Dominicus Gent
Goede Vrijdag 2021
Van Witte Donderdag naar Goede Vrijdag, van het bijzondere samenzijn rond de tafel van breken en delen naar de pijn van verraad, uitlevering, lijden en sterven. We gedenken het lijden en de dood van Jezus, die man uit Nazareth die de weg ten einde ging. En toch … in deze duistere uren weten we, geloven en hopen we, dat leven duren zal. Het licht van de paaskaars wil ons hierbij vergezellen, nog even … Een woord dat eeuwiglijk zal duren. Het lied dat we gisteren op Witte Donderdag zongen, hernemen we vandaag. Want in dat laatste bijzondere samenzijn was het verdriet en de pijn van deze vrijdag al in de kiem aanwezig.
Dit ene weten wij en aan dit één
houden we ons vast in de donkere uren:
er is een Woord, dat eeuwiglijk zal duren,
en wie ’t verstaat, die is niet meer alleen.
Goede vrijdag. We herdenken de kruisdood van Jezus van Nazareth. Een rauw en dramatisch gebeuren. In het Bijbelse lijdensverhaal weerklinkt angst, eenzaamheid, hardheid, verlatenheid. Jezus wordt verraden door een vertrouweling, veroordeeld door medemensen, religieuze fanatici, politieke opportunisten. Verlatenheid is Jezus’ deel – ‘Mijn God waarom hebt Gij mij verlaten’. Maar niets van dit alles krijgt het laatste woord. Eindeloos vertrouwen, zachtmoedigheid en engagement krijgen het laatste woord. Er is een woord dat eeuwiglijk zal duren … Er is licht dat niet te doven is, als een kleine waakvlam in duistere uren.
Het lijdensverhaal volgens Johannes, 18,1 – 19,42
I.
In die tijd
ging Jezus met zijn leerlingen naar buiten,
naar de overkant van de beek Kedron.
Daar was een boomgaard, die Hij met zijn leerlingen binnenging.
Maar ook Judas, die Hem zou overleveren, kende deze plaats,
omdat Jezus er dikwijls met zijn leerlingen was samengekomen.
Zo kwam Judas daarheen
met de afdeling soldaten
en met dienaars van de hogepriesters en Farizeeën,
voorzien van lantaarns, fakkels en wapens.
Jezus, die alles wist wat over Hem ging komen,
trad naar voren en zei tot hen:
…
Maar een van de knechten van de hogepriester,
een bloedverwant van de man
wie Petrus het oor had afgeslagen zei:
“Heb ik je niet in de boomgaard bij Hem gezien?”
Petrus ontkende het opnieuw
en meteen begon er een haan te kraaien.
Gehoord in mensen
Zij die stom zijn, ver heen, koud, steen in steen,
zij die in doodswoestijn onvindbaar zijn:
wie weet hun naam, wat heeft met hen gedaan
die genoemd wordt Gij, onvoorstelbaar Gij,
die ’t verloren kind schreiend zoekt en vindt,
die het leven zelf uit de dood opdelft.
Hoe in duisternis dit bestaan ook is,
hoe zwart mijn verdriet, wanhoop wordt het niet,
omdat Gij God zijt die mijn leven leidt,
Gij volstaat voor mij, zijt mijn zekerheid.
Van uw aangezicht straalt mijn ogenlicht.
Komen zal de dag dat ik rusten mag.
Die rampzalig zijn, zullen zalig zijn.
Die verworpen zijn, zullen in U zijn.
Die zich keerden van U, zij vinden U.
Onbeminden, om niet bemind door U.
Lachen wordt gehoord als uw laatste woord
dit verscheurd heelal prachtig maken zal.
Huub Oosterhuis
II.
Toen brachten ze Jezus
van het huis van Kájafas naar het pretorium.
Het was vroeg in de morgen.
Zelf gingen zij het pretorium niet binnen,
want ze moesten het paasmaal kunnen eten
en mochten zich daarom niet verontreinigen.
Daarom kwam Pilatus naar buiten en vroeg hun:
“Welke beschuldiging brengt gij tegen deze man in?”
…
Aldus moest de Schrift vervuld worden:
Zij verdeelden zijn kleren onder elkaar
en dobbelden om zijn gewaad.
Terwijl de soldaten hiermee bezig waren,
stonden bij Jezus’ kruis zijn moeder, de zuster van zijn moeder,
Maria, de vrouw van Klopas, en Maria Magdalena.
Toen Jezus zijn moeder zag
en naast haar de leerling, die Hij liefhad,
zei Hij tot zijn moeder:
“Vrouw, zie daar uw zoon.
Vervolgens zei Hij tot de leerling:
“Zie daar uw moeder.
En van dat ogenblik af nam de leerling haar bij zich in huis.
Hierna, wetend dat nu alles was volbracht,
zei Jezus, opdat de Schrift vervuld zou worden:
“Ik heb dorst.”
Er stond daar een kruik vol zure wijn.
Ze doopten er een spons in,
staken die op een hysopstengel en brachten die aan zijn mond.
Toen Jezus van de zure wijn genomen had, zei Hij:
“Het is volbracht.”
Daarop boog Hij het hoofd en gaf de geest
Psalm 22
God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten.
Ik schreeuw het uit, en Gij houdt U ver.
Mijn God, roep ik overdag, en Gij zwijgt,
Ik roep het ’s nachts, en Gij laat mij maar roepen.
III.
Aangezien het voorbereidingsdag was
en de Joden niet wilden,
dat de lichamen op sabbat aan het kruis bleven
– het was bovendien een grote sabbat –
vroegen zij aan Pilatus verlof
de benen van de gekruisigden te breken en hen weg te nemen.
Daarom kwamen de soldaten
en sloegen
zowel bij de ene als bij andere, die met Hem was gekruisigd,
de benen stuk.
Toen zij echter bij Jezus kwamen en zagen dat Hij reeds dood was,
sloegen zij Hem de benen niet stuk,
maar een van de soldaten doorstak zijn zijde met een lans;
terstond kwam er bloed en water uit.
Die het gezien heeft, getuigt hiervan;
zijn getuigenis is waar
en hij weet dat hij de waarheid zegt,
opdat ook gij zoudt geloven.
Dit is gebeurd, opdat de Schrift zou vervuld worden:
Van zijn gebeente zal niets worden verbrijzeld,
terwijl nog een ander Schriftwoord zegt:
Zij zullen opzien naar Hem, die zij hebben doorstoken.
Jozef van Arimatéa,
die een leerling was van Jezus,
maar in het geheim uit vrees voor de Joden,
vroeg daarna aan Pilatus
het lichaam van Jezus te mogen wegnemen.
Toen Pilatus dit had toegestaan,
ging hij dus heen en nam het lichaam weg.
Nikodémus, die Hem vroeger ‘s nachts bezocht had, kwam ook
en bracht een mengsel van mirre en aloë mee,
ongeveer honderd pond.
Zij namen het lichaam van Jezus
en wikkelden het met de welriekende kruiden in zwachtels,
zoals bij een Joodse begrafenis gebruikelijk is.
Op de plaats waar Hij gekruisigd werd, lag een tuin
en in die tuin een nieuw graf
waarin nog nooit iemand was neergelegd.
Vanwege de voorbereidingsdag van de Joden
en omdat het graf dichtbij was,
legden zij Jezus daarin neer.
Overweging
Het verhaal dat we net beluisterden is een van de meest aangrijpende van het evangelie.
Het dramatische einde van een in-goed mens, die zijn medemens liefheeft,
wordt door diezelfde medemensen mee in gang gezet.
Hij was nochtans een charismatische figuur die echt iets in beweging zette.
Week na week hingen we aan zijn lippen en hoorden we
hoe hij scherp zag wat fundamenteel verkeerd loopt.
Hij laat zien hoe machtigen de kleine mens verdrukken en tot slaaf maken.
en komt op voor die verdrukte medemens.
Hij weet het onrecht klaar als een klontje te brengen.
Die verhalen van hem, zijn niet mis te verstaan.
Fantastisch waar hij in slaagde, zonder veel vertoon.
Als hij op zijn ezelsveulen langskomt: juicht de massa,
het applaus voor onze helden.
Maar dan gaat hij door in zijn missie, wil echt iets veranderen,
hij gaat de confrontatie aan met de macht
en dwingt mensen, dwingt ons om kant te kiezen.
De macht lacht er niet mee.
Ze nodigt hem uit om zichzelf en zijn boodschap publiek te desavoueren.
Dat doet hij niet. Natuurlijk niet.
Hij gaat consequent en met open ogen
de weg van vernedering, marteling en de dood die erop volgt.
Het verhaal is van alle tijden.
We zien het gebeuren in Myamar als het volk op straat komt,
en jonge mensen niet bang zijn om te sterven.
We zien hoe Navalny na de vergiftingingspoging terugkeert naar zijn land, waar hij prompt de gevangenis ingaat.
en wit-russische oma gaat als geen ander de strijd aan tegen onrechtvaardig beleid
Doodsbedreigingen doen Greta Thunberg niet van koers veranderen.
Een student hier komt op voor de Oeigoeren en wordt door China geviseerd
En waar blijft Europa als duizenden mensen verdrinken op de Middellandse zee?
Naast Jezus spelen nog heel wat mensen een rol
in dit verhaal dat het einde van zijn leven inluidt.
Het is niet allemaal even fraai wat we zien gebeuren,
maar wel herkenbaar.
In slaap vallen als we nodig zijn.
Niet tussenbeide komen als een mens bedreigd wordt.
Onze handen in onschuld wassen.
Een vriend verraden.
In onze comfortzone blijven.
Het overkomt ons allemaal.
Maar even goed:
Onstuimig de vijand te lijf gaan in het vuur van het moment.
Een kruis een eindweegs helpen dragen,
Troosten wie ten dode opgescheven is…
Aan die zaken trekken wij ons op
Net als de Jezusfiguur die het heel
Zeker niet helemaal alleen had gekund
Ook al leek hij van God en mens verlaten
Op het eind.
Laat ons bidden dat wij het uithouden en niet om niemand,
Dat wij leven leven tot de dood.
We zingen het uit …
Kome wat komt.
Maar laat het om Jou zijn
dat wij het uithouden
en niet om niemand
dat wij de beker drinken
tot de bodem
dat wij dit leven
leven tot de dood.
H.Oosterhuis
We herinneren ons het lijden en de kruisdood van Jezus van Nazareth.
Vandaag – Goede Vrijdag 2021 – gedenken we evenzeer het lijden en de dood van mensen hier en nu. We willen het lijden, de pijn en de verlatenheid die velen vandaag ervaren benoemen en hardop uitspreken.
Het lijden draagt een naam.
Het lijden – het onrecht – de ellende veraf in die grote wereld én dichtbij, soms in eigen kring.
Ik nodig u uit om een naam te noemen, een gebeuren, een feit.
Ik nodig u uit om het woord te nemen voor allen die niet gehoord worden,
voor hen die geen woorden vinden,
voor allen die geen leven hebben.
We beantwoorden uw woord met een lied ten leve ‘Kome wat komt’
Kome wat komt.
Maar laat het om Jou zijn
dat wij het uithouden
en niet om niemand
dat wij de beker drinken
tot de bodem
dat wij dit leven
leven tot de dood.
Waken, rechtop blijven en de weg gaan, de weg ten einde.
Medestander en tochtgenoot worden van allen die geen leven hebben.
Naaste en vriend van hen die het spoor bijster zijn.
En weten, geloven en hopen
Sterker dan lijden en dood
Dat leven ons is aangezegd,
Goed leven voor allen.
Overal in de natuur ontluiken bloesems, takken krijgen blaadjes.
We leggen een bloesemtak, nieuw leven, bij het kruis.
Een machteloos gebaar waarmee we het lijden erkennen
en hoop op toekomst en bevrijding uitspreken.
En we willen mensen nabij blijven,
aanwezig zijn, kwetsbaar, ook als het donker wordt.
Hiervan gaf Jezus ons de avond voor zijn lijden en sterven een teken.
Hij deelde zichzelf uit in gebroken brood.
Moge het eten van dit brood ons de kracht geven om deelgenoot van noodlijdende mensen te worden en in gemeenschap met Hem en elkaar te leven.
We bidden het gebed waarvan Jezus ons deelgenoot maakte, dat ons verbindt en sterkt.
Onze Vader
Onze Vader, die in de hemel zijt,
uw naam worde geheiligd,
uw rijk kome,
uw wil geschiede
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren,
en breng ons niet in beproeving
maar verlos ons van het kwade.
Want van U is het koninkrijk
en de kracht en de heerlijkheid
in eeuwigheid. Amen.
Lieve God,
Wij bidden u,
Zend ons op pad
En doe ons kleur bekennen.
Geef ons kracht om de moeilijke weg te gaan,
En mensen nabij te zijn die haar bewandelen,
In het uur dat zij zich meest kwetsbaar en alleen weten.
Geef ons een zuiver hart om
Te zien waar het op aan komt:
Mache dir mein Herze rein
*
Foto’s G.Vanhercke, Brioude (Fr), Käte Kollwitz Friedhof Vladslo (B)
Blijf verbonden met de gemeenschap van Dominicus Gent:
via de nieuwsbrieven: https://www.dominicusgent.be/nieuwsbrief/
via Facebook ( https://www.facebook.com/Dominicus-Gent-324436994242688/)
Abonneer u nu op ons Youtube-kanaal ( https://www.youtube.com/channel/UCBCXMCRb0cNw8Dd3tMc9elQ)
Indien u meent dat voor een bepaald object het auteursrecht van de auteur of zijn/haar erfgenamen, of het recht op afbeelding geschonden werd, neem dan contact op met ons zodat de situatie kan worden rechtgezet.