Viering van Beloken Pasen

Zondag 8 april 2018

Welkom op deze prachtige lentedag die van uitbundig nieuw leven en overvloed doet zingen. De bloemen van Pasen tonen hun pracht nog eens – met dank aan Bernadette en Lucina. En wij zijn gewoon blij hier nog eens met jullie samen te mogen zijn op deze verjaardag van Dominicus, Beloken Pasen 2018. Het is inderdaad alweer 36 jaar geleden dat deze zondagsvieringen gestart zijn, waarop ze zondag na zondag bleven doorgegaan. We sluiten vandaag de Paastijd af en laten de nieuwe Paaskaars schijnen op ons samenzijn.

Goede God,
Zegen dit Samenzijn,
Wees hier aanwezig,
Maak dat wij u en elkaar
steeds beter verstaan.

 

Overvloed in het evangelie

Jezus heb ik altijd gezien als iemand die opkomt tegen het bestaande onrecht, tegen de uitsluiting van mensen, tegen de uitbuiting. Iemand die weliswaar voor iedereen openstaat maar in de maatschappelijke en godsdienstige tegenstellingen voorrang geeft aan de minsten. Deze voorrang maakt hij uiteindelijk tot ultiem criterium voor wie hem wil volgen. Ooit heeft de kerk dit ‘de voorkeursoptie voor armen’ genoemd.
Het evangelie op deze manier bekijken, heeft uiteraard ook een invloed op onze kijk op de samenleving. Nagaan wie vandaag uitgesloten, uitgebuit, vernederd wordt. En waardoor of door wie? De maatschappelijke tegenstellingen benoemen. En daarin de blikrichting laten bepalen door de ‘minsten’: door degenen die tekort komen: tekort aan middelen, aan zorg, aan kansen, enz…. Schaarste, gebrek, tekort, …. zijn in deze visie sleutelbegrippen geworden.
Deze visie is voor de vieringen van Dominicus altijd een bedding geweest: soms meer expliciet soms minder uitdrukkelijk. De wereldwinkel, de koffiestop, soep op de stoep, babbelsoep, broederlijk delen, dag van de gevangenisbezoeker, het solidariteitsfonds zowel voor noden uit eigen kring als voor de werkgroep vluchtelingen zijn zovele engagementen die uitdrukking zijn van die gelovige keuze die evident een maatschappelijke keuze is.

Onlangs viel mij in het evangelie iets op dat mij al die jaren echt helemaal ontgaan is. Iets wat bij mij blijkbaar een grote blinde vlek is. Ik lees wat ik er niet eerder in las: namelijk dat vrijwel alle verhalen getuigen van een enorme overvloed. Financiële overvloed in de parabels van de talenten. Dat gaat over gigantisch veel geld. De werkers van het 11de uur, die krijgen allemaal een heel dikke pré uitbetaald ook al hebben ze maar heel weinig uren gewerkt. De verhalen over de broodvermenigvuldiging: een oorspronkelijk tekort wordt door het delen, 12 manden overschotten, een overvloed aan eten. Idem dito de bruiloft van Kana, grote vaten van de beste wijn op het einde.
Er wordt vrolijk getafeld en gedronken, zozeer dat anderen er wel eens aanstoot aannemen. Ook het rijk Gods wordt vaak voorgesteld als een groot feest met veel volk waarop iedereen genodigd wordt.
Het evangelie spreekt van bruisende dynamieken, een overvloed van leven: zovele zieken en kreupelen worden genezen, zelfs doden worden tot leven gewekt.

Die rijkdom lijkt wel onuitputtelijk maar niet mis te verstaan als een alibi voor verkwisting en overconsumptie of hebzucht. Integendeel, dit diepe vertrouwen in de mildheid van het leven, in het genadig mogen leven bij de dag, stelt mensen in staat tot een soort onbezorgdheid, een onbevangen omgang met wat zich aandient: ‘ kijk naar de vogels aan de hemel, leer van de lelies in het veld,…. ‘

En toen dacht ik: amai hoe zou onze samenleving eruit zien, mocht die overvloed eens het uitgangspunt zijn, het sturend principe van waaruit geleefd wordt en beleid gevoerd. Wat een omkering: ib plaats van besparen, inleveren, saneren enzoverder, de idee: ’er is genoeg, er is zelfs veel meer dan genoeg’
Wat een gunstige klimaatsverandering zou dat teweegbrengen. Wat een veelheid van mogelijkheden zou dit ontwikkelen. Een injectie van creatieve dynamieken die dat grote verkrampte maatschappelijke lichaam weer geestdriftig maakt. De verzuring wegneemt.
Is het niet waanzinnig: we beschikken vandaag over zoveel middelen, over zoveel mogelijkheden en toch worden onze hoofden bezet en bestuurd vanuit de valse gedachte van tekort. Want er is geen tekort, er is enkel onrechtvaardige verdeling.

Leren denken en kijken vanuit overvloed doet niets af van de aandacht en voorrang aan de minste. Integendeel. Het is een zienswijze die het geloof dat verandering mogelijk is, voedt en bekrachtigt. We mogen ons verheugen, want altijd weer kunnen we ons toekeren naar en afstemmen op de overvloed die een altijd aanwezige potentie is, een realiteit dus die men niemand mag ontnemen.
Overvloed aan leven, aan liefde, aan aandacht, aan alles wat er toe doet, zijn voor mij nieuwe namen voor God.

Ook nadat Jezus op zo’n verschrikkelijke manier is gefolterd en ter dood gebracht, gaat het verhaal van overvloed door. Niet minder dan voorheen. Integendeel, misschien wel sterker. In elk geval duidelijker voor alle betrokkenen. Daarvan getuigen de verschijningsverhalen. We beluisteren nu een verhaal uit het evangelie volgens Johannes.

 

Lezing: Johannes 21,1-6

Daarna verscheen Jezus aan de leerlingen bij het meer van Tiberias. De verschijning verliep op deze wijze: 2Er waren bijeen: Simon Petrus, Tomas, die ook Didymus genoemd wordt, Natanaël uit Kana in Galilea, de zonen van Zebedeüs en nog twee van zijn leerlingen. 3Simon Petrus zei tot hen: “Ik ga vissen.” Zij antwoordden: “Dan gaan wij mee.” Zij gingen dus op weg en klommen in de boot, maar ze vingen die nacht niets.
4Toen het reeds morgen begon te worden, stond Jezus aan het strand, maar de leerlingen wisten niet dat het Jezus was. 5Jezus sprak hen aan: “Vrienden, hebben jullie soms wat vis?” “Neen,” antwoordden ze. 6Toen zei Hij hun: “Werpt het net uit rechts van de boot, daar zult ge iets vangen.” Nadat ze dit gedaan hadden, waren ze niet meer bij machte het net op te halen vanwege de grote hoeveelheid vissen. 7Daarop zei de leerling van wie Jezus veel hield tot Petrus: “Het is de Heer!” Toen Simon Petrus hoorde dat het de Heer was, trok hij zijn bovenkleed aan – want hij droeg slechts een onderkleed – en sprong in het meer. 8De andere leerlingen kwamen met de boot, want zij waren niet ver uit de kust, slechts tweehonderd el, en sleepten het net met de vissen achter zich aan.

 

Geloof tussen schaarste en overvloed 

“Het hart dat ontvangt zij gezegend”, zongen we… Leven vanuit de belofte van overvloed, en zelfs meer: vanuit het besef van de overvloed nu, hoe doen we dat? Is het wenselijk, is het haalbaar, waar komt de overvloed vandaan, hoe en waarom komt het in ons geloof aan bod. Waarom is het zo aanwezig in het evangelie, zowel voor als na Pasen? Wat doet het met ons, ons verlangen en onze inzet, zowel op persoonlijk als maatschappelijk vlak?

In spirituele zin heeft het voor mij veel met Passie te maken, met liefde dus ook, een visioen en een overgave die toch altijd een kern van mateloosheid in zich draagt. Een feest van verbondenheid dat ons de moed en de kracht geeft om door te gaan, te weten dat het goed is en vreugde te ervaren. Mijn juk weegt licht. Geen ingehouden engagement bij Jezus, niet even wachten en de woorden terugnemen als de kosten-baten balans voor het eigen leven plots duizelingwekkend naar beneden dondert. Nee, hij gaat er voor, hij zal allicht wel een moment van aarzeling kennen, maar geeft zich uiteindelijk helemaal. Het is bijzonder, maar geen uitzondering in de heilsgeschiedens, zowel voor als na Jezus en zeker bij scharniermomenten in de bijbel zien we zo’n engagement van overvloed en schaarste spelen.

We hoorden in de paasnacht nog vertellen over het visioen van gerechtigheid en vrede. De belofte van het land van melk en honing die Mozes in staat stelt een woestijntocht van 40 jaar te maken met een volk dat grote dorst en honger krijgt en ongedurig wordt. Op de drempel van dat beloofde land, de overvloed als het ware binnen handbereik, sterft hij. Het klink treurig maar misschien kan je je ook wel geen mooier moment wensen dan dat: als je weet dat het er elk moment aan komt.

Het verhaal van de Emmausgangers, die twee leerlingen van Jezus die na zijn dood de 11 kilometer van Jeruzalem naar Emmaus wandelen, draagt die extremen van schaarste en overvloed ook in zich. De geliefde meester, die hen richting en hoop gaf, naar wie ze uren konden luisteren, is niet meer, de verlatenheid is groot. En juist dan, als die aanwezigheid voor de groep van leerlingen voorgoed verdwenen lijkt komt ze heel dichtbij. One to one time met de coach, zeg maar. De leerlingen met hun tweetjes en hij, een hele voettocht lang aan de babbel. Stel het je voor en dat hij – bij ons huis gekomen- nog even mee-eet. Wat een weelde aan ruimte om dichtbij te komen.

Ook in het verhaal van de wonderbare visvangst bij Johannes wordt de aanwezigheid van Jezus herkend. De vis kwam er niet zomaar. Na een lange nacht van niets vangen waren de leerlingen doodop, maar toch bereid om het op aanzeggen van die man op het strand nog eens over een andere boeg te gooien. En dan kwam de vis en wel in overvloed. Bij de gezegende aankomst wordt er geproefd en samen eenvoudig gegeten met die man in wie men Jezus herkent bij het delen van het brood. Misschien moesten we daar ook maar eens meer een gewoonte van maken, een stukje samen op weg gaan, wandelen met mensen, veel vertellen al gaande en dan samen iets eten.

Een prachtig voorbeeld van belichaamde overvloed in schaarste werd onlangs op TV geïnterviewd. Misschien zag je hen ook: de voebalclub waar je maar lid van kunt worden als je minstens een ledemaat mist. De spelers sjotten er met 1 been lustig op los, ‘bijgestaan’ door het andere been en 2 krukken. Voor de keeper ligt het anders: hij heeft maar 1 arm. Aan de reporter legt hij uit hoe hij vroeger met beide armen (en benen) speelde in een eerder middelmatige club. Van internationale wedstrijden kon hij slechts dromen. En nu speelt hij waarempel in het EK voor de voetballeague van mensen die minstens 1 ledemaat missen (met het amputeam).

Zo’n mooi verhaal uit de eigen gemeenschap van overvloed in de context van schaarste, met een blik en een hart die gericht zijn op wat ons (nog) gegeven is, hoorde ik onlangs. Het gaat over Lieve en hare Jan, die ondertussen al een hele tijd in het WZC in de buurt verblijft. Het moge duidelijk zijn, met de oude dag komen er heel wat ongemakken en loopt niet meer alles even vlot. Toch brengt de setting soms ook onverwachte geneugten. Zo had het personeel op Valentijn februari 2018 met beperkte middelen echt zijn best gedaan en wist een feestelijke sfeer te scheppen. Ze waren die dag in hun feestkledij op het werk verschenen. Voor de koppels van het centrum hadden ze een tête à tête-tafel georganiseerd zodat Jan en Lieve een intieme setting met romantisch diner en top service kregen. Dat was wellicht al lang geleden.

Veel christelijke geloofsgemeenschappen en zeker de Katholieke kerk maken een tijd van schaarste mee. De kerken lopen leeg, maar laat nu net dat ons aanzetten om dichter bij de essentie te komen en van daaruit het geloof intenser te beleven. Dat is voor Dominicus niet anders. Het roept ook ons op om meer verbonden te werken met andere gemeenschappen zoals de buurt hier, de protestantse, islamitische, humanistische gemeenschappen, de vluchtelingen in ons midden. Een verbondenheid die het mogelijk maakt meer te doen dan we anders zelf aan kunnen, onszelf te overstijgen en te delen vanuit de overvloed die ons te beurt valt. Horend hoe Marc Loos en anderen van de Werkgroep Vluchtelingen zwoegen om onderdak te helpen vinden voor vluchtelingen die tevergeefs aankloppen bij verhuurbazen, en in het vooruitzicht van een mooi dak boven ons hoofd in deze kerk, willen we graag in een vernieuwd engagement onze schouders van Dominicus weer wat extra onder die nood aan behuizing gaan zetten. We worden natuurlijk ouder en heb altijd tijd en geld te kort. En toch is er veel potentie vanuit de schaarste. Zo’n praktisch project kan de kring wellicht verruimen en ook jongeren aantrekken. Wie daar graag over meedenkt is bij deze uitgenodigd om zich kenbaar te maken. Een mooier verjaardagsgeschenk kunnen we Dominicus niet wensen, toch?

 

Inleiding tot het tafelgebed

Vandaag opnieuw worden we uitgenodigd om aan tafel aan te schuiven. We mogen te gast zijn bij elkaar en thuiskomen bij wie ons in het leven roept om te delen in de veelstemmigheid van het bestaan. Iedereen welkom, eenieder zoals hij is, elkeen zoals zij zich nu voelt. Welkom op het feest van de verhalen die wij leerden van de talloze mensen die Jezus’ testament leefden. 

Welkom aan deze wereldtafel die grenzen ontsluit en ons verbindt met de talloze mensen die op dit moment samenkomen om Jezus te gedenken en Gods hartstocht te vieren. 

Mogen wij verzameld rond deze tafel proeven van de wondere wisselwerking van schaarste en overvloed, mogen we geraakt worden door de warme gloed van deze eenvoudige gebaren, om op weg te gaan en onvermoede schoonheid te ontdekken.

 

Onze Vader

Vredeswens

Dat we erin slagen om vanuit een volheid aan vertrouwen te leven. Dat we vanuit de schaarste het zicht op de overvloed blijven houden en in de overvloed nooit de schaarste vergeten. Schenken we elkaar in die geest een wens van overvloedige vrede.

 

De steppe zal bloeien. De steppe zal lachen en juichen.
De rotsen die staan vanaf de dagen der schepping.
staan vol water, maar dicht. de rotsen gaan open
Het water zal stromen, het water zal tintelen, stralen, dorstigen komen en drinken.
De steppe zal drinken, de steppe zal bloeien, de steppe zal lachen en juichen.
De ballingen keren. Zij keren met blinkende schoven. Die gingen in rouw
tot aan de einden der aarde, één voor één, en voorgoed,die keren in stoeten.
Als beken vol water, als beken vol toesnellend water, schietend omlaag van de bergen.
Met lachen en juichen – die zaaiden in tranen’ die keren met lachen en juichen.
De dode zal leven. De dode zal horen: nu leven. Ten einde gegaan en onder stenen bedolven: dode, dode, sta op,het licht van de morgen. Een hand zal ons wenken.
een stem zal ons roepen: Ik open hemel en aarde en afgrond.
En wij zullen horen,en wij zullen opstaan en lachen en juichen en leven.