers, de directeur van BD. ‘We moeten coalitie vormen met alle mensen en organisaties die kiezen voor een ander systeem, die tegenwicht bieden aan polarisering en niet bang zijn hun comfortzone te verlaten. Het tij kan keren wanneer een kwart van de bevolking kiest om te herverdelen.’ “Wees dus geen pessimist of optimist maar een activator “stelt het BD-manifest.
We worden zowaar opgeroepen een hardcore activist te worden die meedoet aan de 25%-revolutie. Voor Lieve Herijgers was Jezus zonder enige twijfel een hardcore activist. Hij opent de ogen voor het onrecht dat mensen treft en appelleert om er samen iets aan te doen.

Met 25% willen we samen met BD de samenleving ten goede doen kantelen op drie terreinen
1. Groei-denken laten we kantelen naar duurzaamheidsdenken en -handelen
2. Machtsmonopolies helpen we kantelen naar participatie
3. Welvaart laten we niet in handen van de happy few maar herverdelen we zodat elke wereldbewoner haar/zijn basisrechten kan realiseren: voldoende en gezond voedsel, gezondheidzorg, huisvesting, enz.

BD zoekt naar hardcore activisten, naar ons, om samen het verschil te maken en verandering te bewerkstelligen.
Week na week zullen we op weg naar Pasen de kanteling in beeld brengen: hoe de 25% in staat is om tot herverdelen van macht en bezit te komen (kaartje aanbrengen)
Ook jij bent nodig! We nodigen je van harte uit om het manifest van Broederlijk Delen te tekenen. Het zal achteraan liggen zodat je bij het buitengaan niet vergeet om ook jouw keuze te maken voor de veertigdagentijd.

God van leven,
beGeester elke 40-tijd,
Bemoedig onze keuzes
zegen het ‘neen’ aan verleidingen,
en het ‘ja’ aan Uw visioen.
Amen.

In de levenskeuzes van Jezus herkennen we Gods visioen. We zingen het schriftlied om met onze levenskeuzes vandaag die lijn door te trekken.

Schriftlied
Die chaos schiep tot mensenland,
die mensen riep tot zinsverband,
Hij schreef, ons tot bescherming,
zijn handvest van ontferming.
Hij schreef ons vrij met eigen hand.
Schrift die mensen oorsprong schrijft.
Woord dat trouw blijft.

Dat boek waarin getekend staan
gezichten, zielen, naam voor naam,
hun overslaande liefde, hun overgaande liefde,
hun weeën die niet overgaan.
Schrift die mensendagen schrijft.
Licht dat aanblijft.

Zijn onvergankelijk testament:
dat Hij ons in de dood nog kent –
de dagen van ons leven
ten dode opgeschreven,
ten eeuwig leven omgewend.
Schrift die mensentoekomst schrijft.
Naam die trouw blijft

 

2 Een keuze krijgen…

Ik reed onlangs mijn petekind, een beginnende vijftiger, naar de trein. Hij was op bezoek gekomen met zijn zorgen, maar ook met zijn grote aandacht voor ons en onze zorgen, en het was een warme ontmoeting geweest. Ik weet niet meer hoe het kwam, maar in de auto kwam het gesprek op de Dominicusvieringen. En ik probeerde hem kort te vertellen waarom ik ervoor koos om elke week daar naartoe te gaan.

Dat was niet zo simpel. Die vieringen, zei ik, doen het voor mij met hun oude woorden, met hun visioen van gerechtigheid en vrede, met hun zo herkenbare gebaren van brood en wijn. Per slot van rekening hadden ook wij hem lekker eten en drinken voorgeschoteld, daarmee zeiden we ook hoezeer hij welkom was, hoezeer we het leven delen, in goede en kwade dagen.

Die vieringen, zei ik ook, zijn voor mij een tent en een weg. Een tent om onder te schuilen, om je beschermd te weten, om anderen ook bescherming te bieden. Het zou voor mij een onverdraaglijk verschil maken, mocht ik alleen rechtop moeten staan in mijn kleine leven, alleen rechtop tussen het massieve geweld van grote wereld rondom mij. Ik zou kou voelen in mijn rug, in mijn hoofd, en mijn verlorenheid zou groot zijn. Ik blijf het verbazend vinden hoezeer een kerkgebouw een plek is die uitnodigt om binnen te komen: je hoeft niets te bewijzen, je mag binnen, wie je ook bent. Mocht dat gebouw een markt of een cinema zijn, dan had je geld nodig om erbij te horen. Hier mag je gaan zitten en tot rust komen. En verzinken in jezelf, in je diepere verlangens. En misschien vind je in zo’n gebouw dat voor niets anders dient wel de woorden om te zeggen: het gaat niet, help mij, of: ik besef dat ik gezegend bent, mag ik dank zeggen, ik weet niet tot wie ik dat nu zeg, maar ik wil het toch zeggen… Soms gaan de deuren van zo’n gebouw nog wijder open, en worden er oude woorden van vrede en gerechtigheid en verbondenheid en opstanding gesproken en gezongen. En omdat dat grote mysterie toch niet in een twee drie in woorden kan gevat worden, moeten hele eenvoudige gebaren dat dan maar doen: eten en drinken delen, en elkaar even aankijken en de vrede wensen.

Je begrijpt dat we toen al lang aan St Pietersstation waren, dat ik dat in de auto niet met zoveel woorden heb gezegd, ik zal er de volgende keer dat ik hem zie eens op terugkomen. Maar ik weet wel dat ik nog over de weg heb gesproken. Want de tent is niet genoeg. En de tent is niet toevallig een tent. We moeten ons leven vaak oppakken en weer verhuizen. En het leven van onze kinderen, van onze geliefden en vrienden verandert, en ook daar moeten we meeverhuizen. En ook die droom van een goede wereld laten we niet los, als die ons eenmaal heeft aangeraakt, die jaagt ons ook op. Maar ook hier moeten we niet alleen kiezen. Er is al zo vaak gekozen, door zoveel goede, bewogen, moedige, strijdbare mensen, dat er inderdaad een weg is waarop we kunnen gaan. En ook over die weg spreken de oude teksten en de oude verhalen. Daarom lezen we ze ook elke week. Daarom onthouden we ze en vertellen ze door aan onze kinderen en kleinkinderen.

Keuzes maken… Keuzes komen op je weg, ze nodigen je uit, en wij moeten soms alleen maar ja zeggen en meegaan. Meegaan op die weg, delen van de tent. Hoe meer we dat beseffen, hoe meer we ook beseffen hoeveel van vroeger in ons is samengestroomd. We steken de kaarsjes aan voor onze doden en herhalen hoezeer ze nog bij ons zijn. Maar we zouden hetzelfde kunnen zeggen van de ontelbaren die voor ons op de weg gingen en met hun woorden en liederen en symbolen de tent spanden: ze zijn hier bij ons, ze zijn hier in ons…
Laten we dank zeggen en daar een mooi lied over zingen

 

Vroeg in de morgen

Vroeg in de morgen, donker was het nog,
zijn wij gegaan, een keer,
nog in ons hart de dichtheid van de nacht.

Jij bent niet die wij dachten. Uit het vuur
riep ons bij naam een stem.
Wij zagen niets. Jij riep: ‘Ik zal er zijn.’

Op licht en schaduw, bomen aan de bron,
op stilte leek die naam.
Een gloed van liefde schroeide ons gezicht.

Om wat wij hoorden (maar wat hoorden wij?)
om wat op vrijheid leek omdat het moest
en blijven niet meer kon.

Zijn wij gegaan, onstuimig en verward,
om nergens om, om jou –
om liefde, over alle grenzen heen.

Een troep die sloft en zwerft, de richting kwijt.
De nagalm van een stem.
De weerklank van wat woorden in ons hart.

Een slingerende stoet naar goed wijd land.
Een eeuwenlang smal pad.
Een ademtocht, de route van het licht.

Het duizendschone schitterende licht,
een file in de nacht,
een spoor van mensen die de nacht verslaan.

Die strompelen tot waar?
Tot waar jij bent, in rusten aan de bron,
in gloed van liefde, vuur dat niet verflauwt.

Vroeg in de morgen, donker was het nog,
zijn wij gegaan, een keer,
met niets dan in ons hart: ‘Ik zal er zijn.’

T: Huub Oosterhuis / M: Antoine Oomen

 

TAFELDIENST
 

We zijn uitgenodigd aan de tafel van toen, nu en straks.
Hier mogen we ons veilig en verbonden weten onder de beschermende tent met uitzicht op een weg ten leven
Onze zorgen, onze vreugden, onze dankbaarheid, we brengen ze hier aanwezig. Kan iemand ook het intentieboek brengen aub?

Gij roept ons samen, eeuwige, reddende God,
Onder uw tent zijn we in goed gezelschap van onze lieve doden voor wie we de kaarsjes in de doopschaal aansteken. Vandaag denken we in het bijzonder aan Veerle Doll waarvan gisteren afscheid werd genomen.
Vanuit deze veilige tent zien we uw weg ten leven . We steken het solidariteitskaarsje aan, teken van verbondenheid met allen die kiezen voor een wereld waar recht en vrede kansen krijgen

 Gezegend, Eeuwige, Gij reddende God!

Gezegend, Eeuwige, Gij reddende God!
In de nacht klonk uw stem, sprak uw hart.
In de nacht brak het donker op uw woord van licht.
Een dag ongeweten, een uitzicht dat wenkt,
roept Gij wakker voor ons.

Opstaan, vertrouwen en gaan zullen wij naar de morgen,
zingen om U het lied van alle reisgenoten:
Heilig, heilig, heilig, zullen wij U zingen.
Heilig, heilig, heilig, moeten wij U noemen,
met heel de schepping mee uw grote daden roemen!
Zingen wij Hosanna, hemelhoog Hosanna!
Zegen van Godswege,
Hij die komt gezegend met de Naam van Hem!
Zingen wij Hosanna, hemelhoog Hosanna!

In de nacht bleef Gij trouw aan het volk van Uw liefde,
aan de Zoon van uw hart.
Uit het geestloze dal van de duizenden doden
hebt Gij hen tot leven gebracht.
Gezegend Eeuwige, Gij, reddende God,
om de Zoon van uw liefde.
Hij, onze geboorte, de nieuwe dag!

Op de laatste avond met zijn leerlingen nam Jezus brood, zegende het en deelde het uit: neem en eet hiervan Gij allen, want dit is mijn lichaam gegeven voor u.

Na de maaltijd nam hij de beker met wijn, zegende die en gaf hem rond: deze beker is mijn bloed, voor u vergoten tot eeuwig leven.
Blijf dit doen om mij te gedenken.

Delen wij samen hier in zijn lichaam,
vinden wij leven eens en vooral in zijn bloed.
Voeg ons bijeen tot één levend lichaam,
een tempel van liefde, oase van vrede, een woning voor U.
Dat onze dagen U zullen aanbidden
en eren Uw naam,
doen wij Gij zijt: Eeuwige, reddende God!

 

 

* Foto Guido Vanhercke: beeld van Juan Munoz (museum Camille Claudel, Nogent sur Seine)

Blijf verbonden met de gemeenschap van Dominicus Gent:
via de nieuwsbrieven: https://www.dominicusgent.be/nieuwsbrief/
via Facebook ( https://www.facebook.com/Dominicus-Gent-324436994242688/)
Abonneer u nu op ons nieuw online platform: http://Bijlichten.be 
Ga er in gesprek met de auteurs van de filmpjes!

Indien u meent dat voor een bepaald object het auteursrecht van de auteur of zijn/haar erfgenamen, of het recht op afbeelding geschonden werd, neem dan contact op met ons zodat de situatie kan worden rechtgezet.