Oma’s & opa’s, kleinkinderen & de christelijke erfenis…

Dominicus Gent

Viering van zondag 27 december 2020

Grootouderviering

 

Goede morgen en welkom iedereen die de viering thuis volgt en de mensen hier aanwezig. We hebben vrijdag Kerstmis gevierd met de geboorte van Jezus. Hij kwam als een onschuldig kind ter wereld maar groeide uit tot een sterke persoonlijkheid die heel wat mensen inspireerde.

Morgen 28 december kent men als ‘de dag van de onschuldige kinderen’. In de volksmond de ‘dag van de onnozele kinderen’. We willen onze aandacht tijdens deze viering vestigen op de onschuld en kwetsbaarheid die kinderen in zich dragen en de impact van verhalen en rituelen op hen.

De ‘grootouderkring’ die in Dominicus Gent ontstond, heeft de mogelijkheid gekregen om deze viering in elkaar te steken, om uit te leggen waarom wij als grootouders samenkomen, wat wij willen bereiken en hoe we te werk gaan. We zijn dankbaar dat we daarvoor de gelegenheid krijgen.

Geloven is een eigen keuze en een proces dat moet groeien van binnenuit. Binnen de christelijke traditie en het leven worden heel wat rituelen aangeboden. Wij willen daar met onze kleinkinderen aan werken om dit erfgoed door te geen op een eenvoudige en verstaanbare taal. Laat ons dan alvast beginnen met een wekelijks ritueel en de Paaskaars aansteken als teken van inkeer en van Gods aanwezigheid in ons midden.

Wij gaan de weg van oude woorden, van overlevering
die wij van onze ouders hoorden, in eigen luisterkring,
verhalen uit geloof geboren om onze weg te gaan
en tekens die ons veel beloven, als wij ze nieuw verstaan.

Wij zijn een schakel van de keten, verbintenis van hoop,
mensen op zoek naar beter weten, oprechte levensloop
Er is geen God aan nonze zijde, die zegt zo ga je goed,
wel één die roept door alle tijden, zoek verder het komt goed.

T: Jan van Opbergen/M: Lyon 1548

 

1

We willen onze nieuwe status als grootouders volwaardig respecteren en daar hoort bij: het koesteren van de zorg om de kleinkinderen. De aandacht voor het jonge ziel leven beschouwen wij als een koesterende taak. We kaderen onze inbreng vandaag vanuit het lied dat we hier vaak zingen…

“Wij gaan een weg van oude woorden van overlevering die wij van onze ouders hoorden in eigen luisterkring.”

Onze kinderen hebben het geluk in een tijd en op een plaats te leven waar er goed voor hen wordt gezorgd. Uiteraard voelen wij, grootouders, grote dankbaarheid en vreugde daarover. Toch is het ook voor de ouders nu niet eenvoudig om taal te geven aan “wat gelovig zijn” tegenwoordig is.
De “oude woorden” die wijzelf ooit meekregen, lijken vergeeld, verleden tijd, de grote waarheden en dogma’s zijn ontmaskerd. En welke nieuwe taal met betrekking tot “geloof” is in deze leegte geboren?

Wij voelen als grootouders dat er een grotere werkelijkheid is, die ondanks alles wat niet schijnt te kloppen en verkeerd ging, onnoembaar rijk en inspirerend blijft.
Onze kleinkinderen worden digitaal overspoeld met nieuwe input en beelden. Het zij zo. Ze zijn mondig en stellen heldere vragen. Maar wie wijdt ze in, in dat grote mysterie dat blijft?

We kiezen ervoor om als grootouders de verhalen tot leven te brengen vanuit een rijke traditie, zoals dat verhaal van Abraham die geroepen werd tegen zijn goesting, of van Mozes die met zijn staf rondliep, of van Jozef en Maria, die in een stal terecht kwamen om te bevallen…. Of van Jona die werd opgeslokt door de walvis, of van Jozef die in de put zat, of van de verloren zoon, of over het mosterd zaadje…..allemaal boeiende vertellingen.

“Verhalen uit geloof geboren om onze weg te gaan”

Het zijn geen kleurloze, vrijblijvende of banale vertellingen. De verhalen die we brengen dragen andere lagen in zich, die zich slechts in de rijkdom van beeldentaal openbaren. Ze nodigen uit om te leren kiezen vanuit een eigentijds Jezus-geïnspireerd referentiekader.
Als grootmoeders willen we “die andere werkelijkheid” die zo betekenisvol, zo voedend is en een schat aan rijke dimensies herbergt, meegeven als kiemzaad voor de ziel van deze jonge kinderen.

“En tekens die ons veel beloven, als wij ze nieuw verstaan.”

Dat “nieuwe verstaan” vraagt in eerste instantie dat we als grootouders onze eigen Godsbeelden en geloofsinhouden blijvend verdiepen en vernieuwen. We kiezen ervoor om bevrijdende woorden te spreken met de kinderen, woorden die ruimte geven om te leven en te delen, om te groeien en te spiegelen, om het vertrouwen te wekken dat die onnoembare Andere: “Ik zal er zijn” mee op weg gaat.

Wij zijn een schakel van de keten, verbintenis van hoop. Mensen op zoek naar beter weten, oprechte levensloop.”

Ons Christen zijn nodigt uit om hoopvol en gedragen in het leven te staan, als vrije en denkende wezens. Die hoop mag doorklinken in elk verhaal, in elk lied. We doen dat vanuit verbondenheid met de generaties voor ons. Maar er is meer: het is ook de intentie om toekomst betekenisvol vrij te maken voor inzet en liefdevolle zorg voor zichzelf, voor de andere, voor Moeder Aarde en voor het geheel. De verhalen die hiervoor worden verteld, bieden hiertoe alle ruimte.

“Er is geen God aan onze zijde, die zegt: zo ga je goed. Wel één die roept door alle tijden: zoek verder het komt goed.”

De Almachtige God die van bovenuit alles bestuurt, hebben we overboord gegooid. Maar wat is er in de plaats gekomen? We blijven zelf ook zoekend, en we bespreken dit met elkaar. Wat we gemeenschappelijk menen te mogen herkennen is een veilige bedding die wenkt en draagt, die gekend wil worden. Dat we meer zijn dan een hoopje mens, geworpen in een aards bestaan, daar zijn we ondertussen wel al achter gekomen. Precies deze ontdekking delen we graag met onze kleinkinderen, opdat ze zelf hun weg mogen vinden en goed geworteld het leven tegemoet gaan. De Bijbelverhalen bevatten een schat aan gebeurtenissen van mens-zijn onderweg en met elkaar. Ze overstijgen het literair erfgoed vanuit een onpeilbare diepte. We willen ze die schoonheid, waarheid en goedheid niet onthouden

 

Evangelietekst: Marcus 10,13-16                                                                                                 

Ze brachten kinderen bij Hem met de bedoeling dat Hij hen zou aanraken. Maar de leerlingen wezen hen terecht. Toen Jezus dat zag werd Hij verontwaardigd: ‘Laat die kinderen bij Me komen, en houd hen niet tegen, want van zulke kinderen is het koninkrijk van God. Ik verzeker jullie, wie het koninkrijk van God niet aanneemt als een kind, komt er beslist niet in. Hij omarmde hen en zegende hen, terwijl Hij hun de handen oplegde.

                                                                                                                                                                                                      ,

2

Grootouderkring

Het begon allemaal met een vraag aan mijn oudste kleinzoon: “Jules, vasten, wat versta je daaronder?” “Euh……….”

Ik help nog een beetje: “Pasen?” 

“De paashaas…..” antwoordt hij voorzichtig.

“Kerstmis?” probeerde ik nog. 

“Kerstman…??..”

Oh ja, er begon ineens een lichtje te branden in Jules’ hoofd: “Jezus aan het kruis en daarna sterft hij hé…?”

Ik geef toe, ik was een beetje geschrokken. Wat voor mij zo evident en duidelijk is, is blijkbaar niet meer zo evident voor de jongere generaties. Ondanks inspanningen van onze eigen kinderen, hun ouders, is de link met bepaalde religieuze momenten in het jaar niet meer vanzelfsprekend. Alles is gemakkelijk herleid tot materiële benadering van de feestdagen: lekker eten, gezelligheid, lichtjes, cadeautjes. ….

Het voorval laat mij niet los en ik vraag mij als grootouder af welke betekenis ik zou kunnen hebben voor mijn kleinkinderen bij het doorgeven van de mooie en rijke verhalen uit de bijbel en de christelijke tradities die erbij horen. Ik spreek enkele mensen aan en moet vaststellen dat er nog grootouders zijn die deze zorg delen. Al vlug zijn we met vier grootmoeders (grootvaders of wijze mannen hebben zich nog niet aangemeld. Moeten we vaststellen dat het doorgeven van tradities en hun meerwaarde steeds door vrouwen beter aangevoeld, gevalideerd en doorgegeven wordt?)

Verhalen zijn nauwelijks gekend. Maar wat dan met de rituelen?

Rituelen zijn inherent aan bepaalde culturen. In elke cultuur komen ze voor. Vooral bij belangrijke fasen in het leven. Rituelen kunnen in bepaalde omstandigheden herhaald worden. Deze invullingen kunnen bestaan uit verschillende elementen. Rituelen zijn heel belangrijk. Het vertrouwde ritueel is van belang voor zowel een individueel persoon of voor een samenleving. Rituelen zijn als het ware bewakers van tijd en gemeenschap. Aangezien ze impact kunnen hebben op een groep mensen vinden wij het belangrijk om ze te bewaren en door te geven. In dit geval onze kleinkinderen.

Een kring van grootouders werd gevormd. We zijn voorlopig met vier oma’s die regelmatig willen samenkomen. Het is een open kring waar steeds plaats is voor andere geïnteresseerden. We komen op regelmatige basis samen, meestal bij een oma thuis op een bank in de mooie natuur van haar tuin of rond de ronkende houtkachel binnenshuis.

In het begin hebben we met elkaar overlegd wat ons precies motiveerde om samen te komen en hoe we dit concreet kunnen uitwerken. We willen de weg van oude woorden gaan en in een nieuw jasje steken zodat onze kleinkinderen zich aangesproken voelen. Daarbij kunnen we activiteiten koppelen die vooral binnen de familiekring plaatsvinden en bij uitzondering ook eens binnen een grotere kring wanneer we een gezamenlijke activiteit plannen. De stappen die we wilden ondernemen moesten helder, duidelijk en eenvoudig zijn. Concrete activiteiten spreken kinderen het meest aan, motiveren hen en doen hen nadenken waarover we samen hebben gepraat. We hopen dat ze er verder in eigen huiskring met de ouders kunnen over praten.

De coronamaatregelen sinds maart dit jaar hebben een stok tussen de deur gestoken voor bepaalde activiteiten. Maar we zijn dit jaar gestart met een Lichtmisviering.

Een grootouder vertelde een eenvoudig verhaal over licht en donker in de kring van kleinkinderen. Daarna hebben we buiten in een grote ton met water notendopjes met kaarsje laten drijven op het water en verteld dat Lichtmis het begin is van het einde van de winter en het begin naar de lente toe. Een periode van verlangen naar licht en duidelijkheid maar ook een groei van verwachtingen buiten en binnen onszelf. De natuur ontwaakt en nieuw leven kondigt zich aan. Het kon niet beter aangetoond worden met de lammetjes die de week ervoor geboren waren. Het oplichten van die gezichtjes om eens nieuw en zacht en jong leven te mogen in de armen nemen is niet te vertalen.

Met lichtmis worden er pannenkoeken gebakken want: “geen vrouwke zo arm of ze maakt haar panneken warm” En wij deden niet anders. Aan een kaboutertafeltje met stoeltjes hebben we het ons laten smaken.

Voor de vasten hebben we een parcours van veertig vakjes op papier getekend en aan de kinderen voorgesteld om elke dag ‘een goede daad’ in te vullen. Het recept van soep met een tekst uit de bijbel en specifieke samenstelling en betekenis werd onderling gedeeld.

Het oogstfeest van augustus is niet kunnen doorgaan. Geen samenkomsten mogelijk omwille van Covid19.

Advent geeft ook heel wat mogelijkheden. Alles komt tot rust. De natuur laat zien dat er na bloei, vruchten en oogst ook rust nodig is. Het wordt donker en het licht neemt af, daarom steken we kaarsjes aan. Een eerste kaarsje, tweede kaarsje en zo elke week eentje meer. Een begeleidend liedje doet een repetitief moment elke week beleven. Een verwijzing naar de adventskrans die we samen kunnen maken.

De laatste keer is er ook een evolutie in onze gesprekken gekomen. De betekenis van ons geloof krijgt meer aandacht. Wat betekent ons geloof nog voor onszelf? Voel ik mij nog aangesproken door geloven? Hoe ga ik daarmee om? Zie ik andere perspectieven om mijn geloof te beleven en te delen nu er minder mogelijkheden zijn om de wekelijkse rituelen in de gewone kerken bij te wonen?

Zoomsessies hebben we nog niet uitgeprobeerd maar we houden contact met elkaar. Ideeën, leuke activiteiten en evaluaties worden per email verder gedeeld. We hopen zoals jullie op betere tijden.

De contacten en samenkomsten met de grootouders zie ik als een labo. Er wordt samengewerkt op een prettige manier met respect voor ieders mening. De kwetsbaarheid en de onschuld van onze kleine kleinkinderen dragen we hoog in het vaandel.

Je kan de vraag stellen: zijn we utopisten, niet realistisch bezig, hebben we te hoge verwachtingen? We zijn ons bewust dat we kleine stapjes mogen en kunnen zetten. Of het effectief resultaat zal opleveren laten we in het midden. Elke druppel op een hete plaat betekent misschien weinig, maar niks ondernemen is nog erger, vinden wij.

De grootouderkring is een open kring. Je hoeft niet echt een grootouder zijn maar wijze vrouwen en mannen zijn altijd welkom om samen na te denken en acties op te stellen om onze rijke Bijbelse tradities en rituelen te kunnen doorgeven aan onszelf en aan onze kinderen en kleinkinderen.

 

 

Gebed

Wij bidden tot U voor onze kinderen

Schrijf hun namen in de palm van uw hand

Vergeet ze niet.

Laat ze niet verzanden in wat schittert aan de buitenkant.

Houd Gij ze vast

wanneer wij ze los moeten laten

om hun eigen weg door het leven te gaan.

Leid en sterk ze op de steile wegen

Laat ze gewekt blijven door wat Gij zijt voorgegaan.

Wees hun troost en bemoediging

als ze eenzaam zijn en bang,

als het donker wordt in hun bestaan

opdat zij de weg blijven vinden

naar vrede, gerechtigheid en barmhartigheid

Sta Gij hen bij, reik hun de hand

Open hun ogen voor het Beloofde land

opdat wij allen mogen opgenomen zijn

in het wonderbaar geheim van uw goedheid.

 

 

 

 

Blijf verbonden met de gemeenschap van Dominicus Gent:
via de nieuwsbrieven: https://www.dominicusgent.be/nieuwsbrief/
via Facebook ( https://www.facebook.com/Dominicus-Gent-324436994242688/)
Abonneer u nu op ons Youtube-kanaal ( https://www.youtube.com/channel/UCBCXMCRb0cNw8Dd3tMc9elQ)

Indien u meent dat voor een bepaald object het auteursrecht van de auteur of zijn/haar erfgenamen, of het recht op afbeelding geschonden werd, neem dan contact op met ons zodat de situatie kan worden rechtgezet.