Dominicus Gent

Viering van zondag 10 september 2023

Hoe omgaan met conflicten? Hoe leiding geven?

Boek jij bent geleefd

In mijn letters staat geschreven
dat alleen de geest doet leven.
Licht en adem is de geest.
Daarom ben ik neergeschreven:
dat jij zonder angst zult leven wat je leest.

Boek, jij bent geleefd, zeg ons hoe te leven.
Wou je leven met zovelen
hier op aarde moet je delen:
licht en adem, geld en goed.
Wie maar leeft om meer te krijgen
die zal sterven aan zijn eigen overvloed.

Boek, jij bent geleefd, zeg ons hoe te leven.
Mozes heeft de weg gewezen,
hoor de woorden der profeten:
licht en adem zal er zijn
als je mens wordt zoals Jezus,
liefde als een mens aanwezig,
wijn van liefde, brood de levens zoals hij.

Boek, jij bent geleefd, zeg ons hoe te leven.
Niemand weet hoe hij moet leven,
nergens staat het opgeschreven.
Liefde tegen liefdespijn,
vriendschap tegen duizend vrezen,
zoet dat bitter kan genezen,
mens voor mensen, recht en vrede,
licht en adem, heel veel leven mag je zijn.

Vrouw, waar is je broer? Mens, waar is je zusje?
’t Meeste van een mensenleven
wordt het minste opgeschreven:
hoe zij trouw zijn aan elkaar,
lijden, sterven, liefde leren –
zouden wij dat ook proberen, werd het waar.

T/ Huub Oosterhuis M; Antoine Oomen

 

Matteüs 18, 15-20 

Wanneer uw broeder gezondigd heeft, wijs hem dan onder vier ogen terecht. Luistert hij naar u, dan hebt gij uw broeder gewonnen. Maar luistert hij niet, haal er dan nog een of twee personen bij, opdat alles beruste op de verklaring van twee of drie getuigen. Als hij naar hen niet wil luisteren, leg het dan voor aan de Kerk. Wil hij ook naar de Kerk niet luisteren, beschouw hem dan als een heiden of tollenaar. Voorwaar, Ik zeg u: wat gij zult binden op aarde zal ook in de hemel gebonden zijn, en wat gij zult ontbinden op aarde zal ook in de hemel ontbonden zijn.

Eveneens zeg ik u: wanneer twee van u eensgezind op aarde iets vragen – het moge zijn wat het wil – zullen zij het verkrijgen van mijn Vader die in de hemel is. Want waar er twee of drie verenigd zijn in mijn Naam, daar ben Ik in hun midden.’

 

1 leiderschap, coaching, teamwork…

Tsjakka… Wie kent die kreet nog van de populaire motivatiecoach Emile Ratelband in de jaren 80? Over hete kolen lopen en dan heel luid tsjakka schreeuwen. Hij verhief leiderschap tot populair entertainment. Minstens even spectaculair en in het oog springend zijn de auteurs van wat we het nieuwe testament noemen. Maar dan wel van een heel andere orde.

Volgens het liturgisch leesrooster hadden we ook een lezing kunnen kiezen uit een brief van Paulus aan de Romeinen. Over ‘van de mensen om je heen evenveel houden als van jezelf’. Ook Paulus geeft basisregels mee om een goed functionerende gemeenschap op te bouwen. Na vele jaren van missionaire activiteit begon Paulus brieven te gebruiken om te coachen in kerkleiderschap. Hij reageerde op bepaalde conflicten die in gemeenschappen waren ontstaan. Hij gaf ze handvaten om die problemen op te lossen. Paulus wordt ook dikwijls geciteerd als het gaat over visionair crisisleiderschap.

Maar we kozen toch voor Matteüs. Er zijn verschillende redenen om aan te nemen dat de auteur niet de apostel-tollenaar Matteüs was. Het Matteüs-evangelie is het resultaat van een lang proces van verschillende inbrengen en ervaringen. Het werd waarschijnlijk geschreven voor een gemeenschap bestaande uit Joden die zich bekeerden tot het christendom. Een evangelie met een heel specifieke doelgroep voor ogen dus.

Wat me zo boeit aan dit soort teksten uit het Nieuwe Testament is dat ze heel sterk gericht zijn op de organisatie en het functioneren van die beginnende christelijke gemeenschappen. Al te dikwijls wordt vergeten dat er verschillende vormen van leiderschap nodig waren om deze gemeenschappen op te richten, te inspireren, te doen groeien en goed te laten werken.

Je kan de bijbel dus ook wel lezen als een soort managementhandboeken die bedoeld waren om ondersteuning en inspiratie te bieden voor het dagelijks leven van die eerste gemeenschappen. Over hoe men het beste kon omgaan met de problemen van startende organisaties. En over de diversiteit binnen deze groepen.

Het leiderschapsmodel van de eerste kerken is zeker een studie waard. En zeker ook het vrouwelijk leiderschap dat aan de basis lag van die heel dynamische gemeenschappen. Daar moeten we nog eens werk van maken. Feit is dat er toen helemaal geen sprake was van een hiërarchisch mannelijk bisschopsmodel. Dat ontstaat pas in de tweede eeuw. Paulus, Matteüs en collega’s schrijven voor het model van een soort huiskerk. Met per regio of stad een oudstenraad en een gemeenschap die samenkomt als een geestelijk huisgezin. En daar is heel veel goede wil en vrijwillige inzet aanwezig. Maar wellicht ook een redelijk gebrek aan kennis van groepsdynamiek en professionele aanpak.

Het Matteüs-evangelie werd uitgewerkt in vijf redevoeringen die Jezus zou gehouden hebben voor zijn leerlingen. De tekst die we zonet beluisterden komt uit de vierde redevoering van Jezus. Die wordt ook de ‘gemeenschapsrede’ genoemd. Matteüs verzamelde daarin Jezuswoorden maar ook dagelijkse ervaringen uit die eerste christelijke gemeenschappen. Bijvoorbeeld over hoe men het beste kon omgaan met de problemen die dit samenleven met zich kon meebrengen.

We lazen zonet dit: ‘Wanneer uw broeder gezondigd heeft, wijs hem dan onder vier ogen terecht. Luistert hij naar u, dan hebt gij uw broeder gewonnen. Maar luistert hij niet, haal er dan nog een of twee personen bij.’

Vanuit een hedendaags perspectief kan je dit misschien lezen als instructies voor een goed functioneringsgesprek. Een coachingmodel met de bedoeling een opbouwend resultaat te bereiken.

Bij een functioneringsgesprek ligt de focus niet alleen bij de ‘medewerker’, maar wordt ook de samenwerking tussen medewerker en leidinggevende besproken. Samen wordt bekeken wat er verbeterd kan worden, wat de toekomstplannen zijn en hoe de samenwerking beter kan. Het is geen beoordeling, maar het is geven en krijgen van feedback.

De 5 punten van feedback geven zijn uiteraard door éénieder gekend. Dat gaat over het gedrag van de ander duidelijk en respectvol benoemen. Over het gevoel dat je erbij hebt. Niet over oordelen. Over het gevolg van gedrag op een ander. Over concrete verwachtingen…

En dan deze quote nog: ‘Stel dat twee van jullie samen bidden om iets hier op aarde. Dan zal mijn hemelse Vader zorgen dat het gebeurt, wat het ook is. Samen is dus beter dan alleen. De focus ligt op het team. Met twee of meer bereik je meer. Als bidden een intense vorm van luisteren is, dan vind ik dat een goed plan.

Wil je nog meer managementliteratuur bestuderen dan kan je nog terecht bij bijvoorbeeld Anselm Grün of bij Tom van den Belt. Zij schreven beide een boek over leidinggeven met de regel van Benedictus als managementmodel.

 

Wij zoeken U als wij samenkomen,
hopen dat Gij aanwezig zijn,
hopen dat het er eens zal van komen:
mensen in vrede vandaag en altijd.

Wij horen U in oude woorden,
Hopen dat wij Uw stem verstaan,
hopen dat zij gaan verwoorden
waarheid en leven, de bron van bestaan.

Wij breken brood en delen het samen,
hopen dat het wonder geschiedt,
hopen dat wij op hem gaan gelijken
die ons dit teken als spijs achterliet.

Wij vragen U om behoud en zegen,
hopen dat Gij ons bidden hoort,
hopen dat Gij ons adem zult geven:
geestkracht die mensen tot vrede bekoort.

T Henk Jongerius M Mark Joly

 

Hoe omgaan met conflicten?

In het gewone leven zijn er, in elke gemeenschap, groot of klein, altijd wel conflicten. Hoe ga je daarmee om ? Want het is ook niet altijd duidelijk wie er gelijk heeft in “gewone” conflicten. Wie is fout en wie heeft het juist voor? Je kan dingen vanuit veel perspectieven beleven, bekijken. Denk maar hoe verschillend de ‘beleefdheidsregels’ zijn in verschillende lagen van de bevolking en culturen. Of wat kan of niet kan in verband met opvoeding…

Als het kan is met elkaar overleggen alvast een heel belangrijke stap. Want dat impliceert dat je tegenover iemand anders staat waarnaar je wilt luisteren om te proberen elkaar te begrijpen. Dus ook je eigen groot gelijk kan opzij schuiven om zonder vooroordeel naar de ander te luisteren en te horen hoe hij/zij de dingen ziet of beleeft. Het begint dus met vertrouwen: vertrouwen dat de ander eerlijk is, en echt verwoordt wat er in hem leeft of hoe hij/zij de dingen ziet, ervaart.
Dat is verre van gemakkelijk, en het brengt ook niet altijd een oplossing, maar dikwijls wel toenadering en begrip. Ik denk hierbij aan een onlangs verschenen boek van Dominique Willaert ‘Niet alles, maar toch veel begint bij luisteren.” Vier maanden lang luisterde hij in de Denderstreek naar mensen die hun onvrede omzetten in een stem voor extreem rechts en met mensen met een migratieachtergrond. Hijzelf zegt daarvan: Ik probeer in te gaan tegen het wanhoopsdenken dat over de Denderstreek hangt. De kern van het boek is dat er in elk verhaal een “kiem” zit om de samenleving te veranderen. Door te luisteren ontdekken we waar we bereid zijn om samen toekomst te bouwen. Toegegeven: focussen op verschillen bezorgt je meer ‘clicks’ Maar we moeten terug naar meer geborgenheid. Samen lief en leed delen. Door te luisteren naar elkaar, en te zoeken naar wat ons bindt.

Zo’n manier van met elkaar omgaan staat regelrecht tegenover wat we vandaag zo dikwijls meemaken; via sociale media, nieuwsberichten en ook op publieke samenkomsten ongenuanceerd mensen beledigen, zwart maken, uitmaken met woorden die je dikwijls, als je oog in oog met iemand staat, niet zou durven uitspreken. Fake nieuws verspreiden om al dan niet bewust verdeeldheid te zaaien.
Ik alvast heb het idee dat ik tegen het anonieme weinig weerwerk kan aan bieden. Zo werd er bij ons in Gentbrugge, via Hoplr (een sociaal netwerk op je PC of smartphone voor de buurt. Enkel plaatselijke bewoners kunnen zijn lid zijn)
Daar werd in nogal in grove taal gesproken de “schuldigen” (lees stadsbestuur, de Groenen, de brulkikkers…) die het getoeter op de “brokkelbrug” veroorzaakt zouden hebben door de snelheid van de vrachtwagens tot 70 km/uur te brengen. Onmiddellijk waren er anderen die daarin meegingen en anderen die vanuit het andere “kamp” daar weerwerk probeerden tegen te leveren. De sfeer werd een beetje grimmig. Gelukkig was er iemand die zonder emotioneel te worden een rustig antwoord gaf met de exacte en juiste toedracht. Zelf zou ik niet geweten hebben hoe daar constructief op te reageren met respectvolle taal naar de “schuldige”.

Wat het grotere plaatje betreft, het structurele, is het, denk ik, belangrijk van het geheel altijd in het oog te houden: wat brengt de gemeenschap bij elkaar, wat is het beste voor iedereen. En daar waar grove fouten begaan worden, proberen met medestanders je stem te laten horen (Amnesty, Grootouders voor het klimaat, …). Het vraagt een andere manier van denken dan dat wat we doorgaans zien, een andere ingesteldheid, een andere blik dan wat we nu in de maatschappij gewoon zijn.
Ik zie ook rondom mij wel veel initiatieven van mensen om dingen onder de aandacht te brengen ivm wat er misgaat. Ik denk aan de ludieke brieven van dikke Freddy die haarscherp analyseert wat er misgaat rond kansarmoede en het beleid.
Of aan “Zwijgen is geen optie”. Of zovele documentaires. Je stem mee verheffen tegen wat misgaat is alvast iets dat je kan doen. Maar, zoals Els vorige week al zei: dikwijls is onrecht aanklagen een soort boemerang die in je gezicht terugkeert. Ze gaf zelf een tip om dat te doorbereken: zoek medestanders of, durf mee het onrecht aan te kaarten, zodat de groep groter wordt en aan gewicht wint en duidelijk maakt dat men niet zomaar alles kan doen.

Het is deze wereld omgekeerd: een ander blik als gevolg van de bekommernis om voor iedereen een leefbare gemeenschap te maken.

 

Deze wereld omgekeerd

De wijze woorden en het groot vertoon,
de goede sier van goede werken
de ijdelheden op hun pauwentroon
de luchtkastelen van de sterken
al wat hoog staat aangeschreven
zal Gods woord niet overleven
hij wiens kracht in onze zwakheid woont
beschaamt de ogen van de sterken.

Zijn woord wil deze wereld omgekeerd
dat lachen zullen zij die wenen
dat wonen zal wie hier geen woonplaats heeft
dat dorst en honger zijn verdwenen –
de onvruchtbare zal vruchtbaar zijn
die geen vader was zal vader zijn
mensen zullen and’re mensen zijn
de bierkaai wordt een stad van vrede.

Wie denken durft dat deze droom het houdt
een vlam die kwijnt maar niet zal doven
wie zich aan deze dwaasheid toevertrouwt
al komt de onderste steen boven
die zal kreunen onder zorgen
die zal vechten in ’t verborgen
die zal waken tot de morgen dauwt –
hij zal zijn ogen niet geloven.

tekst: Huub Oosterhuis; muziek: Bernard Huijbers

 

Vrije inbreng

Voor iedereen een leefbare samenleving te maken. Nu is het moment om te delen waar jij gemeenschap ziet groeien. Hoe we samen lief en leed delen en durven spreken. Geen blad voor de mond nemen. Ook voor een uitgesproken of stil gebed maken we tijd en ruimte

Uitnodiging tafel 

We gaan aan tafel: een plaats die mensen verenigt. Een plaats om kracht op te doen om de tocht verder te zetten. Waar banden worden gesmeed, plannen gemaakt en herinneringen worden opgehaald. En hier aan deze tafel: waar we de gebaren van breken en delen herhalen om zo te blijven gedenken wat Jezus van Nazareth ons heeft voorgeleefd: door te breken en te delen kan leven groeien. Een klein gebaar met grote impact op wie dat doet. We denken hierbij aan allen die ons hart voortleven en die ons deze gebaren bijgebracht hebben door hoe ze leefden. Voor hen steken we de kaarsjes aan.
En we verbinden ons met allen, waar ook ter wereld die hun leven breken en delen, door het kleine kaarsje van verbondenheid aan te steken.

Zingen we het tafelgebed: Rondgang bij het delen

Slechts het brood
dat wij te eten gaven
zal ons verzadigen.

Slechts de gevangene
die wij verlosten
zal ons bevrijden.

Slechts het gewaad
dat wij wegschonken
zal ons bekleden.

Slechts de zieke
die wij bezochten
zal ons genezen.

Slechts het water
dat wij te drinken gaven
zal ons verkwikken.

Slechts het woord
dat leed verzachtte
zal ons troosten.

T. Tullio Consalvatio M. Bernard Huijbers

 

We delen brood en wijn – dienst van tafel – breken en delen

En we bidden

in onzekerheid en onmacht – hoe te gaan in deze wereld

In hoop – gevestigd op een stem die richting geeft en verenigt

en in herinnering – van wat ons al eens is aangezegd en voorgedaan

Zo roepen wij tot jou, Levende,

en stemmen ons op jou af

Wees gezegend

jij die licht en leven bent

voorbij de schaduw van dood

Levenslicht, Naam boven ons uit

Gezegend jij om mensen die jouw weg durven gaan

om zovelen die moed putten uit wat hen is aangezegd

woorden van goedheid en geluk: jij mag er zijn

jij – ook al aarzel je zelf – jij bent op de goede weg

Gezegend jij om die lange rij van mensen
tot op vandaag

Zo zegenen wij dit brood en deze beker,

zoals ons is voorgedaan door Jezus van Nazareth.

die uitdeelde tot het laatst van zijn leven.

> hier brood breken en beker heffen

Doe als ik, zou hij hebben gezegd,

om voor altijd verbonden te zijn.

Zo bidden wij hem achterna

om hoop en richting,

om vrede en gemeenschap

tussen alle mensen

 

Onze Vader

Vredeswens

‘Stel dat twee van jullie samen bidden om iets hier op aarde. Dan zal mijn hemelse Vader zorgen dat het gebeurt, wat het ook is. Samen is dus beter dan alleen. Bidden is ook wensen. Als we nu eens vrede wensten? Vrede met u…

Communie

Slotgebed

Dominee Martin Niemöller schreef deze tekst in een van de concentratiekampen waarin hij gevangen gezet was, omdat hij tegen het Nazi-regime was, en daar ook openlijk voor uitkwam.
Het is een oproep om onrecht op zijn minst aan te klagen.

Toen de nazi’s de communisten arresteerden, heb ik gezwegen;
ik was immers geen communist.
Toen ze de sociaaldemocraten gevangenzetten, heb ik gezwegen;
ik was immers geen sociaaldemocraat.

Toen ze de vakbondsleden kwamen halen, heb ik niet geprotesteerd;
ik was immers geen vakbondslid.

Toen ze de Joden opsloten, heb ik niet geprotesteerd;
ik was immers geen Jood.

Toen ze mij kwamen halen
was er niemand meer, die nog protesteren kon.

 

Slotlied: Van grond en vuur

Van grond en vuur zult Gij ons maken,
hoog op rotsen, aan levens water,
van geur en smaak, van licht en stem,
uw evenbeeld.

Volk dat in duisternis gaat,
mensen met stomheid geslagen,
het zal geschieden, zegt Hij,
dat zij weer glanzen als nieuw.
Van licht en stem zult Gij ons maken,
uw evenbeeld.

Niet meer beklemd en verdeeld,
niet meer in woorden gevangen,
één en gekend en bevrijd
eindelijk mens zal ik zijn.

Van licht en stem zult Gij ons maken,
uw evenbeeld.

Daar staat de stoel van het recht,
daar zal staan de tafel der armen,
dan is de dag van het lam,
zie, Ik kom haastig, zegt Hij.
Van grond en vuur zult Gij ons maken,
hoog op rotsen, aan levens water,
van geur en smaak, van licht en stem,
uw evenbeeld.

tekst: Huub Oosterhuis; muziek: Antoine Oomen

 

Blijf verbonden met de gemeenschap van Dominicus Gent:
via de nieuwsbrieven: https://www.dominicusgent.be/nieuwsbrief/
via Facebook ( https://www.facebook.com/Dominicus-Gent-324436994242688/)
Abonneer u nu op ons nieuw online platform: http://Bijlichten.be 
Ga er in gesprek met de auteurs van de filmpjes!

Indien u meent dat voor een bepaald object het auteursrecht van de auteur of zijn/haar erfgenamen, of het recht op afbeelding geschonden werd, neem dan contact op met ons zodat de situatie kan worden rechtgezet.