Dominicus Gent
Viering van zondag 1 december 2013
Eerste viering in een reeks over
Nieuwe Wegen
Welkom
Welkom in deze familiale Dominicus-de-luxe, eerste zondag van de maand én eerste zondag van de advent. In de donkerste weken van het jaar mogen we in dit uur van samenzijn iets laten oplichten van wat ons is aangezegd: leven – goed leven – voor allen.
We hopen en bidden dat het een uur mag worden van inspiratie en bemoediging, een uur waarin onze verbeeldingskracht mag aansterken, onze dromen mogen groeien. Dat jong en oud troost en kracht mogen vinden om het duister te trotseren.
Gij Onnoembare, groter dan ons hart,
Wees hier aanwezig.
Laat uw goede geest hier binnenkomen
Wees hart en warmte.
Eeuwig toekomstlicht.
Laten we het licht aansteken – de paaskaars én het eerste kleine lichtje van de adventskrans.
Vervul dit huis
Vervul dit huis met hart en geest
met aandacht voor de kleinen.
Dat al wie hier naar binnen gaat
hen noemen zal de zijnen.
Wees hier opnieuw verbeeldingskracht,
geef taal en toon aan dromen.
Geef stem aan wat verborgen bleef,
laat hier Jouw Rijk maar komen.
Wees kracht en troost voor jong en oud,
dat niemand hoeft te vrezen
als hij zich inzet voor Jouw Rijk,
want dood heet daar ‘verrezen’.
Ontwaak, ontspring, zoek kans in ons
tot in de diepst ontriefde.
Vervul Je grootste wens aan ons:
word onverdeelde liefde.
(Jan van Opbergen)
Kinderen en jongeren gaan eigen taal en toon geven aan dromen en hun verbeeldingskracht gebruiken. We zenden hen op weg met de woorden van Lee Sjuun…:
“Wie zal ons zeggen of wat wij dromen bestaat of niet bestaat? Het is ermee als met de wegen op aarde, eerst zijn er geen wegen, maar ze ontstaan als veel mensen in dezelfde richting lopen”.
Advent, een periode waarin de komst van Jezus in het verleden herdacht wordt en in de toekomst verwacht. Met de donkere korte dagen die voor ons liggen, is het niet moeilijk te verlangen naar Sol Invictus – het eeuwige licht -.
Een eerste kaarsje aansteken maakt het verlangen naar licht ook symbolisch wakker. Een vieringenreeks met de titel ‘Nieuwe Wegen’ wil dat verlangen voeden. Vandaag staan we stil bij nieuwe wegen in levensstijl die te ontwaren zijn, volgende week nieuwe wegen mbt zingeving en tot slot nieuwe ethische wegen, de 4de en laatste zondag krijgt de traditie van adventzingen haar plaats.
De mensen die de grote contouren van deze vieringenreeks hebben uitgetekend maakten een indrukwekkende en enthousiasmerende lijst van ‘nieuwe wegen’ in levensstijl. Straks meer daarover.
Sabine haalde bij de voorbereiding aan dat je voor het starten en volhouden van ‘nieuwe wegen’ een grote vrijheid moet hebben. Vrijheid die start met bewustwording van ons ‘bezet denken’, ‘bezet’ met verzakelijking, met vooroordelen, ervaringen of procedures. Vrijheid start met afgooien van angst. Laat ons zingen om creatieve vrijheid die ons het onvermoede kan laten doen: laat ons bronnen zaaien in de woestijn en onze zwaartekracht vergeten…. Misschien dat we dan klaar zijn om in de verte die stad van God te zien en ons door liefde te laten doorgloeien.
Lied om vrijheid
Als vrijheid was wat vrijheid lijkt,
wij waren de mensen niet die wij nu angstig zijn
wij zaaiden bronnen uit in de woestijn,
wij oogstten zeeën zonder te vervaren.
Wij tussen moed en wanhoop. Waarom weten wij
wel wat leven is maar leven niet?
Soms gaan wij op de vleugels van een lied
en durven onze zwaartekracht vergeten.
Verlangen, pijn van onbekende duur:
turen de verte in, niet kunnen laten
een stad te zien, een tuin, doorschijnend water
dan valt de nacht over het middaguur.
Maar voorgevoel van liefde duurt het langst,
heugenis aan het woord in den beginne,
licht – ongebroken valt het bij ons binnen.
Even zijn wij ontkomen aan de angst.
Als vrijheid was wat vrijheid lijkt,
wij waren de mensen niet die wij nu angstig zijn
wij zouden niet meer vluchten voor de pijn
en voor de grootste liefde niet vervaren
(Huub Oosterhuis)
Orkest van initiatieven speelt nog een kakafonie…waarin stilaan een grondtoon herkenbaar wordt
Eens kijken of sommige nieuwe wegen al bekend zijn: wie heeft al van cohousing gehoord? Dat gezinnen samenwonen in respect voor elkaars privacy maar dat ze veel zaken delen om ecologische of sociale redenen: een tuin, een logeerkamer, een wasruimte, een kinderspeelplaats… Ruim aanwezig in Nederland en Scandinavische landen, ook in België stilaan ingeburgerd: dichtbij in Vinderhoute en enkele projecten in Gent Stad.
Wie hoorde al van cambio-autodelen? niet elk een eigen auto voor de deur maar met velen gebruik maken van auto’s die op cruciale plaatsen in de stad aangeboden worden en waar je de algemene kosten deelt door een vast bedrag per gereden km … (ook bakfietsen zijn bij cambio te ontlenen). In Gent op 14 plaatsen waar telkens verschillende wagens ter beschikking staan.
Wie hoorde al van zelfpluktuinen? Ze zijn in heel Nederland te vinden en hier en daar in Vlaanderen. Je plukt er zelf fruit en betaalt voor de hoeveelheid die je geplukt hebt. Dat is puur, gezond, lekker en nog gezellig ook!
Wie weet af van ruilkasten of heeft ze zelfs al gezien? Waar mensen iets achterlaten van wat ze zelf niet nodig hebben maar wat eventueel voor een ander kan dienen (een idee voor een vervelend kerstcadeau?).
Wie kent Lets? Local Exchange en Trading System in veel Vlaamse steden, een vorm van ruilhandel voor diensten, kennis en goederen: mensen betalen in Lets -in Gent worden ze ‘Stropkes’ genoemd- voor computerherstel, babysit, vervoerdienst, enz. en kunnen met die Lets dan weer andere diensten/kennis en goederen aanschaffen: tuinonderhoud, bijles Frans, enz…
Repaircafés ? Een gratis bijeenkomst waar mensen (samen) spullen herstellen. Materiaal en knowhow zijn aanwezig, jij brengt je kapotte voorwerp mee naar de reparateurs. “Weggooien? Mooi niet!” Is hun slogan en upcycling is binnen die beweging een mooie manier om te laten zien dat wat jij weggooit niet per definitie waardeloos is. Upcycling staat voor spullen hergebruiken én ze verwerken in andere producten die meer waarde hebben.
De lijst van initiatieven is onuitputtelijk (je krijgt er straks nog wat mee naar huis)
In de onlinekrant De Wereld Morgen gebruikt men het beeld van een orkest. Vooraleer een orkest begint te spelen gaat elke muzikant zijn instrument inspelen, opwarmen, stemmen… de zware bombardons en de kleine piccolootjes laten van zich horen en je krijgt een kakafonie. Dat is een beetje wat die vele initiatieven op dit ogenblik nog oproepen… maar het staat buiten kijf dat er gespeeld en gezongen zal worden. Stilaan is in die kakafonie nl. een gemeenschappelijke ondertoon te herkennen die staat voor een ‘Transitie’, een structurele verandering die het resultaat is van op elkaar inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen op diverse domeinen van de samenleving.
Het orkest speelt een stuk over (1) een ander idee van bezit: delen als het nieuwe ‘hebben’ (cohousing, samen bankieren, autodelen), over (2) anders eten: gezonder, rechtvaardiger, gedeeld: denk maar aan voedselteams, zelfpluktuinen, tuinen delen enz. Een grondmelodie van (3) economie met een ander idee van nut: niet meer de winsten eerst maar wat ten goede komt aan de gemeenschap. Zoals de creatieve ondernemer Daan Roosegaard die op creatieve wijze steeds opnieuw ‘out of the box’ denkt en zaken als lichtopslorpende verf uitdenkt om autowegen mee te markeren zodat geen energievretende straatverlichting nodig is bv.
In de lijn van dit alles groeit een nieuw vertrouwen (4) in eigen kracht en de kracht van kleine groepen, een herontdekking van gemeenschapsgevoel: buurtinitiatieven bloeien met herstelcafés, wasbars, ruilkasten, enz. De inzet van nieuwe media (5) (internet, gsm, twitter…) ondersteunt nieuw enthousiasme én nieuwe waakzaamheid. Nieuwe media geven stem aan wie anders niet gehoord wordt: denk aan de bijzondere rol die ze gespeeld hebben in de kanalisering van de hulp op de Filippijnen of denk aan de Occupy-beweging en het impact van online-petities om onrecht waar ook ter wereld te stoppen.
Weet je, het is erg makkelijk om al deze initiatieven sceptisch te bekijken of cynisch in vraag te stellen (tot onze eigen verbazing maakten we er ons ook schuldig aan bij de voorbereiding en werd ik me pijnlijk bewust van het eigen ‘bezet denken’)… je kan deze ganse lijst initiatieven dood relativeren, maar we zullen het niet doodzwijgen… dat laat onze bijbelschristelijke traditie niet toe… we zijn niet geschapen voor de leegte of de verschrikking. Deze advent doet ons snakken naar een nieuwe wereld naar Gods beeld. Laten we daarover zingen
Dat een nieuwe wereld komen zal (H. Oosterhuis)
Dat een nieuwe wereld komen zal
waar brood genoeg –
en water stroomt voor allen.
Daar bouwen wij veilige buurten
wonen dooreen in wijken van vrede
in schaduw van bomen.
Geen kinderen zullen daar sterven
oude mensen maken hun dagen vol
en jonge mensen zullen daar pas
op hun honderdste sterven.
Wij zullen niet voor de leegte zwoegen
geen kinderen baren voor de verschrikking.
De wolf en het lam
zullen weiden tezamen:
wij leren de oorlog af.
Dat een nieuwe wereld komen zal
waar brood genoeg –
en water stroomt voor allen.
Bijbels-christelijke melodie in het orkest van nieuwe wegen
Dat een nieuwe wereld komen zal. We zullen het lied ook zingen in de volgende vieringen van deze reeks. Het mocht hier wondermooi klinken. Ik ben er dankbaar voor, voor de woorden én voor de melodie. Want net de melodie zorgt ervoor dat ik mag dromen en hopen én geloven dat een nieuwe wereld komen zal. Mark Joly zette de woorden van Oosterhuis op muziek. Opnieuw. Want velen voor hem creëerden heerlijke melodieën voor woorden vol van toekomst en van visioen.
We krijgen ze te lezen en te horen in de geschriften uit onze traditie. Verhalen over hoe mensen telkens opnieuw de hoop en de belofte levendig houden. De belofte dat we gekend zijn, gehoord worden. Het visioen van grote profeten, maar zeer zeker ook van eenvoudige vrouwen en mannen, van jong en oud, arm en rijk. Een man, een vrouw, een kind … ziet, soms even … en het begint. Een nieuwe wijze om samen te leven: een tuin delen; samen koken; je huis open stellen; de buurt proper houden; een vluchteling opzoeken … En neen, niet toegeven aan zoveel onheilsberichten, aan pessimisme en cynisme. ‘Dat een nieuwe wereld komen zal’ hebben we net gezongen. Geen kinderen zullen sterven. Wij zullen niet voor de leegte zwoegen, geen kinderen baren voor de verschrikking.
Woorden met een groot sprookjesgehalte? … Ik mag ze geloven en vertrouwen, er mijn hoop op stellen, met heel mijn hart. Ik weet mij geborgen in de bijbelschristelijke traditie van nieuwe wegen gaan, van vallen en weer opstaan, van zien soms even. We lezen het bij Jesaja: zijn visioen over Juda en Jeruzalem. We lezen het in het delen van Jezus dat vermenigvuldigen wordt. En we lezen het in de programmaverklaring van de eerste christenen: de optie om te kiezen voor de armsten en de minsten.
Uit Jesaja, het visioen. Het verhaal van de broden en de vissen, zoals het geschreven staat bij Matteüs en uit het boek Handelingen, enkele verzen over gemeenschappelijk bezit.
Mag ik u uitnodigen om te luisteren.
Uit Jesaja, 2, 1-5: De dag van de HEER
Dit zijn de woorden van Jesaja, de zoon van Amos; het visioen dat hij zag over Juda en Jeruzalem:
Eens zal de dag komen dat de bergmet de tempel van de HEER rotsvast zal staan,verheven boven de heuvels, hoger dan alle bergen.Alle volken zullen daar samenstromen,
machtige naties zullen zeggen:‘Laten we optrekken naar de berg van de HEER,naar de tempel van Jakobs God.Hij zal ons onderrichten, ons de weg wijzen,en wij zullen zijn paden bewandelen.’Vanaf de Sion klinkt zijn onderricht,vanuit Jeruzalem spreekt de HEER.
Hij zal rechtspreken tussen de volken,over machtige naties een oordeel vellen.Zij zullen hun zwaarden omsmeden tot ploegijzersen hun speren tot snoeimessen.Geen volk zal nog het zwaard trekken tegen een ander volk,geen mens zal meer weten wat oorlog is.
Nakomelingen van Jakob, kom mee, laten wij leven in het licht van de HEER
Het teken van de broden (Matt 15, 32-39)
Nadat Jezus zijn leerlingen bij zich had geroepen, zei hij: ‘Ik heb medelijden met al die mensen, want ze zijn nu al drie dagen bij me en ze hebben niets meer te eten. En hen met een lege maag naar huis sturen wil ik niet, want dan zouden ze onderweg bezwijken.’ De leerlingen antwoordden: ‘Maar waar halen we in deze verlatenheid genoeg brood vandaan om al die mensen te voeden?’ [34] Jezus vroeg hun: ‘Hoeveel broden hebben jullie?’ Ze zeiden: ‘Zeven, en wat visjes.’ Hij gaf de mensen opdracht op de grond te gaan zitten. Toen nam hij de zeven broden en de vissen, sprak het dankgebed uit, brak de broden en deelde ze uit aan de leerlingen, en de leerlingen gaven ze aan de mensen. Iedereen at en werd verzadigd, en toen ze de stukken brood die over waren ophaalden, hadden ze zeven manden vol. [38] Er hadden ongeveer vierduizend man gegeten, vrouwen en kinderen niet meegeteld.
Het gemeenschappelijke bezit, Handelingen 4
De groep mensen die het geloof had aanvaard, leefde eendrachtig samen. Geen van hen beschouwde zijn bezittingen als zijn persoonlijk eigendom, want ze hadden alles gemeenschappelijk. De apostelen bleven met grote kracht getuigen van de opstanding van de Heer Jezus, en God begunstigde allen rijkelijk. Niemand onder hen leed enig gebrek: wie een stuk grond of een huis bezat, verkocht het, bracht de opbrengst naar de apostelen en legde die aan hun voeten neer, waarna het geld naar behoefte onder de gelovigen werd verdeeld.
Ik zal niet rusten
Huub Oosterhuis
Ik zal in mijn huis niet wonen,
ik zal op mijn bed niet slapen,
ik zal mijn ogen niet dicht doen,
ik zal niet rusten, geen ogenblik,
voordat ik heb gevonden
een plek waar Hij wonen kan,
een plaats om te rusten voor Hem
die God is, de enige ware.
Een plek waar Hij wonen kan,
een plaats om te rusten voor Hem
die God is, de enige ware.
Ik zal in mijn huis niet wonen,
ik zal mijn ogen niet dicht doen,
ik zal niet rusten, geen ogenblik,
ik mag versmachten van dorst,
tot ik gevonden heb
een plek waar de doden leven,
de plaats waar recht wordt gedaan
aan de verworpenen der aarde.
Een plek waar de doden leven,
de plaats waar recht wordt gedaan
aan de verworpenen der aarde.
TAFELDIENST
Welkom opnieuw aan de kinderen en jongeren – in de tussentijd hebben wij in de volwassenenviering geluisterd naar initiatieven in onze samenleving die tonen dat nieuwe wegen mogelijk zijn om de samenleving rechtvaardiger en vredevoller te maken met de armsten als toetssteen.
Welkom aan de tafel van verbondenheid rond Jezus van Nazareth, door het aansteken van de kaarsjes weten wij onze overleden vrienden en familieleden dicht bij ons. Wij maken een cirkel rond de tafel zodat die verbondenheid tastbaar wordt en breiden de kring symbolisch uit door het aansteken van de kaars die ons verbindt met alle christenen en mensen van goede wil, waar ook ter wereld.
Bijzonder gebed voor de slachtoffers van de helicoptercrash gisteren, voor alle mensen die getroffen zijn door aids en met wie wij ons op deze wereldaidsdag solidair verklaren.
God, wij danken U
voor alles wat ons gegeven is.
Niemand zag U ooit
maar sommigen hoorden uw stem
en gaan daarmee levenslang op zoek
naar nieuwe wegen.
Zij leerden ons uw naam,
de Naam: Ik zal er zijn.
Wees hier voor ons wanneer wij tot U zingen:
O Heer God, erbarmend, genadig, lankmoedig
rijk aan liefde, rijk aan trouw,
bewarend liefde tot het duizendste geslacht
Gij scheppende, levende God.
U herkennen we
in de grondmelodie van de vele nieuwe wegen
in de arme en in wie voor hen goede boodschap is
in de verdrukte en in de bevrijders.
Soms lijk je op deze breekbare aarde
en in duistere tijden onvindbaar.
Wanneer we uw spoor kwijt zijn en uw nabijheid missen
vinden we u telkens weer aan de tafel van Uw zoon Jezus.
In de kring rond brood en wijn -de beelden van zijn leven-,
uitgedeeld tot voedsel en drank
opdat mensen nooit zouden vergeten te delen.
Wij danken U, hier bij U te mogen zijn en zingen:
O Heer God, erbarmend, genadig, lankmoedig
rijk aan liefde, rijk aan trouw,
bewarend liefde tot het duizendste geslacht
Gezegend zijt Gij
om Jezus van Nazareth.
Die op de vooravond van zijn sterven
met zijn vrienden aan tafel zat.
Hij nam brood, brak het en deelde het uit met de woorden:
Neemt en eet, dit is voor u
mijn lichaam, mijn hele leven.
Ook de beker heeft hij aangereikt
Het teken van een nieuwe relatie
met alle mensen die mekaar behoeden en doen leven.
Drink hiervan tot mijn gedachtenis, zei hij.
Gij levende scheppende God
Spit ons om tot goede grond voor
de woorden van wijsheid
die in onze levens gezaaid worden
opdat het Schriftwoord
vandaag in vervulling mag gaan.
Moge uw genade mensen aanraken
elke dag opnieuw.
O Heer God, erbarmend, genadig, lankmoedig
rijk aan liefde, rijk aan trouw,
bewarend liefde tot het duizendste geslacht
In een ononderbroken keten
van vele eeuwen
zingen wij het gebed
dat Jezus ons leerde: Onze Vader
Blijf niet staren op wat vroeger was.
Sta niet stil in het verleden.
Ik, zegt Hij, ga iets nieuws beginnen –
het is al begonnen, merk je het niet?
(Huub Oosterhuis, bij Jesaja 49:18-19)
*
Verdere info
– ander idee van bezit: cohousing, autodelen, coöperaties, NewB (coöperatieve bank)
– ander eten (gezonder, niet belastend, rechtvaardig, gedeeld): voedselteams, zelfpluktuinen, groentenmanden (eten “wat de grond biedt”), stadstuinen, (samentuinen.com; tuindelen.be), community supported agriculture, window growing
– andere noden: geen hotel maar couchsurfing, geen ratrace maar wereldreis maken of bioboerderij beginnen, weg van het individualisme naar vernieuwd gemeenschapsgevoel, homo empaticus ipv homo economicus
– ander idee van nut: niet meer om winst, maar ten goede aan de gemeenschap (lichtopslorpende-verf op de wegen i.p.v. de zoveelste lampenkap… Zie Nederlandse designer Roosegard),
– ander geloof in kunnen door nieuwe sociale media: burgerinitiatieven die wel consensus bereiken (protestantse en katholieke ouders rond schoolprobleem in Noord-Iers stadje, tov shutdown in Amerikaanse politiek…), aanpak crisis van onderuit (Griekenland, rol internet in aanpak crisis Filippijnen), rol sociale media in Arabische lente
– andere waakzaamheid: nieuw nieuwssites met andere stem (De correspondent; De Wereld Morgen; Avaaz), ieders stem telt (petities via change.com), occupy-beweging die zich spontaan via sociale media organiseert
– nieuw enthousiasme: optimisme voor een nieuwe wereld (nieuwe utopie: Michael Bauwens “peer-to-peer: p2p”), “possible-futures”, het idee van transitie-die-begint-met-jou, “think global/act local”…
–