Dominicus Gent
Viering van zondag 5 februari 2023
Reeks: Nieuwe kansen geven in relaties (1/3)
Goedemorgen en hartelijk welkom in deze viering. Jullie hier in de kerk aanwezig en jullie thuis die bij onze gemeenschap in deze viering aansluiten.
Donderdag vierden we Lichtmis. Met de grootoudergroep hadden we dat mooi voorbereid en onze gezinnen kregen tips om thuis samen Lichtmis te vieren. Ik bracht het lichtmiskaarsje mee dat wij bij ons thuis aanstaken om te bidden vóór we lekker pannenkoeken aten. Ik breng het nu hier op onze tafel en bid samen met jullie het gebed van Maria in de tempel: “God, dit kind komt van U – eigenlijk is het van U. Wil ons helpen om te zien hoe bijzonder Jezus is. Veel mensen zullen door Hem nieuw leven, nieuwe kansen krijgen.”
Stellen we ons in het Licht van de Paaskaars. De vlam die mensen uitnodigt om elkaar te dragen en nieuwe kansen te geven.
Zingen we de viering open:
Voor mensen die naamloos,
kwetsbaar en weerloos
door het leven gaan,
ontwaakt hier nieuw leven,
wordt kracht gegeven:
wij krijgen een naam.
Voor mensen die roepend,
tastend en zoekend
door het leven gaan,
verschijnt hier een teken,
brood om te breken:
wij kunnen bestaan.
Voor mensen die vragend,
wachtend en wakend
door het leven gaan,
weerklinken hier woorden,
God wil ons horen:
wij worden verstaan.
Voor mensen die hopend,
wankel gelovend
door het leven gaan,
herstelt God uit duister
Adam in luister:
wij dragen zijn naam.
T: Henk Jongerius M: Jan Raas
Inleiding op het thema
‘Nieuwe kansen geven’ is het thema waarrond we vandaag en ook de volgende 2 weken samenkomen. Pax Christi werkte rond dit thema een mooi dossier uit, dat jullie kunnen lezen op hun website.
Verdient iedereen een tweede kans? Schuilt er een misdadiger in elk van ons? Hoe laat je voelen dat iemand weer welkom is? Kunnen we de ruimte opzoeken waar we voor alles mens zijn? Een ruimte waar we verder gaan dan handelen en oordelen. Waar je je aanvaard voelt, ondanks wat gebeurd is. Een plaats om te herstellen van wat je zover heeft gebracht.
Vragen die ons raken in het hart van ons mens zijn. Vragen over de kern van het samenleven met anderen. Dit is de intro in hun dossier en meteen ook de intro op een reeks van onze 3 vieringen.
Vandaag stellen we ons de vraag: wat betekent nieuwe kansen geven in persoonlijke relaties? De tweede viering zal gaan over detentie en herstel. En in de derde viering zullen we stilstaan rond het vraagstuk ‘dekolonisatie’.
Elk mens heeft een waardigheid die onvervreemdbaar is. De christelijke traditie moedigt ons aan tot een diepgaand respect voor de ander. Ieder van ons mag leven vanuit het kostbare besef ten diepste bemind te zijn door Onze Moeder, Onze Vader die uiteindelijk Liefde is. Die Liefde werd ook bij onze geboorte in ons gelegd als een onverwoestbare vonk die niet verloren kan gaan. Deze grote Liefde nodigt uit ook anderen nabij te zijn. De 7 werken van barmhartigheid zijn een oproep aan elke christen om deze Liefde heel concreet vorm te geven in het dagelijks leven.
Maar wil dit daarom zeggen dat we vanuit die Liefde alles zomaar moeten en kunnen vergeven:
-vergeven aan je broer of zus die jou angstvallig uit de vriendenkring sloot?
-vergeven aan de inbreker die de intimiteit van je huis heeft aangetast?
-vergeven aan je drankverslaafde ouder die jou zwaar ontgoochelde?
-vergeven aan je buur voor zijn voortdurende geniepige achterbaksheid en pestgedrag?
-vergeven aan je man of vrouw die je in de steek liet?
-vergeven aan je beste vriend of vriendin die over jou heel indiscreet werd?
-vergeven aan jezelf omdat je je zonder nadenken door blinde passie hebt laten leiden?
-vergeven aan je chef die zijn positie gebruikte om je onder druk te zetten?
-vergeven aan je ex-partner die je via de kinderen blijft treiteren?
Het lijkt haast onmogelijk of op zijn minst heel moeilijk. Geen wonder dat de roep om een harde aanpak, om vergelding en vereffening luid klinkt. Maar zomaar ‘zand erover’ of ‘vergeten’ door het bagatelliseren van het aangedane kwaad en de gevolgen ervan is ook niet de geschikte aanpak.
Vergeven betekent niet afzien van rechtzetting en straf, maar wel afzien van de uitoefening van wraak en het loslaten van boosheid. Dat kan in persoonlijke relaties maar evengoed tussen generaties en bevolkingsgroepen. Daarbij wordt het sociaal kwaad niet vergeten noch de vraag naar bekentenis en schadeloosstelling door daders. Bij de voorbereiding namen ook wij afstand van de gemakkelijke opvatting dat vergeven zomaar vergeten betekent. Vergeving kan de weg zijn naar herstel, naar verzoening, naar het geven van nieuwe kansen. Dit is een werkzaam idee om familiale, relationele, professionele en zelfs politieke verhoudingen te humaniseren.
Ik heb zelf ondervonden hoe moeilijk het is om na de scheiding nieuwe kansen te schenken aan mezelf en aan de vader van mijn zoon. Hoe graag ik het ook wou, op een bepaald moment geraakte ik niet vooruit. Wanneer één ding opgehelderd was deed zich een nieuwe moeilijkheid voor. Ik had tijd, heel veel tijd, ja ongeveer 10 jaar nodig om mijn verdriet, schuldgevoelens en vooral mijn kwaadheid te verwerken. Ik noem het mijn reis, mijn innerlijke pelgrimstocht naar een manier van nieuwe kansen geven die geneest en doet groeien. Daarbij ben ik zeer dankbaar tegenover zoveel vrienden en familieleden voor hun niet aflatende luisterbereidheid, geduld en steun. Niets kon immers geforceerd worden. Ik vroeg mij zo dikwijls af hoe het mogelijk was dat ik ondanks mijn goede wil en vele pogingen toch kwaadheid bleef voelen. Ik had de indruk dat ik mijn tijd en mijn energie verspeelde aan het nutteloze herkauwen van het verleden. Dat was lastig. Zou ik ooit licht zien aan het eind van deze tunnel? Soms raakte ik ook verbitterd in mijn onmacht wanneer ik voorbeelden aangereikt kreeg of las die ik wel kon bewonderen maar niet kon navolgen. Gehuwde koppels bijvoorbeeld die gescheiden waren maar die nog steeds als vrienden door het leven gaan. Het pijnlijkste waren de momenten dat ik goedbedoeld te horen kreeg: ‘vergeet dat toch allemaal – draai de bladzijde om – blijf daar niet bij stilstaan, het leven gaat door.’
Ik was er na een aantal jaren van overtuigd dat ik enkel in het geven van nieuwe kansen aan mijzelf en aan de vader van onze zoon, de gewenste innerlijke vrede en bevrijding opnieuw zou vinden. Stilaan kreeg ik de wilskracht en de grote wil om te groeien naar dit doel. Die wil, die overtuiging speelden wel een belangrijke rol maar pas als ik ontdekte dat willen alleen niet voldoende zou zijn maar dat ik ook best mijn gevoel, mijn hart, mijn verbeelding en mijn geloof zou laten meespelen, dan pas liep alles rustiger. Hoe dieper ik mijn gevoelens van kwaadheid, gekwetst zijn toeliet – hoe breder ik er mijn hart voor openstelde – hoe meer ik ontdekte wat voor mij echt van belang was en hoe ik innerlijk versterkt nieuwe kansen zou kunnen geven. Niet door alles te vergeten en vergeven maar door te aanvaarden dat ik niet alles kan begrijpen. Nieuwe kansen geven is per slot van rekening niet een gebaar waarmee je iets uitwist maar een gebaar van vernieuwd vertrouwen in jezelf en in de andere. Een proces dat gepaard gaat met pijn en verdriet en dat alleen mogelijk is, voor mij althans, met de hulp van Onze Vader en Onze Moeder hier ook onder ons aanwezig.
Lied om verzoening
hoe kan ik verder leven na
wat ik heb gedaan zal ik mijn fout
verhelen als leugen voortbestaan of
zal ik schuld belijden herstel en
ommekeer die ene kans nog krijgen
waardoor ik mens zijn leer.
hoe kan ik het vergeten wat
mij werd aangedaan zal ik mijn lijden
wreken de weg ten dode gaan of
zal ik ons bevrijden tot beiden zijn bereid
elkander aan te reiken
gekwetste mens’lijkheid
wie zal ons ooit verzoenen als
jij mij niet vergeeft ondanks mijn spijt en
boeten jouw woede voedsel geef wie
zal ons ooit verzoenen als ik mij niet bekeer
na jouw vergevend roepen toch
geen berouw uitspreek
tot wie moet ik mij wenden nu
jij vanuit het graf geen teken meer kunt
zenden geen wenk geen vraag geen straf
wij mogen blijven hopen dat iemand ons verwacht
ons leven wil voltooien met
recht en liefdeskracht.
T: Berre van Tielt M: Mark Joly
Lezing Lucas 6:36-38
Jezus zei ook: ‘Wees net als jullie Vader goed voor andere mensen. Veroordeel andere mensen niet, dan zal God jou ook niet veroordelen. Zeg niet dat andere mensen slecht zijn, dan zegt God dat ook niet over jou. Vergeef mensen als ze fouten maken, dan doet God dat ook. Geef, en je zult krijgen, meer dan je vast kunt houden! Want zo veel als jij aan anderen geeft, zo veel geeft God aan jou.’
Uit: Bijbel in gewone taal
De lezing situeert zich in het Lucasevangelie, bij het begin van het openbaar leven van Jezus, kort na de tekst van de Bergrede. Jezus geeft hier heel duidelijk aan hoe we ons ten aanzien van anderen dienen te gedragen als we Hem willen volgen. Barmhartig zijn, niet oordelen, geven, vrijspreken…. Al naargelang van de Bijbelvertalingen komt het er op aan om mensen met een open hart en onbevangenheid tegemoet te treden en nieuwe kansen te geven. We hoorden net in het kwetsbare getuigenis dat het geen simpel te volgen opdracht is.
En we hebben allemaal wel de ervaring, in ons eigen leven of dat van dierbare mensen rond ons, dat het leven erg kan verwonden en er veel tijd nodig is om terug open te staan voor nieuwe kansen, maar ook om anderen daarin te steunen of hun hulpvraag te horen.
Dit thema raakt aan het diepst van ons mens-zijn. Niemand groeit op zonder pijn. Het leven, zelfs als er geen bewust kwaad aan ons wordt gedaan, geeft kwetsuren. Ziekte, ouder worden en dood zijn om ons heen en in ons bestaan. De onvermijdelijkheid dat we als mensen allemaal verschillend zijn brengt mee dat vriendschappen wegvallen, ouders niet de ideale ouders, kinderen niet de gedroomde kinderen zijn, keuzes door anderen gemaakt worden die ons kwetsen.
Als lijden op ons levenspad komt hebben we vaak als eerste reflex te zoeken naar de reden waarom dit gebeurt, en we gaan bij onszelf, of we gaan bij een ander de schuld te leggen. Er zijn verdriet en kwaadheid die ons lange tijd kunnen overspoelen en opsluiten in onszelf. Een oordeel door iemand is dan zout in de wonde en geeft weinig kans om te herstellen.
Erkennen wat er gebeurd is en stilstaan bij de gevoelens van onmacht, verdriet en woede, is een belangrijke stap om nieuwe kansen te geven. Erkennen is woorden geven, niet minimaliseren, ook niet dramatiseren, niet met de mantel der liefde bedekken. Het is: mogen uitspreken in vertrouwen wat gebeurd is en hoeveel pijn en woede er zijn. Erkennen is ook in kwetsbaarheid toegeven dat je het niet allemaal alleen kan, dat de anderen nodig hebt om nieuwe kansen te krijgen. Dan kan je ervaren – of de andere die je beluistert kan ervaren – dat ze ernstig genomen en niet veroordeeld wordt.
Niet oordelen is méér dan iets niet doen. Het is actief wèl aanwezig zijn bij pijn en dan barmhartig zijn. Daarnet verwezen we al naar de 7 werken van barmhartigheid, naast de lichamelijke zijn er ook 7 geestelijke werken van barmhartigheid. Barmhartigheid toont zich in daden van liefde. Dat is niet iemands problemen oplossen, maar wel de bereidheid met je hart bij iemand aanwezig te zijn. We weten dat we dit als mens maar beperkt kunnen. Het kan helpen als we dit zelf ervaren hebben. We mogen er van uitgaan dat we hierin gesteund worden door het Mysterie van Liefde.
Lied psalm 39
Geef mij weer zonlicht, maak mijn dagen weer open,
gun mij weer adem, al is het een uur,
blijdschap voor het te laat is,
voor ik sterf en er niet meer ben.
Ik dacht: ik doe wat ik doen moet, verder houd ik mij stil,
voor ik dingen zeg waardoor ik het alleen maar erger maak.
Ze mogen zeggen wat ze willen, recht voor mij blijven staan,
steeds harder schreeuwen, geen zinnig woord,
ik heb een slot op mijn mond. (Refr)
Maar ik hield het niet uit, ik dacht dat ik barstte;
niets waarachtigs te horen, het is niet te harden,
het steekt in mijn hart,
brandt in mijn borst, ik heb geen weerstand meer,
ik sterf van koorts, word teruggeslagen naar de laatste grens
waar ik nog leven mag. (Refr)
Toen bad ik: hoe ver nog? Is er nog meer pijn?
Wat kan een mens eigenlijk dragen, hoeveel pijn voor hij het opgeeft?
Hoeveel, en hoe lang? Wat is de maat van zijn jaren,
Wanneer breken zijn ogen over de dag van zijn pijn? (Refr)
Voor u is het niets, nauwelijks een ademtocht in de storm
van de tijd, een vluchtende schaduw, spoorloos.
Wat kan ik verwachten, wat heb ik gedaan dat ik bespot word?
Ik deed mijn mond toch niet nodeloos open? (refr)
Laat het uit zijn, ik weet wel dat ik misdaan heb en schuldig ben,
dat ik geen recht heb op beter,
maar luister, luister, dat ik door hen niet gekend word,
kan ik nog dragen, houd ik desnoods nog uit,
maar dat ik u een vreemdeling ben,
een man uit een ander land die geen naam heeft,
geen dak boven zijn hoofd,
dat haal ik niet, – maak er een eind aan,
straf mij niet langer. (refr)
T: Gabriël Smit M: Berre van Thielt
Uitnodiging tafeldienst
We worden uitgenodigd door Jezus zelf om aan tafel te gaan.
Vandaag gedenken we in het bijzonder de mensen die nooit aan een tafel uitgenodigd worden.
De mensen die nood hebben aan een nieuwe kans.
De mensen die diep verlangen naar de verbinding die wij hier mogen ervaren.
We gedenken ook allen die door de dood heen gegaan zijn
en met wie we misschien nog iets hadden willen delen.
En we steken een kaarsje aan voor allen die ergens ter wereld
zich inzetten voor een wereld zoals Jezus die voorleefde.
Tafelgebed
Als wij weer het brood gaan breken
dat Gij, Heer, ons geeft,
leer ons dan met hem/haar te delen
die geen deel van leven heeft.
Als wij van de feestwijn drinken
die Gij, Heer, ons geeft,
leer ons dan om te gedenken
wie een lege beker heeft.
Als wij samen in de kring staan,
om wat Gij ons geeft,
leer ons dan om vast te houden
wie geen hand in handen heeft.
Als wij weer de lofzang zingen
om wat Gij ons geeft,
leer ons dan voor hem/haar te roepen
die geen stem meer over heeft.
Als wij zo de toekomst vieren
die Gij, Heer, ons geeft
leer ons dan vandaag te zorgen
voor wie zelfs geen morgen heeft.
T: Wim van der Zee M: Arie Eikelboom
Brood voor ieder kind van mensen, vrede en een nieuwe wereld,
daaraan wijdde Jezus zijn leven.
Daarvoor gaf hij zijn leven.
Bij de laatste maaltijd aan tafel vatte Hij die levensmissie samen in eenvoudige gebaren.
Hij nam wat brood, brak het en deelde het uit met de woorden:
Neemt en eet allen hiervan, dit is mijn lichaam
dat gebroken wordt voor u:
gedenkt voorgoed mijn Naam.
Daarna nam Hij ook een beker met wijn,
dankte Zijn Vader en liet de beker rondgaan met de woorden:
Drinkt allen hiervan, dit is mijn bloed dat vergoten wordt voor u:
gedenkt het nieuw verbond.
Moge het delen van dit brood en deze beker ons sterken
in de hoop dat een nieuwe wereld komen zal
waar brood en recht en liefde is, genoeg voor allen.
Slotgebed
Psalm 39
(bewerking door Guido Vanhercke)
Ach, dat ik wegga, weg moet gaan.
Mijn leven een handpalm breed
een water dat zichzelf vergeet
in groter water, schaduw
die meegaat met de nacht.
Ach, leven, ook een schaduw is mooi
ook een schaduw glijdt voorbij
zelfs aan de hemelrand.
Ach, leven dat niet antwoordt,
vul mij met aanwezigheid
die overloopt in u, van u.
Gij kent mij toch, ken mij nog.
Slotlied
Lied van weg en omweg
Die mij getrokken uit de schoot
mij mens genoemd hebt en geëigend
mijn ogen wende aan het licht
mijn voeten zette dat ik stond
mij hebt doen weten dat ik gaan kon
dat ik zou komen waar Gij zijt
die als ik neerzit aan de kant
van weg en omweg, moe en dorstig,
mij overschaduwt met uw Naam
die toen ik neerlag in het stof
mij hebt omgeven met uw duister
dat geen gedierte mij verslond
die ongezien mij trekt tot U
U zal ik ongezien vertrouwen –
laat mij niet over aan mijzelf.
die ongezien mij trekt tot U
U zal ik ongezien vertrouwen –
laat mij niet over aan mijzelf.
T: Huub Oosterhuis M: Antoine Oomen
Blijf verbonden met de gemeenschap van Dominicus Gent:
via de nieuwsbrieven: https://www.dominicusgent.be/nieuwsbrief/
via Facebook ( https://www.facebook.com/Dominicus-Gent-324436994242688/)
Abonneer u nu op ons nieuw online platform: http://Bijlichten.be
Ga er in gesprek met de auteurs van de filmpjes!
Indien u meent dat voor een bepaald object het auteursrecht van de auteur of zijn/haar erfgenamen, of het recht op afbeelding geschonden werd, neem dan contact op met ons zodat de situatie kan worden rechtgezet.