Dominicus Gent
Viering van zondag 5 december 2021
Tweede zondag van de advent: wakker voor gerechtigheid
Van harte welkom op deze 2de zondag van de advent. Terwijl het buiten stilaan donkerder wordt – op meer dan 1 vlak – zetten wij hier in dit huis een tweede stap richting de solidaire vrede, het feest van God in ons midden, mens onder de mensen. Een extra kaars in de adventskrans licht op om de weg van gerechtigheid te bewieroken die de lang gedroomde Vrede belooft te brengen. Onder dit licht komen we thuis en ontmoeten er onze broers en zussen met dezelfde missie. In dat visioen van het begin ligt ook al de weg ten einde besloten. Vandaar dat ook de Paaskaars wordt ontstoken en straks brandend in ons midden staat.
- Eerste kaars, ik steek je aan,
want het nieuwe licht breekt aan!
De belofte eens gegeven
doet ons allen leven.
- Tweede kaars, ga nu je gang,
want het wachten duurt al lang!
Maar wij blijven zeker weten:
God zal ons niet vergeten.
Lezing Lc3, 1-6
Het was het vijftiende jaar van de regering van keizer Tiberius. Pontius Pilatus bestuurde de provincie Judea. Herodes was koning van Galilea, en zijn broer Filippus was koning van de gebieden Iturea en Trachonitis. En Lysanias was koning van Abilene. Annas en Kajafas waren hogepriester. In dat jaar werd Johannes, de zoon van Zacharias, door God geroepen. Johannes leefde in de woestijn. Toen ging Johannes naar het gebied bij de Jordaan. Daar zei hij tegen de mensen: ‘Begin een nieuw leven en laat je dopen! Dan zal God je zonden vergeven.’ In het boek van de profeet Jesaja staat al over Johannes geschreven: «Hij roept in de woestijn: Opzij voor de Heer! Maak de weg klaar voor de Heer! Maak de weg recht, zonder bochten. Maak de weg vlak, haal alle bergen en dalen weg. Dan zal iedereen zien dat God redding brengt.
De lezing uit het Lucasevangelie begint met het schetsen van de context waarin Johannes geroepen wordt. De politieke situatie, al een keer in hoofdstuk 1 en 2 geschetst, komt opnieuw aan bod, met naam en toenaam van degenen die aan de macht zijn. Een land onder Romeinse bezetting, zelfs de omliggende gebieden worden genoemd en de namen van de keizer Tiberius, provincieheerser Pontius Pilatus, koning Herodes en de hogepriesters Annas en Kajafas. De wereldlijke en religieuze macht.
Op die manier nodigt of daagt Lucas ons uit om ook onze maatschappij te bevragen. Wie is bij ons aan de macht, welke thema’s zijn aan de orde, welke profeten roepen ons op? Om dat klaar te zien moet je afstand nemen en even uit de dagelijkse drukte gaan staan. Johannes deed dat door de woestijn in te gaan. Leven in de woestijn is niet evident. Wie daar leeft moet goede kennis hebben van de waterbronnen en de wegen, moet schaduw en voedsel kunnen vinden. Het is een leven dat heel sober is en weinig afleiding geeft. In de woestijn kom je tot essentie van bestaan, besef je hoe kwetsbaar en afhankelijk je bent. Tegelijk ervaar je rust in je hoofd door de weidsheid en de stilte van het landschap. Een context waarin Gods visioen kan gehoord worden.
Johannes is een roepende: hij wil de mensen wakker schudden, maar ook warm maken voor het visioen dat God redding zal brengen. Daartoe en daarom is het nodig om je te laten dopen en een nieuw leven te beginnen. Dopen was in die tijd iets anders dan het ritueel dat wij aan onze baby’s geven. Je werd volledig ondergedompeld om alle onreinheid achter te laten. Het was voor niet-Joden die wilden Jood worden of voor priesters voor ze gewijd werden en om zich te reinigen; en voor vrouwen na hun maandstonden. Het was een heel fysiek gebeuren waarvoor je ook voldoende water nodig had, dus bij voorkeur in een rivier. Maar Johannes roept hier iedereen op om zich te laten dopen, met de bedoeling dat zonden worden vergeven en je de kans krijgt om mee te werken aan het visioen: wat krom is rechttrekken, verschillen tussen hoog en diep wegwerken zodat God bij ons kan wonen. We worden opgeroepen om niet te leven vanuit eigenbelang, macht en onderdrukking, maar ook niet vanuit schaamte en schuld: onze zonden zijn vergeven en we mogen al onze energie gebruiken om ons leven in te passen in het visioen van een gerechtige maatschappij. Dit kan voor elk op de plek in het leven waar we staan, met de mogelijkheden die we hebben.
Hoe kunnen we ons laten raken door de oproep van Johannes en ons afstemmen op het visioen? Het helpt om de woestijnsituatie een beetje te imiteren: sober zijn met prikkels, met eten en drinken, met afleiding. Het helpt om dagelijks even ruimte en tijd te maken en ons te verbinden met onszelf en elkaar, en ons te verbinden met de realiteit van het leven en met het visioen van de Bijbel. In de donkere avonden die al vroeg beginnen hebben we daar misschien iets meer kans toe. De kaarsen van de adventskrans ontsteken, een lied of gebed zeggen en een tekst lezen uit de Bijbel. Wat roept die op als je die op de situatie van vandaag legt? Welke mogelijkheden zien we om een kleine of grote daad van gerechtigheid of liefde te stellen? Zodat we beetje bij beetje getekend worden met Gods naam en leven in het licht.
Zingen we het lied: Te doen gerechtigheid:
Te doen gerechtigheid
hebt Gij ons aangezegd
Dat woord heeft ons bevrijd,
elk ander ons geknecht.
Geef dat ons niets weerhoudt
die lange weg te gaan.
Dat elk zich nu verstout
uw richting in te slaan.
Wier dagen Gij bezocht,
wier harten Gij doorgrondt,
voor wie Gij hebt gewrocht
de aarde en de zon;
wier toekomst is in U,
Gij maakt hun leven waar –
mocht Gij hen hier en nu
bekeren tot elkaar.
Dat niemand hen kleineert
die Gij wilt maken groot,
voor wie Gij hebt geslaakt
de boeien van de dood.
Opdat wij zouden staan
vrij voor uw aangezicht,
getekend met uw Naam –
en leven in uw licht.
T: Huub Oosterhuis M: Gelukkig is het land
De weg naar de vrede loopt over gerechtigheid
Het is een waarheid als een koe. We moeten er geen studies of traktaten over lezen om te weten hoe authentiek dit is en diep in ons mensen leeft. Als wijzelf of de mens naast ons ten gronde onrechtvaardig wordt behandeld, afziet, zijn waardigheid ontnomen wordt, dan kunnen we geen vrede vinden en rustig vrolijk onze gang gaan. Dat blijft knagen, meer nog het vreet aan ons tenzij we er minstens iets aan (kunnen) doen, hoe klein ook. Werken aan gerechtigheid is een zegen, een kans om zin te geven aan ons bestaan, om het rijk van solidariteit te beleven, om het visioen van vrede in onszelf en voor anderen waar te maken. Dat gebeurt dan niet in een verre toekomst, ooit, misschien, maar hier en nu: al doende en wetende dat ik een deel van de oplossing mag zijn, groeit gerechtigheid. Verzet tegen onrecht werkt, zelfs afgezien van wat het materieel oplevert.
Het is wat mij betreft een van de bijzondere aspecten aan Thope (de vzw die vluchtelingen ondersteunt in hun zoektocht naar een woning) dat ze heel wat mensen de kans geeft om binnen afgebakende grenzen toch een steen(tje) te verleggen, om iets te betekenen voor een mens, een gezin die zwaar onrecht werden aangedaan Het opent een deur naar inzet die iets kan helpen recht te zetten, helen. Je kan mensen die door het leven schromelijk tekort bedeeld zijn op weg te helpen naar een waardig burgerschap, met een degelijk onderdak voor henzelf, hun kinderen.
We mogen op zovele manieren ervaren dat solidariteit hier geen loos woord is. Het is niet gemakkelijk om iemand te omarmen die zwaar getraumatiseerd plots in een vreemd land belandt, ver van zijn warme cultuur en de zo belangrijke familie, ontheemd, omringd door mensen badend in weelde, niet gegund om werk te hebben, of iets te kunnen betekenen voor een ander…. Je kan geen overgelukkige reactie verwachten te midden een ontwortelde toestand, ook al gebeurt dat mirakel soms toch.
Het is dan ook een voorrecht en een bron van vreugde om in zo’n omgeving die inzet en solidariteit van velen te zien. De creativiteit van jong en oud die zijn schouders mee onder het project zet werkt aanstekelijk. Bij de aanmelders van kandidaat-huurders, bijvoorbeeld, zien we deze week een gemeenteraadslid dat, als voogd voor twee niet begeleide minderjarige vluchtelingen, een woning zoekt voor als die straks 18 jaar zijn en op eigen benen moeten staan. We krijgen woningen te huur aangeboden uit onverwachte hoek. Zo ontmoetten we onlangs een koppel docenten dat met zijn spaarcenten een tweede woning gaat bouwen, afgestemd op de verhuur aan kansarmen, zoals bijvoorbeeld huurders van Thope. Zij zijn niet alleen zelf enthousiast, maar de bewoners van hun straat – die wekelijks een moment van ontmoeting houden – kijken samen met hen uit naar de komst van de nieuwe bewoners. Wat de fundraising betreft, is er de aangekondigde Kerstmarkt in Zwijnaarde die niet kan doorgaan. Uit verschillende hoeken komen alternatieve voorstellen aangewaaid. Zo bracht de boekenverkoop van Paul meer dan 500 euro op voor Thope. Een omarmer verkoopt nu haar zelfgemaakte handtasssen online tvv Thope. Een wereldburger schenkt de kunst die ze uit haar vele reizen naar Mexico en Japan meebracht. Er komen haiku’s, bloemstukjes en ga maar door. Kunst voor de Kersttijd.
Een andere omarmer, die voor de personeelsdienst van een bank werkt, dong op eigen initiatief mee naar een project van de Koning Boudewijn Stichting waarmee de bank haar werknemers die zinvol vrijwilligerswerk doen wil ondersteunen. Twee acties worden er in voorgesteld. Enerzijds het vertalen van de huurcontracten in de moedertalen van de erkende vluchtelingen die dan zelf het huurcontract kunnen (laten) lezen, begeleid door een workshop waarin men de rechten en plichten als huurder goed leert kennen. Het tweede onderdeel wil woon-CV’s helpen opzetten om iets doen ter ondersteuning van de zoektocht van de vele woningzoekers, als Thope zelf niet kan verhuren. Niet alleen werd de aanvraag gegund, maar geheel onverwacht bleek er ook nog een prijs te bestaan voor het beste idee, en kreeg het project die prijs en een extra 1000 euro om mee aan de slag te gaan.
In haar column in DS doet Nele Van den Broeck haar duit in het zakje voor een beter besef van de waarde van het zomaar verkregen burgerschap dat anderen moeten ontberen. Ze mijmert over het wegschenken in haar testament van haar rijksregisternummer en het burgerschap dat het vertegenwoordigt, een van haar meest waardevolle bezittingen. Jazeker, er zijn ook plichten verbonden aan de rechten die het burgerschap met zich meebrengt. Maar in de balans van geven en nemen die door die solidariteit binnen de natie tot stand komt, lijdt het geen twijfel dat de veiligheid, de gezondheidszorg, het recht op onderwijs overtuigend in het voordeel van de begunstigde burger spreekt. Verre van een perfect systeem, maar je wil niet weten hoe het zonder die vanzelfsprekende status van burger te leven is. Dat we ons bewust zijn van de vele onverdiende privileges die we genieten, en nooit ophouden ons in te zetten om ook de rechten van anderen te erkennen en te helpen waarmaken – zoals Jezus dat deed. Vragen we om steun daartoe in het volgende lied:
Lied: Keer u om naar ons toe
Keer U om naar ons toe
Keer ons toe naar elkaar
T: Huub Oosterhuis M: Antoine Oomen
Inleiding tafelgebed
Groot mysterie, Gij nodigt ons elke keer weer uit om los te komen van angst en beperkende gewoonten en aan te schuiven bij elkaar aan uw tafel. We putten licht en moed in het samen breken en delen van brood en wijn.
Maak ons waakzaam waar het gaat om mensen die onrechtvaardig behandeld worden. Geef ons moed om op te staan en te spreken als de liefde geweld wordt aangedaan.
Geef kracht en moed aan alle mensen die zich inzetten voor anderen, voor hedendaagse profeten en zij die het lijden van anderen trachten te verlichten.
Schenk mensen op een leidinggevende plaats uw Geest van liefde en zorg, zodat ze werken in verbondenheid en eensgezindheid om uw Rijk van liefde op aarde mogelijk te maken
We steken de kaarsjes aan voor onze geliefde overledenen, en voor de mensen die wij in onze gedachten meedragen en die ons mee gemaakt hebben tot wie we vandaag zijn. Voor allen die ergens in de wereld samen zijn rond uw woord.
Slot
We geven jullie vandaag graag een kaartje mee. Op de voorkant staat een afbeelding van een glasraam van John Petts, een Welshe kunstenaar. In september 1963 hoorde Petts op de radio over een gruwelijke gebeurtenis in een kerk in Alabama. Er was een explosie door de Ku Klux Clan waarbij 4 jonge meisjes stierven, 20 gewonden waren en een glasraam met een Jezusafbeelding sneuvelde. Er groeide bij hem een idee voor een nieuw raam waaruit zowel verdriet als hoop voor de toekomst sprak. Hij organiseerde een actie om geld op te halen voor een nieuw glasraam. Petts stelde vast dat de figuur op het vernielde raam van die zwarte kerk een blanke Jezus was geweest.
Nadenkend over wat hem te doen stond maakte Petts een uiterst origineel ontwerp: een zwarte Christus in gekruisigde houding met op de achtergrond een abstracte kruisvorm. De enorme handen zijn allebei groter dan het hoofd van Christus en vormen een belangrijk element in het ontwerp. Petts gaf zelf als toelichting dat de linkerhand, die tegen het kozijn drukt, de haat en het onrecht naar buiten duwt, terwijl de linkerhand geopend is en vergeving aanbiedt.
Zingen we nu samen deze viering uit met een psalm van David.
Ik zal in mijn huis niet wonen,
ik zal op mijn bed niet slapen,
ik zal mijn ogen niet dicht doen,
ik zal niet rusten, geen ogenblik,
voordat ik heb gevonden:
een plek waar Hij wonen kan,
een plaats om te rusten voor Hem
die God is, de enige ware.
Ik zal in mijn huis niet wonen,
ik zal mijn ogen niet dicht doen,
ik zal niet rusten, geen ogenblik,
ik mag versmachten van dorst,
tot ik gevonden heb:
een plek waar de doden leven
een plaats waar recht wordt gedaan
aan de verworpenen der aarde.
T: Huub Oosterhuis M: Antoine Oomen
Blijf verbonden met de gemeenschap van Dominicus Gent:
via de nieuwsbrieven: https://www.dominicusgent.be/nieuwsbrief/
via Facebook ( https://www.facebook.com/Dominicus-Gent-324436994242688/)
Abonneer u nu op ons Youtube-kanaal ( https://www.youtube.com/channel/UCBCXMCRb0cNw8Dd3tMc9elQ)
Indien u meent dat voor een bepaald object het auteursrecht van de auteur of zijn/haar erfgenamen, of het recht op afbeelding geschonden werd, neem dan contact op met ons zodat de situatie kan worden rechtgezet.